Νησιωτικοί υγρότοποι

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγρότοπων, η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς καλωσορίζει την υπογραφή από τον Υπουργό ΠΕΚΑ του προεδρικού διατάγματος για την προστασία των εκατοντάδων μικρών υγρότοπων που βρίσκονται διάσπαρτοι στα ελληνικά νησιά. Η υπογραφή του διατάγματος έρχεται μεν να καλύψει ένα σημαντικό κενό στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας, όμως απαιτείται η άμεση και χωρίς καθυστέρηση εφαρμογή των διατάξεών του για να επιτευχθεί ουσιαστική προστασία.

Σύμφωνα με επιτόπιες καταγραφές της επιστημονικής ομάδας του WWF Ελλάς, στα ελληνικά νησιά απαντώνται περισσότεροι από 800 μικροί υγρότοποι, εκ των οποίων 498 σε 64 νησιά του Αιγαίου, 209 στην Κρήτη και γειτονικά νησιά, και 98 σε 8 νησιά του Ιονίου Πελάγους. Οι υγρότοποι έχουν μεγάλη σημασία για τις νησιωτικές κοινωνίες, καθώς πέρα από την αρδευτική και υδρευτική τους αξία, προστατεύουν τις παράκτιες περιοχές από την υφαλμύρωση των υπογείων υδάτων, αποτελούν μοναδικούς θύλακες βιοποικιλότητας και είναι απαραίτητοι για τη γεωγραφική συνέχεια, την ποικιλία και τη συντήρηση της ζωής.

Ωστόσο, οι νησιωτικοί υγρότοποι απειλούνται καθημερινά από επιχωματώσεις, μπαζώματα, αποστραγγίσεις, διανοίξεις δρόμων και άναρχης δόμησης, προβλήματα που σε μεγάλο βαθμό απορρέουν από την αδιαφορία της πολιτείας. Η υπογραφή του προεδρικού διατάγματος αποτελεί μια σημαντικότατη θετική εξέλιξη για την προστασία και διατήρησή τους, καθώς για πρώτη φορά δημιουργείται προστατευτικό καθεστώς για αυτά τα πολύτιμα οικοσυστήματα. Είναι όμως μόνο η αρχή, καθώς κάθε μέρα καθυστέρησης εφαρμογής των διατάξεων συνεχίζει να θέτει τους υγρότοπους σε σοβαρό κίνδυνο. Γι΄ αυτό το WWF Ελλάς θεωρεί αδικαιολόγητη τη μέχρι σήμερα καθυστέρηση προώθησης του προεδρικού διατάγματος και ελπίζει πως δεν θα υπάρξει καμία περαιτέρω καθυστέρηση, μετά την ολοκλήρωση της επεξεργασίας του διατάγματος από το ΣτΕ.

Επιπρόσθετα, με 7 από τους 10 υγρότοπους διεθνούς σημασίας (Υγρότοποι Ραμσάρ) να βρίσκονται στη «μαύρη λίστα» του Μοντρέ, η Ελλάδα εξακολουθεί να μην ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις διεθνείς υποχρεώσεις της. Προβληματική λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης, απουσία συντονισμού των δράσεων φύλαξης και διαχείρισης, ελλιπής επιστημονική παρακολούθηση των οικολογικών δεικτών και λαθροθηρία είναι μόνο ορισμένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικοί Υγρότοποι Ραμσάρ, όπως καταγράφηκαν το 2009 σε σχετική έκθεση-αξιολόγηση των περιβαλλοντικών οργανώσεων WWF Ελλάς, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού. Σήμερα, τρία χρόνια αργότερα η κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί. Μάλιστα, η Ελλάδα για άλλη μία φορά δεν εκπλήρωσε την υποχρέωση της να στείλει την εθνική αναφορά κατάστασης των υγρότοπων με προθεσμία υποβολής 15 Σεπτεμβρίου 2011.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγρότοπων καλούμε για πολλοστή φορά τους αρμόδιους φορείς και ιδιαίτερα το ΥΠΕΚΑ να αναλάβουν τις τεράστιες ευθύνες τους και να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες για τη διατήρηση του φυσικού πλούτου της χώρας, ειδικότερα δε των περιοχών Εθνικής και Διεθνούς σημασίας.

Σημειώσεις:

1. Η προστασία των μικρών υγρότοπων προβλέπεται από το άρθρο 13 παρ. 3 του νόμου για τη «Διατήρηση της Βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» (Ν. 3937/2011 ΦΕΚ Α’60). Μικροί υγρότοποι ορίζονται ως οι υγρότοποι που βρίσκονται στο νησιωτικό ή ηπειρωτικό τμήμα της χώρας και έχουν επιφάνεια ως 80 στρέμματα. Η ύπαρξη των υγρότοπων πιστοποιείται από συγκεκριμένα οικολογικά και υδρολογικά κριτήρια με βάση τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα και την απαραίτητη τεκμηρίωση. Το προεδρικό διάταγμα των νησιωτικών υγρότοπων περιλαμβάνει τον πρώτο κατάλογο που αφορά στους νησιωτικούς μικρούς υγρότοπους.

2. Φέτος, την Παγκόσμια Ημέρα Υγρότοπων (2 Φεβρουαρίου 2012) συμπληρώνονται 40 χρόνια από την υπογραφή της Σύμβασης Ραμσάρ. Πολλά από τα 160 συμβεβλημένα κράτη έχουν προγραμματίσει δράσεις για τον εορτασμό, ενώ η Επιτροπή Ραμσάρ και η Μεσογειακή πρωτοβουλία MedWet, που συμπληρώνει φέτος 20 χρόνια, διοργανώνουν παγκόσμιο συνέδριο για το νερό και τους υγρότοπους της Μεσογείου (Μαρόκο, Agadir, 6-8 Φεβρουαρίου 2012).

3. Σύμβαση Ραμσάρ: Διεθνής συμφωνία που υπογράφηκε στην πόλη Pαμσάρ του Ιράν το 1971, άλλως γνωστή και ως «Συμφωνία επί των Διεθνούς ενδιαφέροντος Υγρότοπων». Στην Ελλάδα τέθηκε σε ισχύ με το N.Δ. 191/1974. Οι 10 υγρότοποι της χώρας που έχουν συμπεριληφθεί στη Σύμβαση είναι οι εξής:

• Δέλτα Έβρου
• Λίμνη Βιστωνίδα, Πόρτο Λάγος, Λίμνη Ισμαρίδα και γειτονικές λιμνοθάλασσες
• Δέλτα Νέστου και γειτονικές λιμνοθάλασσες
• Λίμνες Βόλβη και Κορώνεια
• Λίμνη Κερκίνη
• Δέλτα Αξιού, Εκβολή Λουδία, Δέλτα Αλιάκμονα
• Λίμνη Μικρή Πρέσπα
• Αμβρακικός κόλπος
• Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου
• Λιμνοθάλασσα Κοτυχίου

4. Στον Κατάλογο του Μοντρέ εντάσσονται εκείνοι οι υγρότοποι Ραμσάρ, των οποίων οι αλλαγές στην οικολογική κατάσταση συνέβησαν, συμβαίνουν ή πρόκειται πιθανά να συμβούν και κρίνονται ιδιαίτερα ανησυχητικές. Η εξαίρεση ενός υγροτόπου από τον κατάλογο Μοντρέ γίνεται όταν κρίνεται ότι η κατάστασή του έχει βελτιωθεί.

Δείτε την έκθεση «Ελληνικοί Υγρότοποι Ραμσάρ: Αξιολόγηση Προστασίας και Διαχείρισης»

Πηγή: WWF Ελλάς, Τετάρτη, 01 Φεβρουαρίου 2012

Περισσότερες πληροφορίες: Καλούστ Παραγκαμιάν, Υπεύθυνος Προγράμματος Νησιωτικών Υγρότοπων, 2810 328019, [email protected]