Page 14 - Βιοηθική θεώρηση της Προληπτικής Ιατρικής
P. 14
ΑΝΑΛΕΚΤΑ Τεύχος 31 / Βιοηθική θεώρηση της Προληπτικής Ιατρικής / 31 Μαΐου 2015 www.pemptousia.gr
φύσης που μπορεί να προκαλέσει μαζική ευεργεσία ή Σχεδόν όλα τα προγράμματα δημόσιας υγείας
μαζικό κακό σε περιπτώσεις αστοχίας ή παράχρησης απαιτούν ισορροπία και σεβασμό απέναντι στην προ-
στις ανθρώπινες κοινωνίες[3]. σωπική ελευθερία και αυτονομία του ατόμου, θεμε-
λιώδεις όρους της βιοηθικής, και ανησυχία απέναντι
Αυτή η πιθανότητα πρόκλησης βλάβης στις ανθρώ- στην υγεία της κοινότητας. Τα εμβόλια εξακολουθούν
πινες κοινωνίες γέννησε και την ανάγκη της ηθικής να έχουν ένα αξιοσημείωτο ρεκόρ ασφάλειας και μια
θωράκισής της από αρχές και κανόνες μέσα από τη απαράμιλλη ιστορία επιτευγμάτων. Η πρωταρχική
βιοηθική[4]. ηθική υποχρέωση στην πολιτική του εμβολίου είναι να
προσπαθήσει να μεγιστοποιήσει τα κοινωνικά οφέλη
Εμβολιασμός του εμβολιασμού, ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα την
παραβίαση της προσωπικής ελευθερίας[5].
Με τον όρο εμβόλιο νοείται η χορήγηση σε έναν
οργανισμό υλικού που περιέχει εξασθενημένους παθο- ________________________________________
γόνους παράγοντες (βακτήρια, ιούς και λοιπούς μικρο-
οργανισμούς). Στη συνέχεια, ο οργανισμός αντιδρά, [1] J. M. Last, A Dictionary of Epidemiology, Oxford
παράγοντας αντισώματα, τα οποία καταπολεμούν τον University Press, Λονδίνο, 1995, σελ. 54.
παράγοντα νόσου, εφόσον αυτός εισάχθηκε ζωντανός
μεν, αλλά εξασθενημένος. Με τον τρόπο αυτό ο οργα- [2] Παράδειγμα επιδημιολογίας τοπικού χαρακτή-
νισμός είτε διατηρεί επί ορισμένο χρονικό διάστημα ρα αποτελεί η βιομηχανική επιδημιολογία, η οποία
την ικανότητα παραγωγής αντισωμάτων (όπως, π.χ., ερευνά τις επιπτώσεις του βιομηχανικού περιβάλλο-
συμβαίνει με το εμβόλιο της κοινής γρίπης) είτε το ντος στην ανθρώπινη υγεία. Ενώ παράδειγμα επιδη-
διατηρεί εφ’ όρου ζωής (όπως, π.χ., με το εμβόλιο της μιολογίας πληθυσμιακού χαρακτήρα αποτελεί η παι-
ιλαράς). διατρική επιδημιολογία, η οποία εξετάζει τον τρόπο
με τον οποίον επιδρά το περιβάλλον στην υγεία των
Ορισμένες λοιμώξεις απαιτούν, για την πλήρη αντι- ανήλικων ατόμων.
μετώπισή τους, επαναληπτικές λήψεις εμβολίου (όπως,
π.χ., το εμβόλιο για την πολιομυελίτιδα). Τα εμβόλια, [3] Colin L. Soskolne, Andrew Light, «Toward
συνεπώς, χρησιμοποιούνται ως προληπτικό μέσο κα- ethics guidelines for environmental epidemiologists»,
ταπολέμησης λοιμωδών νόσων, ενώ τα τελευταία χρό- The Science of the Total Environment, τ. 184, 1995,
νια συμβάλλουν σημαντικά και στην επιτυχή θεραπεία σελ. 137.
τους ή και στην οριστική εξαφάνισή τους, όπως συνέβη
με την ευλογιά. [4] Douglas L. Weed, Steven S. Coughlin, «New
Ethics Guidelines for Epidemiology: Background and
Η λίστα με τα απαιτούμενα εμβόλια ποικίλλει με- Rationale», Annals Epidem, τομ. 9, τ.5, Ιούλιος 1999,
ταξύ των κρατών. Ως προληπτική παρέμβαση, τα εμβό- σελ. 277-280.
λια χορηγούνται σε άτομα που είναι υγιή, τουλάχιστον
όσον αφορά τις ασθένειες για τις οποίες διενεργού- [5] http://www.bioethics.upenn.edu/documents/
νται οι εμβολιασμοί. Όταν μιλάμε για την ασφάλεια Unintended Consequences.pdf
του εμβολίου, μια κοινή επωδός μεταξύ υποστηρικτών
του εμβολιασμού είναι ότι τα εμβόλια είναι θύματα
της ίδιας της επιτυχίας τους. Πρέπει να τονίσουμε ότι
τα εμβόλια παρέχουν άμεσα οφέλη στους δικαιούχους Υγιεινή εργασιακού χώρου και
αλλά και έμμεσα στην προστασία της κοινότητας.
προληπτικές ιατρικές εξετάσεις
Εν τούτοις, ο εμβολιασμός ενός “υγιούς” πληθυσμού
εναντίον μιας νόσου έχει ορισμένα θεωρητικά μειονε- Η έγκαιρη διάγνωση μιας νόσου ή ο εντοπισμός
κτήματα, και αυτό γιατί στην περίπτωση των χρόνιων της προδιάθεσης για εκδήλωση μιας νόσου μπορούν
νόσων, τα αντισώματα που αναπτύσσει ο οργανισμός να αλλάξουν ολόκληρη την πορεία της ζωής ενός
ύστερα από έναν εμβολιασμό δεν παίζουν προστατευ- ανθρώπου, ενώ από την άλλη η διασφάλιση ενός
τικό ρόλο. Αντιθέτως στην καλύτερη περίπτωση στα- υγιεινού περιβάλλοντος στο χώρο εργασίας, παίζει
θεροποιούν ή επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου, ενώ και αυτή σημαντικότατο ρόλο στη διατήρηση της
στη χειρότερη, ευνοούν τη μόλυνση από το λοιμογόνο καλής υγείας.
παράγοντα ή ακόμα και δρουν επιθετικά, αποτελώ-
ντας τη βάση της ασθένειας. Υπάρχουν μάλιστα και
περιπτώσεις στις οποίες διευκολύνεται η εμφάνιση αυ- Η καλή υγεία στην εργασία συμβάλλει στην κα-
τοάνοσων ασθενειών, οι οποίες καταστρέφουν αργά ή λύτερη δημόσια υγεία. Η υγεία και η ασφάλεια στο
γρήγορα, τα όργανα που υποτίθεται ότι προστατεύει χώρο εργασίας αντιπροσωπεύουν σήμερα μια από τις
το εμβόλιο. σημαντικότερες και τις πλέον προηγμένες πτυχές της
κοινωνικής πολιτικής.
Σελίδα 14
