Page 5 - Οίνος & Άθως

www.pemptousia.gr Τεύχος 24 / Οίνος & Άθως /24 Αυγούστου 2014 ΑΝΑΛΕΚΤΑ

στους οποίους προσφέρεται κρασί και στα δύο ημερή-
σια γεύματα, εκτός από τις ημέρες νηστείας.

Έτσι συνεχίζεται η πανάρχαια συνήθεια να προσφέ-
ρεται το δώρο του Διονύσου στους καλεσμένους. Στον
Άθω επίσης μένουν και οι εργάτες, που βοηθάνε στις
δουλειές των μοναστηριών. Οι μονές πρέπει να τους
προμηθεύουν κρασί και ρακή. Ρακή προσφέρεται και
στους επισκέπτες όταν πρωτοφτάνουν στο Αρχονταρίκι
της κάθε μονής. Είναι το παραδοσιακό αγιορείτικο κέ-
ρασμα μαζί με καφέ και λουκούμι. Οι παλιοί πατέρες το
δικαιολογούσανε λέγοντας ότι ένα ποτηράκι ρακή κόβει
τον ιδρώτα και η ζάχαρη του λουκουμιού αναζωογονεί
από την κούραση. Τότε στο Α. Όρος δεν υπήρχαν αυτο-
κίνητα και οι επισκέπτες κάλυπταν τεράστιες αποστά-
σεις με τα πόδια.

Το ξύδι, ένα ακόμα προϊόν της αμπέλου, είναι απαραί-
τητο στο μαγείρεμα ενώ τα σταφύλια είναι θρεπτικότα-
το φρούτο. Οι μοναχοί γνώριζαν και τις θεραπευτικές
ιδιότητες του κρασιού. Τα μοναστηριακά έγγραφα πε-
ριέχουν πλήθος συνταγών με βάση τον οίνο ως αντι-
σηπτικό, αιμοστατικό, αντιβηχικό κ.ά. Ακόμα και για
παρασκευή μελανιού το χρησιμοποιούσαν σύμφωνα με
συνταγή σε χειρόγραφο του 18ου αι.

Η Παναγία Βοτρυοδώρος (κελλί, Άγιον Όρος) Οι κτήτορες των μοναστηριών όταν ξεκίνησαν κατά
τον 10ο αι. γνώριζαν την χρησιμότητα της αμπέλου και
προίκισαν τις μονές με αμπελώνες για να είναι ανε-
ξάρτητες. Το κρασί για την κοινότητα ήταν θείο δώρο
μετατροπή του νερού σε κρασί στον γάμο στην Κανά. αλλά και ανταλλάξιμο προϊόν ώστε οι μοναχοί να εξα-
Οι Ευαγγελιστές στην περιγραφή του θαύματος μας σφαλίζουν αγαθά που τους έλειπαν ή οι μονές να έχουν
δίνουν αξιόλογες πληροφορίες για το κρασί. Ήταν το έσοδα ώστε να καλύπτουν τα έξοδά τους. Στα Τυπικά
ποτό της χαράς και της συναναστροφής. Ο αρχιτρίκλινος των μοναστηριών ορίζεται με ακρίβεια πότε και πώς
ήταν υπεύθυνος για τον οίνο του γεύματος. Συνηθιζό- καταναλώνεται ο οίνος από τους μοναχούς, κάτι που
ταν να σερβίρεται πρώτα το ποιοτικό κρασί και κατό- θα μας απασχολήσει αργότερα. Ο αρχιμανδρίτης Αιμι-
πιν το δεύτερο. Γι αυτό μετά το θαύμα παραπονούνται λιανός ο Σιμωνοπετρίτης έλεγε: «η προσευχή θερμαίνει
που δεν τηρήθηκαν οι κανόνες οινοποσίας και σέρβιραν την καρδιά των μοναχών». Θα προσθέσω ότι το κρασί
πρώτα το δεύτερης ποιότητας. θερμαίνει και χαλαρώνει το σώμα. Είναι η μικροχαρά
των μοναχών, ένα διάλειμμα στην καθημερινή σκληρή
Το κρασί όμως αποκτά την ιερή σημασία του στον Μυ- σωματική και πνευματική δουλειά.
στικό Δείπνο όταν ο Χριστός έδωσε στους μαθητές το
ποτήρι λέγοντας «πίετε εξ αυτού πάντες τούτο γαρ εστί Τελειώνω αυτή την πρώτη επαφή με τον κόσμο του
το αίμα μου το της καινής διαθήκης το περί πολλών εκ- αγιορείτικου κρασιού με την ποιητική μεταφορά του
χυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών». Έτσι ο οίνος μαζί με ιερομόναχου Συμεών.
τον άρτο είναι τα μοναδικά αγαθά που προσφέρονται
ως δώρα της θείας Ευχαριστίας. «Τα μοναστήρια του Αγίου Όρους είναι θεία και ιερά οι-
νοπωλεία Νηφάλιας Μέθης. Οινοπώλης είναι η Παναγία.
Το απαραίτητο και ευλογημένο λοιπόν προϊόν της αμπέ- Οι καλόγεροι διψάνε για τον Χριστό και τη Μέθη Του.
λου δεν μπορούσε να μείνει εκτός των τειχών των μονα- Για την Αγάπη, για την πόση του Φωτός. Για την γεύση,
στηριών και ιδίως των αγιορείτικων. Η ανάγκη βέβαια κατέναντι του Ηλίου, του οίνου του λευκολαμπρούς της
για το νάμα, το κρασί της Θείας Κοινωνίας, δεν είναι Νηφάλιας Μέθης, τελικής του Θεού αεί επεκτεινομένης
ο μόνος λόγος της καλλιέργειας του αμπελιού από τους απολαύσεως».*
μοναχούς. Κρασί, ψωμί, λάδι ήταν η βασική διατροφή
των λαών της Μεσογείου. Για τους μοναχούς που η κα- *ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
θημερινή τους διατροφή είναι φτωχή σε θερμίδες –δεν
παίρνουν ζωικές πρωτεϊνες και καταναλώνουν φυτικής Νηφάλιος Μέθη, Ιερομόναχος Συμεών, εκδ. Αγρα,
προέλευσης τροφές- ο οίνος προσφέρει το απαραίτητο 1985.
συμπλήρωμα. Οι μονές φιλοξενούν πάντα επισκέπτες

Σελίδα 5