Η Πεμπτουσία έλαβε αποκλειστική συνέντευξη από τον Κωνσταντίνο Φωτόπουλο, δάσκαλο και ερευνητή της ψαλτικής τέχνης σχετικά με την παρουσία του στη Ρωσία και τη προσφορά του στη διάδοση της ψαλτικής τέχνης στις σλαβικές χώρες. Ο Κωνσταντίνος Φωτόπουλος ανήκει στη νέα γενιά μουσικών, η οποία με μεράκι και ζήλο ερευνά τη γραπτή και προφορική παράδοση του βυζαντινού μέλους. Ίδρυσε το «Σχολείο Ψαλτικής» και τον βυζαντινό χορό «εν ψαλτηρίω» τα οποία μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα κατάφεραν να διαγράψουν μια λαμπρή πορεία σε θέματα ψαλτικής πρακτικής.
στιγμές από τη διδασκαλία της βυζαντινής μουσικής σε μαθητές στη Ρωσία
Πεμπτουσία: Θα θέλατε να μας δώσετε μια εικόνα για την ψαλτική σας σταδιοδρομία και τις σπουδές σας στη βυζαντινή μουσική;
Κωνσταντίνος Φωτόπουλος: Πρώτος μου δάσκαλος ήταν ο πατέρας μου, π. Ιωάννης Φωτόπουλος, ο οποίος μου ενέπνευσε την αγάπη για τη βυζαντινή μουσική και από τη νηπιακή σχεδόν ηλικία με «έσπρωξε» στο αναλόγιο. Στη συνέχεια, μαθήτευσα στον κ. Κωνσταντίνο Παπαχριστοδούλου και στον π. Αναστάσιο Τραϊφόρο από τον οποίο απέκτησα και το Δίπλωμα του Μουσικοδιδασκάλου ενώ μεγάλο όφελος είχα και από τη συναναστροφή μου με δύο σπουδαίους δασκάλους, τους Άρχοντες Δημήτριο Σουρλαντζή και Δημήτριο Ιωαννίδη. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να κάνω σε έναν από τους τελευταίους «μεγάλους της παλιάς σχολής», τον Άρχοντα Λαμπαδάριο της Μ.τ.Χ.Ε. Βασίλειο Εμμανουηλίδη, κοντά στον οποίο παρακολούθησα ιδιαίτερα μαθήματα για τρία έτη. Η διακονία μου στο αναλόγιο από πολύ μικρή ηλικία, οι παιδικές ψαλτικές μου παρέες, η τριετής παραμονή μου στη Ρωσία και η ίδρυση του Σχολείου Ψαλτικής και του βυζαντινού χορού «εν ψαλτηρίω» σημάδεψαν τη μέχρι τώρα ψαλτική μου πορεία.
Μεταγραφή του βυζαντινού μέλους στη σλαβική γλώσσα
Π.: Ο λόγος για το «ΣχολείονΨαλτικής» και τον βυζαντινό χορό «εν ψαλτηρίω» θα μας πείτε για το σκεπτικό αυτής της προσπάθειας;
Κ.Φ.: Το «Σχολείον Ψαλτικής» όπως και ο βυζαντινός χορός «εν ψαλτηρίω» ιδρύθηκαν από εμένα και τον παιδικό μου φίλο και συμμαθητή μου στη μουσική, Κωνσταντίνο Μπουσδέκη. Από πολύ μικρή ηλικία, μαζί και με αρκετούς από τους σημερινούς μας συνεργάτες, ψάλλαμε σε ακολουθίες και ιδιαιτέρως αγρυπνίες. Πηγαίναμε συχνά στο Άγιον Όρος για να ακούσουμε τις αδελφότητες των Δανιηλαίων και των Θωμάδων αλλά και όπου αλλού μαθαίναμε ότι υπάρχουν καλοί ψάλτες. Σιγά-σιγά αρχίσαμε να αποκτούμε κοινούς προβληματισμούς, ιδέες και όνειρα για τη βυζαντινή μουσική και την επιθυμία της δημιουργίας ενός φορέα που θα την προωθούσε με τρόπο συστηματικό και οργανωμένο.
Έτσι λοιπόν το 2008 γεννήθηκε το «Σχολείον Ψαλτικής» και ο βυζαντινός χορός «εν ψαλτηρίω» που δραστηριοποιούνται στους τομείς της διδασκαλίας, της ερμηνείας, της έρευνας και γενικότερα της διάδοσή της βυζαντινής μουσικής. Έπειτα δε από επίμονο αίτημα των μαθητών μας στις δραστηριότητές μας εντάξαμε και τη διδασκαλία των παραδοσιακών οργάνων.
Π: Είναι γνωστό το άνοιγμα που κάνατε στη Μόσχα και τις σλαβικές χώρες σχετικά με την διάδοση της βυζαντινής μουσικής. Πώς προέκυψε αυτή η πρωτοβουλία; ήταν εύκολο το εγχείρημα;
Κ.Φ.: Πριν από δέκα χρόνια, κάποιος ρωσικός εκδοτικός οίκος εκδήλωσε ενδιαφέρον να ιδρύσει σχολή βυζαντινής μουσικής στη Μόσχα. Ψάχνοντας για έναν άνθρωπο που θα μπορούσε να εργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση, απευθύνθηκε σε μοναχούς του Αγίου Όρους οι οποίοι με πρότειναν για αυτή τη θέση. Η ιδέα με ενθουσίασε. Θα έψαλλα σε μια εντελώς ξένη προς εμένα γλώσσα, θα ασχολούμουν με τη μεταγραφή των ύμνων στη σλαβική γλώσσα ενώ θα γνώριζα και το ρωσικό κόσμο που φημίζεται για την κουλτούρα και την κλίση του στη μουσική.
Έτσι λοιπόν δέχτηκα αυτή την πρόσκληση-πρόκληση και είχα την τιμή να συμβάλλω στην πρώτη, μετά από αρκετούς αιώνες, προσπάθεια για τη διάδοση της βυζαντινής μουσικής στη Ρωσία. Παρά τις όποιες δυσκολίες συνάντησα και συναντώ δεν μπορώ να πω ότι το μετάνιωσα ποτέ. Όταν ο εκδοτικός οίκος μερικά χρόνια αργότερα αποσύρθηκε, την όλη προσπάθεια αναλάβαμε πλέον ως «Σχολείον Ψαλτικής».Έκτοτε, μαζί με το συνεργάτη μου πλέον, ταξιδεύουμε συχνά στη Μόσχα για την παρακολούθηση της πορείας της προσπάθειάς μας και για την παράδοση μαθημάτων.
