Page 13 - Οίνος & Άθως

www.pemptousia.gr Τεύχος 24 / Οίνος & Άθως /24 Αυγούστου 2014 ΑΝΑΛΕΚΤΑ

Όμως παρά τους αυστηρούς κανόνες οι εξαιρέσεις ρείτικα κτήματα. Και πάλι οι μοναχοί με τη στήρι-
υπήρχαν και άρχισαν να γίνονται κανόνας μετά τον ξη των κυβερνητών της Μολδοβλαχίας κατάφεραν
14ο αι. Κύριος λόγος είναι ότι καταπατείται το κοι- να τα εξαγοράσουν. Μέχρι τα μέσα του 16ου αι. οι
νοβιακό τυπικό και πολλά μοναστήρια αρχίζουν να Αγιορείτες κατάφεραν να διατηρήσουν την ανεξαρ-
είναι ιδιόρρυθμα. Στα ιδιόρρυθμα οι μοναχοί δεν τησία τους.
δεσμεύονται από υποσχέσεις για ακτημοσύνη και Οι αιώνες της κατοχής του Αγίου Όρους από τους
υπακοή στον ηγούμενο. Μπορούν να λειτουργούν με Οθωμανούς αποτελούν μια ιδιαίτερη περίοδο για το
δικούς τους κανόνες, κάποιες φορές σε αντίθεση με ευλογημένο προϊόν της αμπέλου αλλά και τη ρακή
τα πατερικά διδάγματα.
που αρχίζει πια να αποστάζεται. Σχετίζεται με τη
Ο όσιος Αθανάσιος στήριζε το κοινοβιακό σύστημα στάση των Μουσουλμάνων απέναντι στον οίνο και
αλλά επιθυμούσε μια ειρηνική συνύπαρξη ανάμεσα στο εμπόριό του, που θα είναι ο επόμενος σταθμός
στο κοινοβιακό και ερημητικό. Έτσι επέτρεψε σε στο ταξίδι μας στον κόσμο των αγιορείτικων κρα-
κάθε μονή να έχει 5 ερημίτες που θα ζουν έξω απ σιών.
τα τείχη της. Ο καθένας μπορούσε να έχει ένα μα-
θητή και το μοναστήρι έπρεπε να τους παρέχει τα
απαραίτητα για τη διαβίωσή τους. Μέσα στους αιώ- ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
νες οι μονές απέκτησαν σκήτες, κελιά, ασκηταριά με 1. Ι. Παπάγγελου-Σ. Μαμαλούκου. ‘Το βαγενα-
αποτέλεσμα εύκολα να ξεφεύγουν από τον αρχικό ρείο της Μονής Ιβήρων’, Ιστορία του ελληνικού
σκοπό τους. Κι ενώ τα Τυπικά των μοναστηριών ψέ- κρασιού. Εκδ. ΕΤΒΑ 1992
γουν την κατάχρηση οίνου και ιδίως της λαθροπο-
σίας, το κρασί είτε ως κερδοφόρο εμπορικό προϊόν 2. Γκράχαμ Σπηκ. ‘ Άγιον Όρος ’. Εκδ. Ίνδι-
είτε ως γλυκόπιοτος πειρασμός συνεπήρε κάποιους. κτος 2005
Ήδη επί Αλεξίου Κομνηνού υπάρχει επιστολή απο-
διδόμενη στον Πατριάρχη Νικόλαο που αναφέρει ότι
«οι Αγιορείται βαγένια (βαρέλια) έχουσι μέγιστα .
και ουσίας και γλυκοπάλαια….» κι αλλού « διότι
ακούομεν, ότι οι ησυχασταί Αγιορείται εις τα καπη- .
λεία ευρίσκονται και εις τα νούμερα εκράτησαν. Και
βλασφημείται η αγγελική πολιτεία». (1) .
Λόγοι φωτισμένων ηγουμένων, χρυσόβουλα και πα- .
τριαρχικές καταδίκες που εκδίδονται προσπαθούν
να νουθετήσουν όσους παραβαίνουν τον κανονισμό. .
Όταν μετά τον 16ο αι. άρχισαν να αποστάζουν και
ρακή τα πράγματα περιπλέχθηκαν. Η μεγάλη στρο- .
φή στον ιδιόρρυθμο τρόπο ανάγκασε τον Πατριάρ-
χη Ιερεμία στις διατάξεις του 1574 να απαγορεύσει .
στους μοναχούς να αποστάζουν και να πίνουν ρακή
‘την πηγή κάθε κακού’. .

Ζώντας τα σκαμπανευάσματα της βυζαντινής αυ-
τοκρατορίας οι Αγιορείτες εξελίχθηκαν σε ικανούς .
διπλωμάτες. Μετά την κατάκτηση της Μακεδονίας
από τους Οθωμανούς το 1371 ο Μιχαήλ Παλαιολό- .
γος δήμευσε τα κτήματα των μονών για να πλη-
ρώσει τον στρατό του. Μερικά χρόνια αργότερα οι .
μοναχοί δηλώνουν υποταγή στο Σουλτάνο. Έτσι θα
πληρώνουν μεν φόρους αλλά δεν θα απειλείται η .
ιδιοκτησία τους και το πιο κερδοφόρο προϊόν, το
κρασί. Η αλήθεια είναι ότι χάρη στις συμφωνίες του .
1383 και 1424 οι μοναχοί κατάφεραν να σώσουν την
αυτονομία, την ιδιοκτησία και πάνω απ όλα τη θρη- .
σκεία τους (2). Οι Οθωμανοί γνώριζαν ότι οι μονές
όχι μόνο διέθεταν πλούτο αλλά έχαιραν και του σε- .
βασμού του λαού. Γι αυτό ήταν ελαστικοί με τους
κατοίκους του Άθω. .
Το 1433 ο Μουράτ καταπάτησε τις συμφωνίες και .
κατάσχεσε πλοία και ιδιοκτησίες των μονών. Οι
αδελφοί όμως κατάφεραν να τα ξαναγοράσουν. Το .
1568 ο Σελήμ Β΄ επιχείρησε να δημεύσει τα αγιο-

Σελίδα 13