Page 15 - Πάσχα των Ελλήνων

www.pemptousia.gr Τεύχος 38 / Πάσχα των Ελλήνων / 29 Απριλίου 2016 ΑΝΑΛΕΚΤΑ

Ο καλός λόγος των Πασχαλινών

διηγημάτων του Παπαδιαμάντη

Ο Παπαδιαμάντης αυτές τις μέρες και τις νύκτες μας συντροφεύει. Τα «πασχαλινά»
διηγήματά του εξακολουθούν να διαβάζονται με ενδιαφέρον από μικρούς και μεγάλους.
Η σαγήνη του λόγου του συνεχίζει να γοητεύει.

Γράφει ο Ηρακλής Ψάλτης, φιλόλογος

νδεικτικά θα αναφερθώ σε τρία διηγήματά του, που νούν να πάνε στο εξωκλήσι του Αι-Γιάννη, για να κάνουν
Εη θεματολογία τους σχετίζεται με το Πάσχα, και θα ανάσταση. Πληροφορούνται από ένα εύθυμο δεκαεξά-
προσπαθήσω να δείξω τα «συστατικά» τους. Αυτά είναι χρονο -τον Σταμάτη- ότι συνάντησε τον Αλιβάνιστο, ένα
σύμφωνα με τη χρονολογική σειρά δημοσίευσής τους τα : απομονωμένο, ερημίτη βοσκό που εδώ και τριάντα χρόνια
Εξοχική Λαμπρή[2] (1890), Ο Αλιβάνιστος[3] (1903), και ζούσε μακριά από τον κόσμο.
Το Χριστός Ανέστη του Γιάννη[4], δημοσιεύθηκε το 1914,
τρία χρόνια αφότου είχε πεθάνει. Η ποικιλία των τίτλων Με μικρή καθυστέρηση φτάνει ο παπα-Γαρόφυλος συ-
προδιαθέτει θετικά τον αναγνώστη τους. νοδευόμενος από τον μπαρμα-Κόλια, τον Αλιβάνιστο, ο
οποίος και οδηγεί τον παπά-Γαρόφαλο -που είχε απο-
Ξεκινώ με μια σύντομη παρουσίασή τους. Στην Εξοχική προσανατολιστεί- στον Αι-Γιάννη. Η θεια Μολώτα εξ
Λαμπρή ο πολύτεκνος παπα-Κυριάκος, ιερέας της πό- αρχής με το άκουσμα του ονόματος του Αλιβάνιστου
λης, με την σύμφωνη γνώμη και του συνεφημερίου του, δείχνει μια απροσδιόριστη και ανερμήνευτη «ανησυχία»,
παπα-Θεοδωρή, πηγαίνει να κάνει ανάσταση στους χω- η οποία θα συνεχιστεί και με την παρουσία του Κόλια.
ρικούς, τους «γεωργοποιμένες», των Καλυβιών, επειδή Τέλος, η Μολώτα αποκαλύπτει -εξομολογούμενη στην
ο παπα-Βαγγέλης λόγω της έλλειψης συγκοινωνίας -είχε Αφέντρα- ότι αυτή υπήρξε η αιτία της «απομάκρυνσης»
βουλιάξει το πλοίο που θα τον μετέφερε- αδυνατούσε να του μπαρμπα-Κόλια από την τοπική κοινωνία και ο Αλι-
φτάσει εκεί. Οι ιερείς συναποφασίζουν να μοιράσουν τα βάνιστος με τη συμμετοχή του στην αναστάσιμο ακολου-
«τυχερά» τους. Ο παπα-Κυριάκος, επειδή δυσπιστεί στην θία επανεντάσσεται οριστικά στην χριστιανική κοινότητα,
ακεραιότητα του παπα-Θεοδωρή, άφησε τον γιό του, τον στην οποία και ανήκε.
Ζάχο, να επιβλέπει την τήρηση της συμφωνίας τους. Στη
διάρκεια της λειτουργίας ο παπα-Κυριάκος μαθαίνει από Στο Το Χριστός Ανέστη του Γιάννη, ο Γιάννης του Λέκα, ο
τον γιό του, ο οποίος ήλθε ασθμαίνοντας στα Καλύβια, μοναχογιός της χήρας μάνας του, είναι ένα «χαρούμενο»
ότι ο συνεφημέριός του τόν κλέβει. παιδί που το περιοδεύον Στρατιωτικό Συμβούλιο δεν τον
στρατολογεί, τον κηρύττει «βλάκα» και τον απαλλάσσει
Ο παπάς ενοχλημένος και φουρκισμένος για αυτό που από κάθε στρατιωτική υποχρέωση. Ο Γιάννης όμως εί-
συνέβαινε «εγκαταλείπει» προσωρινά την αναστάσιμο ναι -όπως και η μητέρα του- ένα ιδιαίτερα θρησκευό-
ακολουθία και κατευθύνεται προς την πολίχνη και τον μενο άτομο. Δεν λείπει από καμιά αγρυπνία και πάντα
συνεφημέριό του. Στη διαδρομή κοντά σε ένα νερόμυλο τις παρακολουθεί χαμογελώντας. Η Μαλαμώ, η σύζυγος
αισθάνεται την ανάγκη να ξεδιψάσει. Εκείνη τη στιγμή του Γιώργη του Πολύζου, ευσεβής χριστιανή, περιποιείται
συνειδητοποιεί ότι ιερουργεί και δεν επιτρέπεται να πιει και καλλωπίζει τα ξωκλήσια. Θέλησε να επισκευάσει με
νερό. Αντιλαμβάνεται το ανούσιο της υπόθεσης και ζητά την βοήθεια του άνδρα της και τη στέγη του ναού του
συγχώρεση από τον Θεό. Επιστρέφει και ολοκληρώνει τη Χριστού του Κάστρου. Είχε μεταφέρει στη πλάτη της με-
θεία λειτουργία. Το βράδυ της ίδιας ημέρας ο παπα-Κυ- σοβδόμαδα τις σανίδες που θα χρειαζόντουσαν και τις
ριάκος έδωσε το «μερίδιο» στον συνεφημέριό του χωρίς αφήνει κοντά στο ναό. Το Σάββατο πάει με τον άνδρα
να κάνει καμία νύξη για την «κλοπή». Ο παπα-Θεοδω- της στο εξωκλήσι για την επιδιόρθωση και τον εξωρα-
ρής του δίνει με τη σειρά του και το δικό του μερίδιο ϊσμό. Οι σανίδες όμως λείπουν. Ξαφνικά μέσα από το
διευκρινίζοντας ότι το μετέφερε στο σπίτι του, για να μην ναό ακούγονται περίεργοι θόρυβοι. Ήταν ο Γιάννης του
τους «γλωσσοτρώνε» κάποιοι επιπόλαιοι ενορίτες τους. Λέκα που είχε ανάψει τα καντήλια και έψελνε το «Χρι-
Αυτή την «μεταφορά» είχε δει ο γιός του, ο Ζάχος, και στός Ανέστη», γιατί είχε βαρεθεί τη σαρακοστή και πο-
παρεξήγησε τον παπα-Θεοδωρή. θούσε το Πάσχα και το προεόρταζε. Τελικά ο Γιάννης θα
τους αποκαλύψει τον κλέφτη -παρά το ξύλο και τις απει-
Στον Αλιβάνιστο τρεις γυναίκες -η Μολώτα, η Φωλιώ και λές που δέχτηκε από αυτόν- και την επομένη η Μαλαμώ
η Αφέντρα- το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου ξεκι- θα βρει τα σανίδια.

Σελίδα 15