Μέτρα προστασίας από την ακτινοβολία στο CERN

Σε ερευνητικά εργαστήρια, όπως στο Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Φυσικής Σωματιδίων, CERN, η παρουσία της ακτινοβολίας στο χώρο εργασίας είναι κάτι καθημερινό. Γι’ αυτό λαμβάνονται αυστηρά μέτρα προκειμένου να αποφευχθεί η περιττή, και να διατηρηθεί σε ένα ελάχιστο όριο η αναπόφευκτη, έκθεση στην ακτινοβολία.

Το CERN ακολουθεί αυστηρά τη διεθνή αποδεκτή αρχή ΑLARA (As Low As Reasonably Achievable) που σημαίνει ότι κάθε έκθεση διατηρείται τόσο χαμηλή όσο είναι λογικά αποδεκτό. Παρακάτω εξηγείται τι είναι η ακτινοβολία και πώς μετριέται. Περιγράφονται οι διαδικασίες που ακολουθούνται στο CERN ώστε να διασφαλισθεί η προστασία των εργαζομένων και των επισκεπτών από την ακτινοβολία και να αποφευχθεί κάθε κίνδυνος για το περιβάλλον.

Έκτός από τους επιταχυντές ηλεκτρονίων και ποζιτρονίων, στο CERN λειτουργούν και μηχανές που επιταχύνουν πρωτόνια, αντιπρωτόνια και ιόντα μολύβδου. Οι δέσμες πρωτονίων, αντιπρωτονίων και ιόντων μολύβδου υψηλών ενεργειών αλληλεπιδρούν με πολύ πιο δραματικό τρόπο με την ύλη από ότι τα ηλεκτρόνια ή τα ποζιτρόνια, προκαλώντας τη δημιουργία ραδιονουκλιδίων και νετρονίων. Τα νετρόνια έχουν πολύ μεγαλύτερη διαπεραστική ικανότητα από πρωτόνια της ίδιας ενέργειας.

Στο CERN δημιουργείται πολύ μεγαλύτερη ποικιλία σωματιδίων, αλλά λόγω του μικρού σχετικά αριθμού τους δεν έχουν σημασία, όσον αφορά τις συνέπειες από την ακτινοβολία. Τα μιόνια ωστόσο αποτελούν εξαίρεση. Αλληλεπιδρούν με την ύλη με τον ίδιο τρόπο όπως τα ηλεκτρόνια, αλλά επειδή είναι βαρύτερα είναι πολύ περισσότερο διεισδυτικά και απαιτούν προσεκτική χρήση θωράκισης. Τα νετρίνα παράγονται, επίσης, σε όλες σχεδόν τις αλληλεπιδράσεις σωματιδίων. Δεν παράγονται μόνο στο CERN αλλά και σε μεγάλη αφθονία στον Ηλιο. Η αλληλεπίδραση των νετρίνων με την ύλη είναι τόσο ασθενής ώστε μπορούν να διαπεράσουν τη Γη σα να μην υπήρχε στο δρόμο τους. Επομένως, η διέλευσή τους από το ανθρώπινο σώμα δεν έχει βιολογικές επιπτώσεις.

Πηγή: Η Ελληνική σελίδα για το CERN (cern.gr) , Φωτ.: www.cern.ch