Περί του παραδείσου της ρωσικής ψυχής

Η ρωσική ψυχή έχει δικό της παράδεισο και δική της κόλαση. Πουθενά δεν υπάρχει φρικτότερη κόλαση και πουθενά δεν υπάρχει ωραιότερος παράδεισος όπως στη ρωσική ψυχή. Κανείς άνθρωπος δεν κατεβαίνει τόσο βαθειά μέχρι την έσχατη κακία όπως ο Ρώσος. Αλλά επίσης κανείς άνθρωπος δεν φθάνει τόσο ψηλά, μέχρι την κορυφή όλων των κορυφών όπως ο Ρώσος. Η ιστορία μαρτυρά: Η ρωσική ψυχή κινείται μεταξύ της πλέον σκοτεινότερης κολάσεως και του πλέον φωτεινότερου παραδείσου. Νομίζω ότι από όλες τις ψυχές στη γη η ρωσική ψυχή έχει την πλέον φρικτότερη κόλαση και τον πλέον ωραιότερο παράδεισο. Στο δράμα της ρωσικής ψυχής συμμετέχουν όχι μόνον όλοι οι άγγελοι του ουρανού, αλλά και όλοι οι δαίμονες της κολάσεως. Η ρωσική ψυχή είναι το πλέον δραματικό πεδίο, στο οποίο ανταγωνίζονται ανηλεώς οι άγγελοι και οι δαίμονες. Η ρωσική ψυχή εκπορθείται απ’ όλους τους κόσμους, γίνεται λάφυρο και του Θεού και του Σατανά.

Έργο του Μιχαήλ Μάσλενικοφ

Τί είναι αυτό το οποίο περιέχει ο παράδεισος της ρωσικής ψυχής; Ο παράδεισος της ρωσικής ψυχής περιέχει τους θεοφόρους και χριστοφόρους της ρωσικής γης, οι οποίοι είναι οι άγιοι της Ρωσίας: από τον άγιο Βλαδίμηρο μέχρι και τον Πατριάρχη Τύχωνα τον ομολογητή. Είναι μεγάλος, είναι θαυμαστός, είναι απεριόριστος ο παράδεισος της ρωσικής ψυχής, επειδή είναι μεγάλη, θαυμαστή, επειδή είναι απεριόριστη η αγιότητα των ένδοξων Αγίων της ρωσικής Χώρας. Κάθε άγιος, δεν είναι τίποτε άλλο παρά επιστρεφόμενος παράδεισος: Και αυτό σημαίνει., ψυχή αρπαγμένη μέσα από την αμαρτία, το θάνατο και το διάβολο, και ενωμένη με το Θεό, την αγιότητά Του και την αιωνιότητά Του.

Πού είναι ο παράδεισος της ρωσικής ψυχής; -Να, στον άγιο Σέργιο του Ραντονέζ και Μητροφάνη του Βορονέζ, στον άγιο Φίλιππο της Μόσχας και Ιωάννη της Κροστάνδης, σε κάθε ασκητή, σε κάθε μάρτυρα, σε κάθε ομολογητή, σε κάθε δίκαιο της ρωσικής γης. Θαυμαστός ο Θεός εν τοις αγίοις των Ρώσων. Τόσο θαυμαστός είναι στον πατέρα Ιωάννη της Κροστάνδης! Τόσο θαυμαστός, που ο άγιος π. Ιωάννης είναι πράγματι ο Άγιος της ρωσικής γης.

Στη νεώτερη εποχή η ρωσική ψυχή έχει λάβει τον πλέον ολοκληρωμένο παράδεισό της στο πρόσωπο του οσίου πατρός Ιωάννου της Κροστάνδης. Χωρίς αμφιβολία, αυτός έγινε παράδεισος για την ταλαιπωρημένη ρωσική ψυχή. Πώς; Χάρη στα ευαγγελικά αγωνίσματα του έκανε τον Κύριον Ιησούν Χριστό να κατοικήσει μέσα του, και μαζί με αυτόν, όλο τον παράδεισό και όλες τις ωραιότητες του παραδείσου.

Μαρτυρημένη είναι η αλήθεια: Κάθε μία ευαγγελική αλήθεια οικοδομεί λίγο παράδεισο στη ψυχή του ανθρώπου· και όταν συναχθούν όλες στον άνθρωπο, τότε δημιουργείται ολόκληρος ο παράδεισος με όλες τις αιώνιες τελειότητες.

Πού είναι οι ευαγγελικές αρετές τόσο ζωντανές, τόσο ενεργητικές, τόσο αθάνατες όπως στους χριστοφόρους; Γι’ αυτό αυτοί είναι παράδεισος του Χριστού στη γη.

Και πάλι: Τί είναι ο παράδεισος; Τίποτε άλλο, παρά το εκπληρωμένο Ευαγγέλιο, το βιωμένο Ευαγγέλιο. Και περισσότερο αυτού: Ο παράδεισος είναι ο βιωμένος από τον άνθρωπο Κύριος Ιησούς Χριστός στο πλήρωμα της θεανθρώπινης προσωπικότητάς του. Παρόμοιο με την αποστολική εμπειρία: «Ζω δε ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός» (Γαλ. β’ 20). Ο Χριστός ζει στον άνθρωπο μέσω των θεανθρώπινων αρετών Του. Αυτές οι αρετές σιγά- σιγά μπαίνουν στη ψυχή και σταδιακά διώκουν απ’ αυτήν την αμαρτία, το κακό, το θάνατο και τον διάβολο, και ενθρονίζουν το καλό, την αγάπη, την αλήθεια, την αθανασία και τον Θεό.

Έργο του Μιχαήλ Μάσλενικοφ.

Εξετάστε την αλήθεια του λόγου μου: Ο σωτήρας της Κροστάνδης είναι παράδεισος για τη ρωσική ψυχή. Μεταφέρατε τη σκέψη σας μέσω της αγίας σκέψεως του. Μήπως αυτή δεν είναι παράδεισος για τη σκέψη σας; Βαπτίσατε τις αισθήσεις σας στις άγιες αισθήσεις του. Μήπως αυτές δεν είναι παράδεισος για τις αισθήσεις σας; Αγγίξτε με την καρδιά σας την αγία καρδιά του. Μήπως αυτή δεν είναι παράδεισος για την καρδιά σας; Η ευαγγελική ελεημοσύνη του, η ευαγγελική πραότητά του, η ευαγγελική αγάπη του μήπως δεν είναι αιώνιος παράδεισος και αιωνία Χάρη για τις ψυχές σας;

Μην απατάσθε: Όπου κυβερνά ο Χριστός, εκεί είναι ο παράδεισος. Εάν κυβερνά στις σκέψεις σου, είσαι στον Παράδεισό. Εάν κυβερνά στις αισθήσεις σου, στις επιθυμίας σου, στα έργα σου, είσαι στον παράδεισο. Η άλλη ονομασία για τον παράδεισο είναι βασιλεία του Θεού. Ο άγιος ασκητής της Κροστάνδης λέει: «Όταν ο Θεός είναι παρών σε όλες τις ανθρώπινες σκέψεις, επιθυμίες, σκοπούς, λόγους και έργα, σημαίνει ότι η βασιλεία του Θεού έχει έλθει μέσα στον άνθρωπο. Τότε αυτός βλέπει τον Θεό σε όλα: στον κόσμο των σκέψεων, στον κόσμο των εργασιών και στον υλικό κόσμο».

Ο φόβος σφίγγει τις καρδίας μας: Η κόλαση είναι μέσα μας, η κόλαση είναι γύρω μας. Πώς θα μετατρέψουμε την κόλασή μας σε παράδεισό; – Εάν εκδιώξουμε απ’ αυτή όλες τις αμαρτίας, όλα τα πάθη, όλους τους δαίμονες, και εγκαταστήσουμε τα ευαγγελικά αγαθά, ευαγγελικά αγωνίσματα, ευαγγελικός δυνάμεις. Όσο περισσότερο το Ευαγγέλιο μεταφέρεται στη ζωή, τόσο περισσότερο η ζωή γίνεται παράδεισος. Αυτός ο κόσμος κάποτε ήταν παράδεισος οι άνθρωποι με τη θέλησή τους τον μετέτρεψαν σε κόλαση.

Αλλά οι άγιοι πραγματώνουν τον παράδεισο με τη δύναμη της θαυματουργικής τους αγιότητας. Ο άγιος ασκητής της Κροστάνδης όλη τη ζωή του αυτό έκανε: Πρώτα πραγμάτωνε τον παράδεισό μέσα του, και κατόπιν με την αγία ζωή του τον πραγμάτωνε στους ανθρώπους γύρω του. Όπου στάθηκε ο χριστοφόρος της Κροστάνδης, εκεί η γη μετατράπηκε σε παράδεισο. Όπου αυτός εισήλθε, εξήλθε το κακό και εγκαταστάθηκε το καλό.

Με τις ευαγγελικές αρετές του, αυτός πραγμάτωσε παντού τον παράδεισο στη ρωσική ψυχή. Μήπως δεν πραγμάτωσε τον παράδεισο στη ρωσική ψυχή τότε που θεράπευε τους δαιμονισμένους, εκδιώκοντας απ’ αυτούς τους δαίμονες;

Θυμηθείτε, αυτός θεράπευσε και τον δαιμονισμένο ο οποίος σε όλα μιμείτο τον δαιμονισμένο των Γαδαρηνών. Θεράπευσε τη δαιμονισμένη γυναίκα και μάλιστα με τον ευαγγελικό, παντοδύναμο λόγον του: «Έβγα έξω». Και ακόμη, θεράπευσε τον άνθρωπο στον οποίον φανερά είχε κατοικήσει ο δαίμονας.

Η σχιζοφρένεια είναι η πιο φοβερή κατάσταση που έφερε η αμαρτία στην ανθρώπινη φύση. Όμως ο άγιος της Κροστάνδης θεραπεύει τους ανθρώπους και από τη σχιζοφρένεια. Εντυπωσιακά παραδείγματα τέτοιων θεραπειών μας περιγράφει ο Ι. Κ. Σούρσκι στο βιβλίο του. Είναι αρκετό μόνον ο άγιος να προσευχηθεί στο Θεό και η ασθένεια να αφήσει τον άνθρωπον. Η θεραπεία της σχιζοφρένειας μήπως δεν είναι επιστροφή του ανθρώπου στη παραδείσια κατάσταση προ της προπατορικής αμαρτίας; Η θαυματουργική δύναμη του προσευχόμενου της Κροστάνδης είναι ίση με την αποστολική. Όχι μόνον ο ίδιος θεραπεύει διάφορους ανθρώπους από διάφορες ασθένειες, αλλά η θαυματουργική δύναμη εξέρχεται και από τα ενδύματά του. Πριν από λίγα χρόνια στο Βελιγράδι το κασκόλ του θεράπευσε από σχιζοφρένεια μία γυναίκα. Οι δε μάρτυρες του θαύματος βρίσκονται ακόμη μεταξύ μας. Δεν σας θυμίζει αυτό το γεγονός τις Πράξεις των Αποστόλων, που αναφέρονται θαύματα τα οποία γίνονταν από τα ενδύματα του αποστόλου Παύλου;

Αναρίθμητα είναι τα θαύματα λοιπόν του θαυματουργού της Κροστάνδης. Ποιός μπορεί να τα μετρήσει; Αυτός θεραπεύει διάφορες ασθενείς. Όλο και μεγαλύτερα ευαγγελικά θαύματα περνούν μπροστά μας. Αλλά ας παραμείνουμε σε δύο από αυτά, σαν να είναι μεταφερμένα από το Ευαγγέλιο στην εποχή μας. Το ένα από αυτά είναι: Ο άγιος θαυματουργών από μακριά θεραπεύει ετοιμοθάνατο γιό λέγοντας στον πατέρα του : «Πορεύου, ο υιός σου είναι υγιής». Το δεύτερο θαύμα είναι εκείνο στο οποίο συμμετέσχε ο πατέρας της ασθενούς κόρης και ο οποίος βρίσκεται μεταξύ μας σήμερα. Την κόρη αυτή ο άγιος τη θεράπευσε πάλι λέγοντας στον πατέρα της το ευαγγελικό: «Γένοιτο κατά την πίστιν σας».

Έργο του Μιχαήλ Μάσλενικοφ.

Σε πολλά σημεία ο θαυματουργός της Κροστάνδης μάς θυμίζει τον άγιο Νικόλαο τον θαυματουργό. Όσο ακόμη ζούσε ο άγιος στη γη, εμφανιζόταν από μεγάλη απόσταση και θεράπευε διαφορές ασθένειες: σχιζοφρένεια, διφθερίτιδα, αλαλία.

Εμείς οι Ορθόδοξοι δεν είναι απαραίτητο να γυρίσουμε πίσω κατά δύο χιλιάδες χρόνια, για να δούμε τα ευαγγελικά θαύματα. Αυτά τα έχουμε μπροστά μας: Ο απόστολος της Κροστάνδης κάνει ευαγγελικά θαύματα ενώπιον μας. Ακόμη και μικρό παιδί ανέστησε. Μήπως αυτό το θαύμα δεν είναι όπως του Ευαγγελίου; Ή μήπως σ’ εμάς δεν παρουσιάζεται ποικιλοτρόπως η θεϊκή δύναμη την οποίαν ο Σωτήρας έδωσε και δίδει στους αποστολικούς μιμητές του λέγοντας σ’ αυτούς: «ασθενούντας θεραπεύετε, λεπρούς καθαρίζετε, νεκρούς εγείρετε» (Ματθ. ι’ 8).

Με την ευαγγελική ζωή και τα έργα του ο απόστολος της Κροστάνδης είναι σαν να γράφει πέμπτο Ευαγγέλιο. Ακόμη δε έχει και το προφητικό χάρισμα: Διαβάζει τις ανθρώπινες σκέψεις, βλέπει στην ανθρώπινη ψυχήν εκείνο που μόνον ο παντεπόπτης Θεός μπορεί να βλέπει.

Πού έγκειται το μυστικό τέτοιων ευαγγελικών, αποστολικών θαυματουργιών και δυνάμεων; Στο βιωμένο ευαγγέλιο, στις εκπληρωμένες ευαγγελικές εντολές. Ο ασκητής της Κροστάνδης ελέησε τον εαυτόν του με την ευαγγελική ελεημοσύνη, ταπείνωσε τον εαυτόν του με την ευαγγελική ταπεινοφροσύνη, «αγαποποίησε» τον εαυτόν του με την ευαγγελική αγάπη, αγίασε τον εαυτό του με την ευαγγελική αγιότητα. Και έτσι γέμισε τον εαυτό του με τη θαυμαστή και θαυματουργική θεία δύναμη, την οποίαν δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν ούτε η αμαρτία ούτε ο θάνατος ούτε ο διάβολος.

Εάν εισέλθουμε στην ουσία της προσωπικότητας του αγίου οπωσδήποτε θα καταλάβουμε: Σ’ αυτόν όλα γίνονται στην κατηγορία της Τριαδικής Θεότητος: εκ Πατρός δι’ Υιού εν Αγίω Πνεύματι. Να, τι λέει περί αυτών ο ίδιος:

«Όλοι εμείς με την Αγία Τριάδα αδιαλείπτως ζούμε, αναπνέουμε, σκεπτόμαστε. Και περί Αυτής – θα μιλήσω για τον εαυτό μου – αδιαλείπτως σκέπτομαι- σ’ Αυτήν εντρυφώ, Αυτήν αδιαλείπτως επικαλούμαι, δοξάζω· με Αυτήν καθαρίζομαι, φωτίζομαι, εξαγιάζομαι από όλα τα κακά· με Αυτήν υμνώ, χαίρομαι· με Αυτήν χορεύω πάνω σε όλους τους ορατούς και αόρατους εχθρούς· με Αυτήν θεοποιούμαι, επειδή η Τριάδα είναι η θέωσή μου, η ένωσή μου, όταν γίνομαι αληθινός κοινωνός των αγίων Μυστηρίων του Χριστού, και στέκομαι σταθερά στη μεγάλη δικαιοσύνη».

Στον όσιο πατέρα Ιωάννη της Κροστάνδης πραγματώθηκε το ιδανικό του Χριστιανού: η θέωση· διότι θέωση είναι σωτηρία. Δεν μπορεί ο άνθρωπος να θαυμάσει επαρκώς το μεγαλείο αυτού του ασκητού της ρωσικής γης. Αυτός είναι το κινητό Ευαγγέλιο. Μέσω αυτού ταξιδεύει εκείνο το άγιο και θείο θαύμα το οποίον εισήλθε σ’ αυτό τον κόσμο κατά την ημέρα της άγιας Πεντηκοστής, και διέρχεται ανάμεσά μας μέσω της θαυμαστής προσωπικότητας του αγίου. Η κλήση μας είναι η αγιότητα. Κατά τον απόστολο Παύλο η κλήση των Χριστιανών είναι να γίνουν άγιοι. Εάν είμαστε Χριστιανοί, σημαίνει ότι είμαστε υποψήφιοι για την αγιοσύνη. Ανάμεσα σε εμάς και τους αγίους δεν υπάρχει διαφορά στη φύση, αλλά στη βούληση και την αποφασιστικότητα.

Η Ορθοδοξία έχει τη δική της ιδιαίτερη απολογητική. Αυτή είναι η αγιοσύνη. Και δικούς της απολογητές. Αυτοί είναι οι άγιοι. Η Ορθοδοξία απολογείται αποτελεσματικότερο γι’ αυτήν με την αγιοσύνη. Γιατί μέσω της αγιοσύνης των αγίων, ο Κύριος Ιησούς Χριστός εμφανίζει τον εαυτόν Του, διακηρύττει τον εαυτόν Του, ερμηνεύει τον εαυτόν Του. «Θαυμαστός ο Θεός εν τοις Αγίοις Αυτού». Δηλαδή, θαυμαστός είναι ο Θεός διά των αγίων του. Θαυμαστός και διά του αγίου δούλου Του πατρός Ιωάννου της Κροστάνδης· τόσο θαυμαστός που με πόθο προσελκύει κοντά Του όλες τις ζωντανές καρδιές και αφυπνίζει τις συνειδήσεις. Μήπως και μετά τον ασκητή της Κροστάνδης χρειάζεται να ερευνούμε, για να βρούμε νέες βεβαιώσεις για την παντοαλήθεια και την παντοσωτηρία της Ορθοδοξίας; Όποιος έχει μάτια για να βλέπει μπορεί να δει στον απόστολο της Κροστάνδης όλη τη δύναμη και την παντοδυναμία της Ορθοδοξίας. Όποιος έχει αυτιά για ν’ ακούει μπορεί ν’ ακούσει πως ο Θεός και σήμερα μέσω του νέου αποστόλου του κηρύττει το αιώνιο Ευαγγέλιό του. Εγώ θαυμάζω ιδιαιτέρως την ελεημοσύνη του αγίου αποστόλου της Κροστάνδης. Αυτός έχει έλεος για όλους και όλα. Κατεχόμενος από την ευαγγελική ελεημοσύνη έδινε στους φτωχούς ό,τι είχε. Κάποτε έδινε και το ράσο του και τα παπούτσια του επιστρέφοντας γυμνός και ανυπόδητος στο σπίτι του. Αλλά η ελεημοσύνη του απλώνεται σ’ όλη την κτίση. Αυτός είχε εκείνη την «ελεήμονα καρδίαν», για την οποία μιλά ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος.

«Κάθε άνθρωπο πρέπει να τον πλησιάζεις με διάθεση παροχής ελέους, με ευαισθησία και με αγάπη». Να οι κανόνες τους οποίους υποδεικνύει ο άγιος της Κροστάνδης: «Όταν κοιτάζεις οποιονδήποτε άνθρωπο, λέγε στον εαυτό σου: Ο μόνος Κύριος ήταν σε όλα παρόμοιος με αυτόν τον άνθρωπο έκτος της αμαρτίας».

Αυτή η ευαίσθητη ελεήμων διάθεση του αγίου προερχόταν από την προσευχή του. Αναμφίβολα μπορούμε να διαβεβαιώσουμε: Αυτός ζούσε και ανέπνεε με την προσευχή. Γι’ αυτό λοιπόν λέει πολλά περί της προσευχής ως αναπνοής της ψυχής. Σε ερώτηση με τί ασχολείται κατά τις ελεύθερες ώρες του, απάντησε: «Προσεύχομαι, προσεύχομαι αδιαλείπτως. Μάλιστα δεν καταλαβαίνω πώς είναι δυνατόν να περνά ο χρόνος χωρίς προσευχή. Πράγματι η προσευχή είναι η αναπνοή της ψυχής».

Ο όσιος π. Ιωάννης της Κροστάνδης είναι για τη ρωσική ψυχή η παραδεισιακή έξοδος από όλες τις δυσκολίες της. Και όχι μόνο για τη ρωσική, άλλα και για κάθε ανθρώπινη ψυχή. Ποιό είναι εκείνο το πρόβλημα το ρωσικό, το σερβικό, το ανθρώπινο που σ’ αυτόν δεν βρίσκει την παραδεισιακή, την οριστική, την αιώνια λύση του; Ποιά είναι εκείνη η δύσκολη και τραγική σκέψη που σ’ αυτόν δεν βρίσκει την παραδεισιακή ανακαίνιση, εμβάθυνση και αθανατοποίησή της; Ποιά είναι εκείνη η δύσκολη και θλιβερή αίσθηση που δεν βρίσκει σ’ αυτόν την παραδεισιακή μεταμόρφωση, φώτιση και ανάψυξή της;

Το ερώτημα, το πικρό ερώτημα της χαώδους σημερινής εποχής μας είναι: Πώς η ρωσική ψυχή μπορεί να επιστρέψει στο χαμένο παράδεισό της; – Μόνον έτσι: εάν η ρωσική ψυχή με όλους τους πόνους, τα προβλήματα, τις θλίψεις, τα τραύματά της εμπιστευθεί τον εαυτό της και παραδοθεί στον απόστολο της Κροστάνδης, δηλαδή τον πατέρα Ιωάννη, για να την μεταφέρει διά μέσου του χάους της σημερινής εποχής και να την εισαγάγει στην αιωνιότητα της αλήθειας και της δικαιοσύνης του Χριστού. Αυτό που ισχύει για τη ρωσική, ισχύει και για τη σερβική ψυχή. Μόνο διά των αγίων μπορούν να σωθούν από τη κόλαση και να εισέλθουν στο παράδεισό της αιώνιας ζωής του Χριστού. Η ψυχή πραγματώνει μέσα της τον παράδεισο, όταν έχει επαφή με τους αγίους και ζει διά της προσευχητικής επικοινωνίας με αυτούς. Γιατί οι άγιοι εκδιώκουν από τη ψυχή τις αμαρτίες, τις κακές συνήθειες και τα πάθη, δηλαδή εκείνα που την κάνουν κόλαση, και την γεμίζουν με την θεία αλήθεια, την αγάπη και τη δικαιοσύνη και με αυτά τη μετατρέπουν σε παράδεισο,

Ολόκληρη η ζωή και το έργο του αγίου ασκητού της Κροστάνδης μάς δείχνει και μας μαθαίνει πώς ο άνθρωπος δημιουργεί τον παράδεισό μέσα του και στο κόσμο γύρω του, και γκρεμίζει τη κόλαση μέσα του και στο κόσμο γύρω του. Εάν θέλαμε να συνοψίσουμε το ευαγγέλια του αγίου Ιωάννη της Κροστάνδης σε μία σκέψη, αυτή θα ήταν η εξής: Με τις αμαρτίες και τις κακές συνήθειες ο άνθρωπος δημιουργεί την αιώνια κόλασή του, ενώ με τις ευαγγελικές αρετές δημιουργεί τον αιώνιο παράδεισό του.

πηγή: Αγ. Ιουστίνου Πόποβιτς, «Αγιορειτική Μαρτυρία» Τευχ.1, σ. 29-35