Συνέδριο για τους Εκκλησιαστικούς Κανόνες

Η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου διοργανώνει από τις 8 έως τις 11 Μαΐου 2014, στο Συνεδριακό Κέντρο «Θεσσαλία» (Μελισσάτικα, Βόλος) Διεθνές Συνέδριο με θέμα:«Κανόνες της Εκκλησίας και σύγχρονες προκλήσεις».

Είναι αλήθεια ότι οι ιεροί Κανόνες, μαζί με την Αγία Γραφή και τους δογματικούς και συνοδικούς Όρους, αποτελούν κεντρικό πυλώνα στη ζωή και την παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οι κανόνες, ειδικά, απηχούν, αντανακλούν και καταγράφουν την ζωντανή εμπειρία του εκκλησιακού σώματος, ενώ σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν οδοδείκτες που το προσανατολίζουν για την υπέρβαση ή την επίλυση ποικίλων ζητημάτων που ανακύπτουν στην πορεία του μέσα στην ιστορία προς τα έσχατα.

    Όπως κάθε πατερικό κείμενο που αποτελεί στοιχείο της εκκλησιαστικής παράδοσης, έτσι και ο κάθε κανόνας προέρχεται από μια συγκεκριμένη εποχή και απηχεί, εκτός από τη διαχρονική σωτηριώδη εμπειρία της Εκκλησίας, και τα συγχρονικά χαρακτηριστικά του τόπου και χρόνου διαμόρφωσής του.

    Το κεντρικό ζήτημα που τίθεται για μια ακόμη φορά είναι εάν υπάρχει η δυνατότητα η Ορθόδοξη θεολογία, όσον αφορά ειδικά στην κανονική της παράδοση, να κατανοηθεί και να λειτουργήσει όχι μόνο ως «παραδοσιακή», μένοντας αμετακίνητα πιστή στο γράμμα μιας υποτιθέμενης «παράδοσης», αλλά και ως συναφειακή, υπερβαίνοντας τις συντεταγμένες ενός προ-νεωτερικού κοσμοειδώλου, το οποίο αποτελεί τελεσίδικα παρελθόν για τον χρόνο της Εκκλησίας.

    Τίθεται, λοιπόν, το αγωνιώδες ερώτημα κατά πόσο, μέσα στο αναμφισβήτητο κύρος που τους περιβάλλει, οι κανόνες αυτοί διατηρούν την υπαρκτική δυναμική τους, για να ανταποκρίνονται στα αιτήματα του ολοένα και περισσότερο μεταβαλλόμενου κόσμου.

Η Θεολογική Ακαδημία του Βόλου για μια ακόμη φορά ξεκινά τον διάλογο και τον προβληματισμό για ένα θέμα το οποίο έχει γίνει tabu στην Ορθόδοξη Εκκλησία και έχει να κάνει με την χρήση των κανόνων στην καθημερινή πρακτική. Κανόνες οι οποίοι έχουν δημιουργηθεί για να δώσουν λύση και απάντηση στα ποκίλα ζητήματα που ανακύπτουν στην πορεία του σώματος της Εκκλησίας. Οι περισσότεροι (αν όχι όλοι) έχουν την γένεση τους την πρώτη χιλιετία και ως εκ τούτου σήμερα μπορεί να φαντάζουν ξεπερασμένοι και εξωπραγματικοί αν δεν ερμηνευθούν στην ουσία και όχι στο γράμμα τους.

Στην πρώτη ημέρα του Συνεδρίου, τις εργασίες χαιρέτησε εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου ο Μητροπολίτης Περγάμου κ. Ιωάννης, ο οποίος μετέφερε στους συνέδρους το μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου. Στη συνέχεια ο επιχώριος επίσκοπος Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος άνοιξε τις εργασίες του συνεδρίου τονίζοντας πως είναι ευκαιρία πολλά θέματα τα οποία μέχρι τώρα απλά αποσιωπούνται να συζητηθούν με σκοποό να δώσουν το έναυσμα για έναν εποικοδομητικό και ουσιαστικό διάλογο.

Ο Διευθυντής της Ακαδημίας Δρ. Παντελής Καλαϊτζίδης αφού ευχαρίστησε όλους όσους συνέβαλαν στην πραγαμτοποίηση του συνεδρίου , έδωσε το πλαίσιο της προβληματικής του συνεδρίου.

Οι δύο πρώτοι ομιλητές π. Γρηγόριοε Παπαθωμάς, Καθηγητής Κανονικού Δικαίου Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με θέμα : “Ιστορική Συνάφεια της Κανονογέννησης και Θεολογίας των Ιερών Κανόνων”, και Σπυρίδων Τρωιάνος, Ομότιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών με θέμα : “Η αρχή της Οικονομίας στην Ορθόδοξη παράδοση άλλοτε και τώρα”, εισήγαγαν τα μέλη του συνσδρίου στις βασικές αρχές του κανονικού και εκκλησιαστικού δικαίου και έδωσαν την αφορμή για συζήτηση και ερωτήσεις.

Το συνέδριο θα διαρκέσει μέχρι και την Κυριακή 11 Μαίου.

Το Πρόγραμμα έχει αναλυτικά ως εξής:

ΠΕΜΠΤΗ 8 ΜΑΪΟΥ 2014
17:30-18:00 Εγγραφή-Παραλαβή φακέλων
 
Α΄ Συνεδρία
Προεδρεύων: Παντελής Καλαϊτζίδης,
Διευθυντής Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών
18:00-18:30 Έναρξη-Χαιρετισμοί
18:30-19:00 π. Γρηγόριος Παπαθωμάς, Καθηγητής Κανονικού Δικαίου Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ορθοδόξου Θεολογικού Ινστιτούτου Αγίου Σεργίου, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ορθοδόξων Θεολογικών Σχολών (EFOST), Μέλος του Δ.Σ. της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών,
Ιστορική Συνάφεια της Κανονογέννησης και Θεολογία των Ιερών Κανόνων
19:00-19:30 Σπυρίδων Τρωιάνος, Ομότιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών,
Η αρχή της Οικονομίας στην Ορθόδοξη παράδοση άλλοτε και τώρα
19:30-20:30 Συζήτηση
20:30 Δείπνο
 
 
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9 ΜΑΪΟΥ 2014
Β΄ Συνεδρία
Προεδρεύων: Κωνσταντίνος Κορναράκης
Αναπληρωτής Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
9:30-9:50 Χρήστος Καρακόλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Μέλος του Δ.Σ. της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών,
Βιβλικό πνεύμα και Κανόνες της Εκκλησίας
9:50-10:10 π. Δημήτριος Μπαθρέλλος, Διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ), Επισκέπτης Καθηγητής στο Ινστιτούτο Ορθοδόξων Χριστιανικών Σπουδών του Cambridge, Μέλος του Δ.Σ. της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών,
Δογματική θεολογία και Ιεροί Κανόνες
10:10-10:30 Σταύρος Γιαγκάζογλου, Σύμβουλος Α΄ ΥΠΑΙΘ, Διευθυντής του περιοδικού «Θεολογία», Διδάσκων στο ΕΑΠ,
Ευχαριστιακή εκκλησιολογία και κανονική παράδοση
10:30-11:30 Συζήτηση
11:30-12:00 Διάλειμμα-Καφές
 
Γ΄ Συνεδρία
Προεδρεύων: Σεβ. Μητροπολίτης Νιγηρίας κ. Αλέξανδρος
Πατριαρχείο Αλεξανδρείας
12:00-12:20 Θεόδωρος Γιάγκου, Πρόεδρος Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας Α.Π.Θ.,
Αυθεντικό και νόθο στην Ορθόδοξη κανονική παράδοση
12:20-12:40 David Heith-Stade, Υπ. Δρ.  του Πανεπιστημίου της Lund (Σουηδία),
Υπάρχει “consensus canonum”;
12:40-13:00 π. Αδαμάντιος Αυγουστίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών,
Η ποιμαντική φύση των Ιερών Κανόνων
13:00-14:00 Συζήτηση
14:00-16:00 Γεύμα
 
Δ΄ Συνεδρία
Προεδρεύουσα: Teva Regule
Master Θεολογίας, Εκδότρια του Ορθοδόξου γυναικείου περιοδικού St. Nina Quarterly, Διδάσκουσα στο Boston College (Βοστώνη)
16:00-16:20 Michel Stavrou, Καθηγητής Ορθοδόξου Θεολογικού Ινστιτούτου Αγίου Σεργίου (Παρίσι),
Κανόνες και βάπτισμα των ετεροδόξων
16:20-16:40 π. Alexander Rentel, Επίκουρος Καθηγητής Κανονικού Δικαίου Ορθοδόξου Θεολογικού Σεμιναρίου Αγίου Βλαδιμήρου (Νέα Υόρκη),
Κανονικότητα και Εκκλησιακότητα των ετεροδόξων
16:40-17:00 Βλάσιος Φειδάς, Ομ. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Κοσμήτωρ Ινστιτούτου Μεταπτυχιακών Σπουδών Ορθοδόξου Θεολογίας του Ορθοδόξου Κέντρου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, Chambésy, Γενεύη,
Συμπροσευχή και Οικουμενικός Διάλογος κατά τους Ιερούς Κανόνες
17:00-18:00 Συζήτηση
18:00-18:30 Διάλειμμα-Καφές
 
Ε΄ Συνεδρία
Προεδρεύουσα: Μαρία Τατάγια
Δρ. Εκκλησιαστικού Δικαίου Νομικής Σχολής ΑΠΘ,
Διευθύντρια Πνευματικών Ιδρυμάτων Δήμου Θεσσαλονίκης
18:30-18:50 Γεώργιος Γκαβαρδίνας, Επ. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.,
Κανόνες και νηστεία
18:50-19:10 π. Αυγουστίνος Μπαϊρακτάρης, Επ. Καθηγητής στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Κρήτης, Επιστημονικός Συνεργάτης Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών,
Κανόνες και περιβάλλον
19:10-20:00 Συζήτηση
 
 
ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΜΑΪΟΥ 2014
ΣΤ΄ Συνεδρία
Προεδρεύων: π. Alexander Rentel
Επ. Καθηγητής Ορθοδόξου Θεολογικού Σεμιναρίου Αγίου Βλαδιμήρου (Νέα Υόρκη)
9:30-9:50 Νικόλαος Μαγγιώρος, Επ. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.,
Ζητήματα θρησκευτικής ελευθερίας και ετερότητας στους Κανόνες
9:50-10:10 Δώρα Δημανοπούλου-Cohen, Ερευνήτρια στην École des Hautes Études en Sciences Sociales (Παρίσι),
Η θέση των Ιουδαίων στους Κανόνες της Εκκλησίας
10:10-10:30 Rastko Jovic, Δρ. Θ., Παιδαγωγικό και Κατηχητικό Ινστιτούτο Βελιγραδίου (Σερβία),
 Εκκλησιολογικές και κανονικές συνεπαγωγές από την τέλεση μεικτών και ανόμοιων γάμων
10:30-11:30 Συζήτηση
11:30-12:00 Διάλειμμα-Καφές
 
Ζ΄ Συνεδρία
Προεδρεύων: Σεβ. Μητροπολίτης Ιλίου κ. Αθηναγόρας
Εκκλησία της Ελλάδος
12:00-12:20 Radu Preda, Αν. Καθηγητής Πανεπιστημίου Babes-Boyai (Ρουμανία), Διευθυντής του Ρουμανικού Ινστιτούτου Διορθοδόξων, Διαχριστιανικών και Διαθρησκειακών Σπουδών (INTER, Cluj-Napoca),
Νομικό πνεύμα και κανονική παράδοση: από το ήθος της ελευθερίας στην ηθική του φόβου και του νόμου
12:20-12:40 Κωνσταντίνος Κορναράκης, Αν. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, 
Κανόνες και Ηθική
12:40-13:00 Teva Regule, Master Θεολογίας, Εκδότρια του Ορθοδόξου γυναικείου περιοδικού St. Nina Quarterly, Διδάσκουσα στο Boston College (Βοστώνη)
Γυναίκες και εκκλησιαστικοί κανόνες: μια δύσκολη σχέση
13:00-14:00 Συζήτηση
14:00-16:00 Γεύμα
 
 
Η΄ Συνεδρία
Προεδρεύων: Ιωάννης Κονιδάρης
Καθηγητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
16:00-16:20 Μοναχή Vassa Larin, Δρ. Θ., Ινστιτούτο Ιστορικής Θεολογίας, Πανεπιστήμιο Βιέννης (Αυστρία),
Οι Κανόνες της Εκκλησίας στη θεωρία και την πράξη
16:20-16:40 π. Patriciu Vlaicu, Αν. Καθηγητής του Πανεπιστημίου Babes-Bolyai, Cluj-Napoca (Ρουμανία), Μέλος της Αντιπροσωπείας της Ρουμανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στα Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα,
Σύγχρονη προσέγγιση της εφαρμογής των Ιερών Κανόνων στα θέματα αυτοκεφαλίας και “διασποράς”
16:40-17:00 Δημήτριος Νικολακάκης, Επ. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.,
Προβλήματα από την εθνοφυλετική διαχείριση της ορθόδοξης “διασποράς”
17:00-18:00 Συζήτηση
18:00- 18:30 Διάλειμμα-Καφές
 
 
Θ΄ Συνεδρία
Προεδρεύων: Θεόδωρος Γιάγκου
Πρόεδρος Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας Α.Π.Θ.
18:30-18:50 Σεβ. Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος Σαββάτος, Πρόεδρος Τμήματος Θεολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών,
Εκκλησιολογική Θεώρηση των Ιερών Κανόνων
18:50-19:10 Αθανάσιος Ν. Παπαθανασίου, Δρ. Θ., Αρχισυντάκτης του περιοδικού «Σύναξη» , Διδάσκων στο ΕΑΠ
Αντίσταση, λαϊκή εξέγερση, επανάσταση: ερωτήματα για την κανονική παράδοση
19:10-20:00 Συζήτηση
 
 
ΚΥΡΙΑΚΗ 11 ΜΑΪΟΥ 2014
7:00-10:30 Θεία Λειτουργία στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου Βόλου
 
Ι΄ Συνεδρία
Προεδρεύων: Αθανάσιος Ν. Παπαθανασίου
Δρ. Θ., Αρχισυντάκτης περιοδικού «Σύναξη» , Διδάσκων στο ΕΑΠ
11:30-11:50 Ιωάννης Κονιδάρης, Καθηγητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών,
Κανόνες και πολιτειακή έννομη τάξη
11:50-12:10 Παντελής Καλαϊτζίδης, Διευθυντής Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών, Διδάσκων στο ΕΑΠ,
Κράτος και Εκκλησία στον Oρθόδοξο κόσμο
12:10-12:30 Πάνος Νικολόπουλος, Λέκτωρ Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών,
Κανονική περί γάμου παράδοση και σύγχρονες μορφές συμβίωσης
12:30-13:30 Συζήτηση
13:30 Πέρας Συνεδρίου-Καταληκτήρια προσλαλιά από τον Σεβ. Μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνάτιο
14:00 Γεύμα