Page 10 - Βιοηθική θεώρηση της Προληπτικής Ιατρικής
P. 10
ΑΝΑΛΕΚΤΑ Τεύχος 31 / Βιοηθική θεώρηση της Προληπτικής Ιατρικής / 31 Μαΐου 2015 www.pemptousia.gr
Ο Χριστιανισμός βοήθησε την κοινωνική πρόνοια να Η προληπτική ιατρική: Μεσαίω-
οργανωθεί. Έβαλε στην πρώτη θέση τους ασθενείς και
τους άπορους, εισήγαγε τη θυσία για τον πλησίον, τη νας και Αναγέννηση
φιλανθρωπία και θεμελίωσε την ιατρική περίθαλψη ως
υποχρέωση των κληρικών. Αλλαγές προς το χειρότερο στους τομείς της ατο-
μικής και δημόσιας υγιεινής παρατηρούνται κατά το
Οι Πατέρες της Εκκλησίας διατηρούν τη διδασκα- Μεσαίωνα, αλλά και την Αναγέννηση. Η δημιουργία
λία ότι ο Χριστός είναι ιατρός σώματος και ψυχής μεγάλων πόλεων επιτείνει τα προβλήματα, για να
αλλά αναγνωρίζουν και την ιατρική ως θεόσδοτη τέχνη, έρθει η ανακάλυψη του εμβολίου της ευλογιάς και
της οποίας η μη αναγνώριση θα σήμαινε άρνηση ενός να δώσει ελπίδες για τη βελτίωση της κατάστασης.
δώρου του Θεού. Αντιπροσωπευτικότερη μορφή των
Πατέρων είναι ο Μέγας Βασίλειος που πέτυχε τη σύ- Στο μεσαίωνα η κατάσταση στην ατομική και δη-
ζευξη ιατρικής και χριστιανικής πίστης[2] και ίδρυσε μόσια υγιεινή αλλάζει. Οι περιγραφές που έχουμε από
το πρώτο νοσοκομείο, τη Βασιλειάδα, το 370 μ.Χ στην εκείνη την εποχή κάνουν λόγο για πόλεις με πυκνο-
Καισάρεια. κατοικημένα σπίτια, έλλειψη αποχετεύσεων και μολυ-
σμένο πόσιμο νερό. Μετά από αντίδραση του κόσμου
Αρχικός σκοπός της ίδρυσης νοσοκομείων στο Βυ- αναδιοργανώθηκαν οι ιατρικές σχολές στην Ευρώπη,
ζάντιο ήταν η παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε όσους ιδρύθηκαν άσυλα υπό την επίβλεψη της εκκλησίας,
δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα, μιας και η ασθέ- ελήφθησαν μέτρα για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη
νεια θεωρούνταν ανάγκη μπροστά στην οποία όλοι των πολιτών και ξεκίνησαν δράσεις για την καταπο-
ήταν ίσοι και δεν υπήρχαν διαφορές πλούτου ή τάξης. λέμηση των επιδημιών που προέρχονταν από λοιμώδη
Έτσι, τα νοσοκομεία παρείχαν περίθαλψη σε οποιον- νοσήματα, τα οποία εκείνη την εποχή βρισκόταν σε
δήποτε και όχι μόνο σε απόρους. Διαπιστώνεται ότι έξαρση.
η οργάνωση των νοσοκομείων της εποχής σε αρκετά
σημεία μοιάζει με τη σημερινή, αφού λειτουργούσαν Η κατάσταση της δημόσιας υγείας συνεχίζει να εί-
εξειδικευμένα τμήματα ανά κατηγορίες παθήσεων, ναι υποβαθμισμένη και κατά τη διάρκεια της Αναγέν-
ενώ οι ιατροί πλαισιώνονταν από ειδικευμένο προσω- νησης. Η ατομική υγιεινή έχει εγκαταλειφθεί, τα δημό-
πικό με νοσηλευτικές και παραϊατρικές γνώσεις, κα- σια λουτρά αποτελούν εστία μόλυνσης και τα λοιμώδη
θώς και από προσωπικό υποστήριξης (μάγειρες, υπη- νοσήματα βρίσκονται σε έξαρση. Φωτεινή εξαίρεση της
ρέτες κ.λπ.)[3]. εποχής αποτελεί η διαπαιδαγώγηση του λαού σε θέμα-
τα υγιεινής, για πρώτη φορά, από τον Giovanni Filippo
Τα μεγαλύτερα και πλουσιότερα μοναστήρια διέ- Ingrassia το 1553[1].
θεταν και νοσοκομείο, το οποίο παρείχε τις υπηρεσίες
του όχι μόνο στους μοναχούς αλλά στο σύνολο του Το 17ο αιώνα παρόλο που η κατάσταση της δημό-
πληθυσμού. Από αυτό συμπεραίνουμε ότι νοσοκομεία σιας υγείας δε διαφοροποιείται ιδιαίτερα από το με-
δεν υπήρχαν μόνο στις μεγάλες πόλεις αλλά και στην σαίωνα και την αναγέννηση, ωστόσο γίνονται κάποια
ύπαιθρο, ως προσαρτήματα μοναστηριών (π.χ. το νο- σημαντικά βήματα. Αναπτύσσεται η περίθαλψη των
σοκομείο της μονής Βαρλαάμ στα Μετέωρα), και έτσι ασθενών και των απόρων, ανακαλύπτονται οι πρώτοι
οι κάτοικοι της υπαίθρου είχαν τη δυνατότητα περί- ζωντανοί μικροοργανισμοί και συστήνεται συμβούλιο
θαλψης. Γνωστότερα νοσοκομεία στην Κωνσταντινού- υγιεινής και ιατρικό συμβούλιο.
πολη υπήρξαν αυτά του Σαμψών και της μονής Παντο-
κράτορος[4]. Ο 18ος αιώνας αποτελεί σταθμό για τη δημόσια
υγιεινή. Πολλά και σημαντικά γεγονότα έλαβαν χώρα
________________________________________ τον αιώνα αυτό όπως η βιομηχανική επανάσταση. Μια
από τις κυριότερες αλλαγές που συνδέθηκε με τη βιο-
[1] Θεοδοσίου Ζαβιτσάνου, ό.π., σελ. 184. μηχανική επανάσταση, και επηρέασε άμεσα την ατομι-
κή και δημόσια υγιεινή, ήταν η αύξηση του πληθυσμού
[2] Πρβλ. Μέγα Βασιλείου, Όροι κατά Πλάτος, των πόλεων. Η αύξηση αυτή συνοδεύτηκε από άθλι-
55η Ερωταπόκριση, PG 31, 1044-1052. ες συνθήκες διαβίωσης, μεγάλα ποσοστά αλκοολικών,
άνοδο της θνησιμότητας και πολλά υγειονομικά προ-
[3] Κωνσταντίνου Μουστάκα, Φιλανθρωπικά ιδρύ- βλήματα.
ματα στη Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη, 2008, σελ.
52. Αντίβαρο σε αυτά αποτέλεσε η ανάπτυξη της υγι-
εινής ως ξεχωριστής επιστήμης που συνδέθηκε με
[4] Κωνσταντίνου Μουστάκα, ό.π., σελ. 59. την έκδοση ενός εννιάτομου συγγράμματος από τον
J.P.Frank με τον τίτλο «Σύστημα άρτιας μονάδας».
Το σύγγραμμα αυτό περιγράφει τα περισσότερα θέ-
ματα της σημερινής δημόσιας και κοινωνικής υγιεινής
και δίκαια θεωρείται ο πρόδρομος της σύγχρονης υγι-
Σελίδα 10
