Οδυσσέα Ελύτης: Ένας κόσμος γεμάτος Ποίηση και Ζωγραφική

«… Χαίρε η Καιομένη και χαίρε η Χλωρή

Χαίρε η Αμεταμέλητη με το πρωραίο σπαθί

Χαίρε η που πατείς και τα σημάδια σβήνονται

Χαίρε η που ξυπνάς και τα θαύματα γίνονται

Χαίρε του Παραδείσου των βυθών η Αγρία

Χαίρε της ερημίας των νησιών η Αγία

Χαίρε η Ονειροτόκος χαίρε η Πελαγινή

Χαίρε η Αγκυροφόρος και η Πενταστέρινη

Χαίρε με τα λυτά μαλλιά η χρυσίζοντας τον άνεμο

Χαίρε με την ωραία λαλιά η δαμάζοντας τον δαίμονα

Χαίρε που καταρτίζεις τα Μηναία των Κήπων…»

(Απόσπασμα από το Άξιον Εστί, του Οδ. Ελύτη)

To Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ εγκαινιάζει σήμερα την έκθεση «Ο κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη. Ποίηση και Ζωγραφική», με αφορμή τη συμπλήρωση 20 χρόνων από τον θάνατό του.

Η έκθεση  περιλαμβάνει τρεις ενότητες:

α) τα ζωγραφικά έργα και τα κολάζ του Ελύτη,

β) αποσπάσματα από αισθητικά του δοκίμια για μεγάλους ζωγράφους και γλύπτες (όπως Παναγιώτης Ζωγράφος, Ματίς, Πικάσο, Θεόφιλος, Παρθένης, Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Εγγονόπουλος, Καπράλος, Νικολάου, Τσαρούχης, Κανέλλης, Μόραλης, Φασιανός, Δέρπαπας), τα οποία θα συνοδεύονται από αντιπροσωπευτικά τους έργα. Στην ίδια ενότητα θα παρουσιάζονται χειρόγραφα του ποιητή, πρώτες εκδόσεις του και πλούσιο αρχειακό υλικό,

γ) Έργα διακεκριμένων σύγχρονων καλλιτεχνών εμπνευσμένα από την ποίηση του Ελύτη (Ν. Μελά, Τέτσης, Θεοχαράκης, Τσόκλης, Πανιάρας, Σόρογκας, Μακρουπάλης, Μπότσογλου, Παπαγιάννης, Ψυχοπαίδης, Κόττης, Αδαμάκος, Παντελιάς, Βαρώτσος, Μποκόρος, Λάππας, Λήτη).

Την έκθεση επιμελείται ο Τάκης Μαυρωτάς, με τη συμπαράσταση της ποιήτριας Ιουλίτας Ηλιοπούλου. Έργα και υλικό δανείζουν το Μουσείο Μπενάκη, η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, η Εθνική Πινακοθήκη, το Ίδρυμα Θεοχαράκη και πολλοί καλλιτέχνες και συλλέκτες.

Την έκθεση εγκαινιάζει, σήμερα 18 Μαρτίου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος.

Τη Δευτέρα 21 Μαρτίου, παγκόσμια ημέρα ποίησης, το Τελλόγλειο Ίδρυμα διοργανώνει στο πλαίσιο της έκθεσης, συναυλία του συνθέτη Γ. Κουρουπού, με μελοποιημένη ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη στο Βασιλικό Θέατρο.

Ο Οδυσσέας Ελύτης γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης, στις 2 Νοεμβρίου 1911. Έζησε στην Αθήνα, όπου εγκαταστάθηκε η οικογένειά του το 1914.

Η καταγωγή του από τη Λέσβο, η γέννησή του στην Κρήτη, τα καλοκαίρια των παιδικών του χρόνων στις Σπέτσες και τις Κυκλάδες, διαμόρφωσαν μια βαθύτατα νησιωτική συνείδηση, η οποία σε συνδυασμό με τον υπερρεαλισμό, δημιούργησε μια ποίηση πρωτότυπη, γεμάτη από λυρικές εικόνες, αλλά και επαναστατικές δυνάμεις, γεμάτη από φως και υπαρξιακές αναζητήσεις.

Σπούδασε στη Νομική Σχολή.  Στον πόλεμο της Αλβανίας υπηρέτησε ως ανθυπολοχαγός. Στο Παρίσι, στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, παρακολούθησε μαθήματα φιλολογίας και ήρθε σε επαφή με τους κυριότερους ποιητές και ζωγράφους του εικοστού αιώνα. Το 1979, τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Πέθανε στις 18 Μαρτίου 1996.

Τα έργα του είναι τα εξής:

Προσανατολισμοί (1940), Ήλιος ο πρώτος (1943), Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας (1945), Άξιον Εστί (1959), Έξι και μία τύψεις για τον ουρανό (1960), Το φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά (1971), Ο Ήλιος ο ηλιάτορας (1971), Το Μονόγραμμα (1971), Τα ρω του έρωτα (1972), Ο ζωγράφος Θεόφιλος (1973), Ανοιχτά χαρτιά (1974), Τα ετεροθαλή (1974), Δεύτερη γραφή (1976), Η μαγεία του Παπαδιαμάντη (1976), Σηματολόγιον (1977), Μαρία Νεφέλη (1978), Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο (1978), Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας (1982), Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου (1984), Σαπφώ (1984), Αποκάλυψη του Ιωάννη (1985), Ο Μικρός Ναυτίλος (1985), Κριναγόρας (1987), Τα δημόσια και τα ιδιωτικά (1990), Ιδιωτική οδός (1990), Τα ελεγεία της Οξώπετρας (1991), Εν λευκώ (1992), Δυτικά της λύπης (1995), Ο Κήπος με τις αυταπάτες (1995), 2 χ 7 ε (1996), Εκ του πλησίον (1998), Αυτοπροσωπογραφία σε λόγο προφορικό (2000), Ποίηση, (2002).

Κατερίνα Χουζούρη