Hydrobots: Τα ρομπότ του νερού έρχονται στα σχολεία

Ένα πρωτότυπο εκπαιδευτικό πρόγραμμα ρομποτικής, απευθύνεται σε μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου, έρχεται στην Ελλάδα μέσω του Ιδρύματος Ευγενίδου. Η κατασκευή μικρών υποβρύχιων τηλεχειριζόμενων οχημάτων, αλλά και η διεξαγωγή μετρήσεων σε υδάτινο περιβάλλον με τη βοήθεια ειδικών αισθητήρων περιλαμβάνονται στις προβλεπόμενες δραστηριότητες

Η Διαδραστική Έκθεση Επιστήμης και Τεχνολογίας του Ιδρύματος Ευγενίδου, σε συνεργασία με το εργαστήριο Sea Grant του Τεχνολογικού Ινστιτούτου Μασαχουσέτης (MIT), φέρνουν για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά στην Ελλάδα τα Hydrobots, που αφορoύν στη θαλάσσια ρομποτική και βασίστηκαν στο πρόγραμμα SeaPerch. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου σε όλη την Ελλάδα.

Το SeaPerch είναι ένα πρωτότυπο πρόγραμμα ρομποτικής, μέσω του οποίου εκπαιδεύονται οι καθηγητές –οι οποίοι με τη σειρά τους εκπαιδεύουν τους μαθητές τους– στην κατασκευή ενός τηλεκατευθυνόμενου υποβρύχιου οχήματος ROV (Remotely Operated Vehicle). Το πρόγραμμα, το οποίο ξεκίνησε στο MIT Sea Grant (MITSG) το 2003, έχει ως στόχο να κινήσει το ενδιαφέρον των μαθητών για τις επιστήμες, την τεχνολογία και τις εφαρμογές τους.

To 2003, ο Διευθυντής του MITSG, καθηγητής Χρυσόστομος Χρυσοστομίδης και ο εκπαιδευτικός – συντονιστής Brandy M. Wilbur, ανέπτυξαν περαιτέρω την ιδέα αυτή σε ένα «πακέτο», το οποίο χρησιμοποιώντας σωλήνες PVC και άλλα σχετικά οικονομικά και εύκολα προσβάσιμα υλικά, δίνει την ευκαιρία σε καθηγητές και μαθητές όλων των ηλικιών να κατασκευάσουν το δικό τους ROV. Το πρόγραμμα SeaPerch διαδόθηκε πέρα από το MIT σε περισσότερα από 200 σχολεία των ΗΠΑ, καταφέρνοντας μέχρι σήμερα, με τη βοήθεια 2.000 καθηγητών και δασκάλων, να εκπαιδεύσει περισσότερους από 26.000 μαθητές. Το SeaPerch διαδόθηκε και σε άλλες χώρες, όπως η Κύπρος και η Γαλλία, και μέσα από τη συνεργασία του Ιδρύματος Ευγενίδου με το MITSG, έρχεται τώρα και στην Ελλάδα με τη μορφή του Hydrobot.

Το Ίδρυμα Ευγενίδου ξεκίνησε στα μέσα του 2012 μία πιλοτική δοκιμή με 17 σχολεία από όλη την Ελλάδα. Την περασμένη σχολική χρονιά 2012-13 το πρόγραμμα εφαρμόστηκε σε πάνω από 90 σχολικές μονάδες σε όλη την επικράτεια, με την εθελοντική συμμετοχή περισσότερων από 1000 μαθητών, οι οποίοι εργάστηκαν υπό την επίβλεψη 100 περίπου εκπαιδευτικών. Οι σχολικές ομάδες που συμμετείχαν, κατασκεύασαν από ένα όχημα, το δοκίμασαν και σε αρκετές περιπτώσεις το βελτίωσαν, χρησιμοποιώντας τη φαντασία και την ευρηματικότητά τους.

Τα σχόλια των καθηγητών από την εμπειρία αυτή αναφέρουν μεταξύ άλλων ότι: «Το σχολείο μας είναι γενικό σχολείο, με συνέπεια οι επιστημονικές γνώσεις να προσεγγίζονται κυρίως θεωρητικά. Με το πρόγραμμα, αυτή η προσέγγιση έγινε πιο εύκολη, πιο στέρεη και πιο αληθινή. Θα άλλαζαν πολλά στο ελληνικό σχολείο αν συνδυαζόταν το αναλυτικό πρόγραμμα των μαθημάτων με προγράμματα σαν του υδρορομπότ (ΓΕΛ Ψαχνών)».

Εντύπωση προκάλεσε στους εκπαιδευτικούς το γεγονός ότι: «Οι μαθητές απέκτησαν εμπειρία σε σύνθετους τρόπους κατασκευής ενός robot και με το πνεύμα συνεργασίας που ανέπτυξαν έλυσαν με αυτοσχεδιασμό και με τη βοήθεια του internet τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν. Κατάλαβαν ότι με τις γνώσεις τους μπορούν να δημιουργήσουν χρήσιμες μηχανές και να μην είναι παθητικοί δέκτες (ΓΕΛ Κρανίδι)».

Οι ίδιοι οι μαθητές δήλωσαν ότι: «Ήταν ένα πολύ δημιουργικό πρόγραμμα που ενίσχυσε την συνεργασία μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών! Εγώ και οι συμμαθητές μου κερδίσαμε πολύτιμες γνώσεις και ταυτόχρονα γνωριστήκαμε καλυτέρα με τον καθηγητή μας», επίσης: «Μας βοήθησε να συνηθίσουμε στην ομαδική δουλειά και να αποκτήσουμε γνώσεις που δε θα είχαμε λάβει από την κλασική διδασκαλία», και πως: «Ήταν μια καινοτομία η οποία προσέλκυσε το ενδιαφέρον μαθητών και καθηγητών και θα ήταν ωραίο να επαναληφθεί και του χρόνου, ίσως με περισσότερες δυνατότητες επέκτασης, όπως συμμετοχή σε προγράμματα και διαγωνισμούς».

Ορισμένες από τις 90 σχολικές μονάδες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα Hydrobot, οι οποίες είχαν ευκολότερη πρόσβαση σε υδάτινα περιβάλλοντα (θάλασσα ή λίμνη), συμμετείχαν και στο συμπληρωματικό πρόγραμμα Hydrosensors. Πρόκειται για ένα πακέτο αισθητήρων μέτρησης πίεσης, θερμοκρασίας και φωτεινότητας εντός του νερού, το οποίο έχει σχεδιαστεί από ομάδα ερευνητών του Ε.Μ.Π. Το σύστημα αισθητήρων, αφού κατασκευαστεί από τα απαραίτητα υλικά που αποστέλλονται στα σχολεία, ενσωματώνεται στο Hydrobot και επιτρέπει την λήψη σχετικών μετρήσεων. Οι μετρήσεις αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους μαθητές που τις λαμβάνουν, αλλά ταυτόχρονα τοποθετούνται σε ειδική βάση δεδομένων που έχει δημιουργηθεί από την ομάδα Hydrobot και είναι διαθέσιμα σε όλους τους μαθητές, αλλά και την ευρύτερη ερευνητική κοινότητα για συστηματικότερη μελέτη του θαλάσσιου οικοσυστήματος της χώρας μας.

Για την τρέχουσα σχολική περίοδο (2013-14), το Ίδρυμα Ευγενίδου θα χορηγήσει δωρεάν 100 πακέτα Hydrobot και 40 Hydrosensors με το απαραίτητο υλικό και τις σχετικές οδηγίες σε δημόσια σχολεία, τα οποία θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον και θα επιλεγούν.

Μοναδική υποχρέωση των συμμετεχόντων είναι να παραλάβουν τα πακέτα, να τα ενσωματώσουν στην εκπαιδευτική τους διαδικασία και να αποστέλλουν σε μηνιαία βάση κάποιες βασικές αναφορές για την εξέλιξη του προγράμματος και την συμμετοχή των μαθητών τους. Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από online forum, όπου οι συμμετέχοντες έχουν ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις, να λύσουν απορίες και να βρουν καινούργιες ιδέες βελτίωσης των οχημάτων τους. Προς το τέλος της σχολικής χρονιάς, όλες οι ομάδες, φετινές και περσινές θα μπορέσουν να συμμετάσχουν σε σχετικό διαγωνισμό ο οποίος θα ανακοινωθεί εντός του τρέχοντος έτους.

Οι εκπαιδευτικοί που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν με τους μαθητές τους στο πρόγραμμα Hydrobots θα πρέπει να συμπληρώσουν το ταχύτερο δυνατόν την απαραίτητη φόρμα συμμετοχής που θα βρουν στον σύνδεσμο http://hydrobots.gr/index/?page_id=2084 επεξηγώντας τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται να χρησιμοποιήσουν το όχημα, εντός ή εκτός μαθήματος.