Το δύσκολο έργο της συντήρησης αρχαιοτήτων και έργων τέχνης

Τη σπουδαιότητα του έργου της συντήρησης θα έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν από κοντά οι επισκέπτες της έκθεσης με τίτλο «Μάχη με τον χρόνο» που λαμβάνει χώρα στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού.

Πρόκειται για μια έκθεση που σκοπό έχει να παρουσιάσει μέσα από αυθεντικά εκθέματα, συντηρημένα ή κατά το στάδιο της συντήρησης, πρώτες ύλες, υλικά, εργαλεία και όργανα συντήρησης, πολυμέσα (φωτοτράπεζες, βιντεοπροβολές κ. ά.), εποπτικό υλικό (γραφιστικές συνθέσεις, φωτογραφίες, σχέδια), το έργο των εργαστηρίων συντήρησης του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού και κατ’ επέκταση την επιστήμη της συντήρησης και τη μεθοδολογία της ευρύτερα, εντάσσοντας το ειδικό έργο στο γενικό. Ενδεικτικά παρουσιάζουμε κάποια από τα εκθέματα αποδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό τη δυσκολία του έργου της συντήρησης:

Τοιχογραφία με τμήμα σκηνής Νιπτήρα του 1360-1380.

Η τοιχογραφία της σκηνής του Νιπτήρα που παρουσιάζεται παραπάνω αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα συντηρημένου έργου. Προέρχεται από το Ιερό Βήμα του καθολικού της Μονής Βλατάδων. Επτά απόστολοι, σε αποσπασματική κατάσταση διατήρησης, απεικονίζονται σε ουδέτερο βάθος να συνομιλούν μεταξύ τους καθισμένοι σε ημικυκλικό έδρανο και πατώντας σε ορθογώνιο υποπόδιο. Ο τέταρτος από αριστερά, ως προς το θεατή, απόστολος Ανδρέας έχει λυμένο το σανδάλι του δεξιού του ποδιού. Το πρότυπο της παράστασης, ακόμη και σε λεπτομέρειες, ανάγεται στις όμοιες συνθέσεις του πρώτου τετάρτου του 14ου αι. στον Άγιο Νικόλαο Ορφανό και στο Χιλανδάρι.

Πήλινο πύραυνο (φουφού) του 3ου-4ου αιώνα, από τη Θεσσαλονίκη.

Άλλο σημαντικό έκθεμα είναι ένα πύραυνο (φουφού) για μαγείρεμα με τρεις θέσεις για ισάριθμες χύτρες ή λοπάδες (ρηχές κατσαρόλες). Στο κέντρο, πάνω στην τετράγωνη πλίνθο, άναβε η φωτιά με ξυλοκάρβουνα. Τα μαγειρικά σκεύη πατούσαν επάνω σε κομβιόσχημα εξάρματα -τρία σε κάθε θέση-που ήταν απαραίτητα, ώστε να επιτυγχάνεται ο εξαερισμός και να μη σβήνει η φωτιά.

Τυπωμένο συγχωροχάρτι του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Πολυκάρπου (19ος αι.).

Ένα από τα εκθέματα της έκθεσης είναι και το τυπωμένο συγχωροχάρτι του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Πολυκάρπου, στο οποίο μπορεί να δει ο επισκέπτης το πριν και το μετά τη συντήρηση.

Στο πλαίσια της Έκθεσης η οποία θα διαρκέσει από 21 Οκτωβρίου 2015 μέχρι 27 Μαρτίου 2016 προγραμματίζονται ειδικές ξεναγήσεις, κατά τη διάρκεια των οποίων οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν ένα από τα επτά εργαστήρια συντήρησης του Μουσείου.

Βασίλειος Χάδος