Ο Άγιος Μάξιμος ο Γραικός ο Βατοπεδινός Μοναχός (1470 – 1556)

Στην υποδοχή των Ιερών Λειψάνων του στην Άρτα (11 Οκτωβρίου 1997)

Οι Αρτινοί υποδέχονται Λείψανα αγιασμένα

με ιερή συγκίνηση και μάτια δακρυσμένα.

Ήταν στη γη τη Ρωσική πολύ καιρό κρυμμένα.

Τώρα ηυδόκησε ο Θεός ναρθούν από τα ξένα.

Προ των Λειψάνων των σεπτών Μαξίμου τουΓραικού

του μάρτυρα της Πίστεως και Ομολογητού,

το γόνυ κλίνουμ’ ευλαβώς, τον Άγιο προσκυνούμε,

να ευλογεί τους Αρτινούς όλοι παρακαλούμε.

Πτωχή είναι η γλώσσα μας, Άγιε, να μιλήσει

τον βίον και την δράσιν Σου να την εξιστορήσει.

Φως ανεδείχθης ουρανού λαμπρότερον ηλίου.

Πίστεως πλήρης, αρετής και θείου μεγαλείου.

Στην Αρτα μας είδες το φως, σ’ αυτήν εγαλουχήθης,

τα πρώτα γράμματ’ έμαθες, στην πίστη εμυήθης.

Τέκνον γονέων ευσεβών, Ειρήνης – Μανουήλ,

γόνος Τριβώλη κι’ έλαβες τ’ όνομα Μιχαήλ.

Γρήγορα άνοιξες πανιά γι’ ανώτερες σπουδές

από λογίους Έλληνες κι’ επιφανείς μορφές.

Από την Αρτα, Κέρκυρα, Φερράρα, Βενετία

και τελευταία έμεινες στην πόλη Φλωρεντία.

Παρά τις γνώσεις τις πολλές, παρά τις επιστήμες

το πνεύμα Σου ανήσυχο βαδίζει σ’ άλλες ρύμες,

ποθούσε την επιστροφή και πάλι στην Πατρίδα

την ξακουστή Ελλάδα μας, πολιτισμού κοιτίδα.

Τη φλογερή Σου την καρδιά, Πίστη και Ορθοδοξία

την οδηγούσε σταθερά στην πιο καλή πορεία.

Όρος το Αγιώνυμον ήλκυσε την ψυχή Σου.

Εκεί μελέτες, έρευνες, εκεί η προσευχή Σου.

Στο Βατοπέδι μοναχός καλύβη έχεις στήσει,

τις Βίβλους, τα Πατερικά, εκ’ έχεις μελετήσει.

Μ’ ευρεία πολυμάθεια, κρίσ’ υγιή κι’ οξεία

εσκόρπιζες στους γύρω Σου Χριστού την ευωδιά.

Φαινόμενο μοναδικό μέσα στην ιστορία.

Φιλόσοφος ιστορικός, μέγας στη ρητορία

και θεολόγος, μελωδός, φιλόλογος με κύρος,

έλαμψες ως ήλιος κι’ ωφέλησες απείρως.

Ενίσχυσες το Γένος μας στην Πίστη, στην ελπίδα

πως γρήγορα ελεύθερη θα είναι η Πατρίδα.

Ρήγα Φεραίου προπομπός, Κοσμά του Αιτωλού

Στ’ όραμα, γι’ ανατίναξη του Τουρκικού ζυγού.

Η φήμη Σου, η αρετή και η γλωσσομαθεία

ξεπέρασαν τον Άθωνα μέχρι και τη Ρωσία.

Βασίλειος Ιβάνοβιτς, ο ηγεμών Ρωσίας

εμπρός σε μια κατάσταση σκότους και αμαθείας,

την ηθική κατάπτωση, τις δεισιδαιμονίες,

και της Γραφής αστήρικτες, ψεύτικες ερμηνείες,

από τον Άθω ειδικό ζητά μεταφραστή

να μεταφράσει κείμενα σε γλώσσα Σλαυική

και το Πρωτάτο σ’ έστειλε, μ’ ευχή και ευλογία.

Εσένα άγιε Μάξιμε, με πρώτη ευκαιρία,

ως ικανό, δραστήριο, όσο κανένας άλλος.

Ο χρόνος τους δικαίωσε, εφάνηκες μεγάλος.

Μετά απ’ την επίσημη λαμπρή υποδοχή,

προχώρησες στο έργο σου του ανακαινιστή.

Εκει πλήθος μορφωμένοι στο απέριττο κελλί

ήρχοντο για να ακούσουν τη σοφή Σου διδαχή.

Μετέφρασες Ψαλτήριον, Κανόνες Αποστόλων,

Κανόνες Οικουμενικών Επτά Συνόδων όλων.

Διόρθωσες τα σφάλματα λειτουργικών βιβλίων

βάσει κανόνων ιερών, βάσει κανόνων θείων.

Στους τύπους ιερουργικής και στο Ναό Λατρείας

δίδαξες σ’ όλους την ορθή πράξη της εκκλησίας.

Ύψωσες το ανάστημα στον Καθολικισμό

και κράτησες Ορθόδοξο το ρωσικό Λαό.

Με σθένος αγωνίστηκες για την Ορθοδοξία,

ορθόδοξη εδίδαξες Χριστού θεολογία.

Ηναντιώθης άφοβα σ’ Οθωμανούς κι Εβραίους,

σ’ αιρέσεις και παγανιστάς, αλλά και σε αθέους.

Έκρινες και κατέκρινες του Τσάρου την πορεία,

να σταματήσει ζήτησες κάθε αυθαιρεσία.

Δυσάρεστ, η κατάσταση και μεσ’ στην Εκκλησία.

Ο Κλήρος είχε άγνοια και πλήρ’ ασυδοσία.

Έκρινες ρώσους Κληρικούς, ανώτερους μεγάλους,

άνδρες εκκλησιαστικούς, αλλά και πολλούς άλλους,

αυτούς που εξεστράτησαν άπ’ τη Διδασκαλία

που μας παρέδωσ’ ο Χριστός, την Πίστη την αγία,

την ιερή Παράδοση, Πατέρων τη σοφία,

τις Ευαγγελικές αρχές, κι’ αληθινή θρησκεία.

Τα λόγια Σου, ο έλεγχος, ξεσήκωσαν θυέλλας

θρησκευτικάς, πολιτικάς, έγιν’ ορίζων μέλας.

Ιβάνοβιτς ο ηγεμών, ο πρώην θαυμαστής Σου

εστράφη εναντίον Σου, να σβύσει τη φωνή Σου.

Αλλά κι’ ο Μόσχας Δανιήλ, μετά πολλής μανίας

την στέρησιν επέβαλε της θείας Κοινωνίας

και σε ειρκτήν σ’ ενέκλεισε, έγκλειστο ισοβίως,

σαν πιο μεγάλ’ αιρετικό σ’ εδίκασ’ αναιτίως,

μήτε ν’ αλληλογραφείς, να γράφεις να διαβάζεις,

τη θύρα την κατάκλειστη μονάχα να κοιτάζεις.

Στον τοίχο με το κάρβουνο έγραφες τον Κανόνα

στο Πνεύμα το Πανάγιο, μόνο συνδαιτημόνα.

Ακόμα αυστηρότερη, δεύτερη καταδίκη

βάζει στα χέρια σίδερα. Τί πόνος!! Ω τι φρίκη!!!

Βασανισταί Σου, μοναχοί, επί εξαετίαν

Σε τυραννούσαν συνεχώς και με πολλήν μανίαν.

Το Βατοπέδ’ ήταν καϋμός, τριγύριζε στο νου Σου

για τελευται’ ανάπαυση ταλαίπωρου κορμιού Σου,

ο Μόσχας απαξίωσε να άρη την ποινή Σου

δεν έδωκε Μετάληψη που ζήταγ’ η ψυχή Σου.

Έδωκε όμως ο Θεός, λήξη δοκιμασίας

και έτυχες αδέσμευτος πλήρους ελευθερίας.

Στη Λαύρα μεταφέρθηκες του Αγίου Σεργίου

για τη λαμπρή συνέχιση του έργου Σου του θείου.

Το Πνεύμα Σου παρέδωκες ογδόντα εξ ετών,

Χριστιανός και Άγιος ψηλά στον ουρανόν.

Τα τελευταία λόγια Σου: Έμένα λησμονήστε…

Ελλάδα, τη Γραικία μου, την δούλην ενθυμήστε».

Και τώρα που επέστρεψαν εις την Γενέτειρά Σου,

δώρο Θεού τα ιερά και Άγια Λείψανά Σου,

όλοι μας προσευχόμεθα στον Άγιον Θεόν,

γρήγορα ν’ αποκτήσουμε φερώνυμον Ναόν.

Βιβλιογραφία:

1) Κωνσταντίνου Α. Τσιλιγιάννη: «Ο Άγιος Μάξιμος ο Γραικός ο Βατοπεδινός» και «Ο Άγιος Μάξιμος ο Γραικός και το ράσο του Δομηνικανού Μοναχού».

2) Φωτίου Γ. Οικονόμου: «Η εν Άρτη Εκκλησία» και «Αγιολόγιον πάντων των εν Ηπείρω Αγίων».

Πρωτοπρεσβύτερος Νικόλαος Δημ. Κίτσος

Ο π. Νικόλαος Δημ. Κίτσος εγεννήθη στο Κεντρικό Άρτας στις 22-10-1921.

Τις γυμνασιακές του σπουδές έκαμε στο Α΄ Γυμνάσιο Άρτας.

Έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση, στις Εθνικές Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών (Ε.Δ.Ε.Σ.). Εφοίτησε στο Εκκλησιαστικό Φροντιστήριο Βελλάς Ιωαννίνων.

Χειροτονήθηκε Διάκονος και Πρεσβύτερος αντιστοίχως την 19ην και 20ην Ιανουαρίου 1952

Υπηρέτησε Εφημέριος και Εξομολόγος στις Ενορίες Ρεικίων, Κεντρικού, Χαλκιάδων και του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου της Πόλεως Άρτης και συνταξιοδοτήθηκε το έτος 1993, συνέχισε όμως να λειτουργεί στην Ιερά Μονή Κάτω Παναγιάς Άρτας.

Εργάστηκε επ΄ αρκετό διάστημα στα Γραφεία της Ιεράς Μητροπόλεως Άρτης.

Πρωτοστάτησε και ίδρυσε την Αδελφότητα Κεντρικοί «Η ΝΗΣΙΣΤΑ Π. ΕΛΛ.» στην Άρτα και του απενεμήθη ο τίτλος του Επιτίμου Προέδρου αυτής.

Έτυχε τιμητικών διακρίσεων εκ μέρους της Πολιτείας και της Εκκλησίας μεταξύ των οποίων και το Οφφίκιον του Πρωτοπρεσβυτέρου.

Έγραψε λογοτεχνικά κείμενα και κυρίως παραδοσιακή ποίηση, ως επίσης και διάφορα άρθρα σε Εφημερίδες και Περιοδικά, και απέσπασε ευμενείς κριτικές.

Έλαβε μέρος στην τιμητική «Πρώτη Λογοτεχνική Συνάντηση» την 5-11-99 στην Άρτα, κατά την οποία παρουσίασε τα έργα του ο κ. Δημήτριος Παυλίδης Φιλόλογος Καθηγητής-Λυκειάρχης.

Το έτος 2001 ετιμήθη υπό της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος διά την πεντηκονταετή προσφορά του στην Εκκλησία.