Αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς: Ομιλία στο μνημόσυνο του Επισκόπου Νικολάου Βελιμίροβιτς το 1973 (για την 17ετή κοίμησή του)

Να μαστε στο σερβικό Θαβώρ! Ο Χριστός στην μέση, ο Άγιος Σάββας στην δεξιά, και ο Άγιος Νικόλαος στην αριστερή πλευρά. Και τριγύρω μας, η νεκρά θάλασσα της ευρωπαϊκής κουλτούρας, Τριγύρω μας η θάλασσα που πνίγει τις ψυχές. Τριγύρω μας η θάλασσα που σκοτώνει τις αισθήσεις. Και εμείς οι Σέρβοι, στο Θαβώρ το οποίο ονομάζεται Λέλιτς. Επειδή ο μεγάλος Άγιος Επίσκοπος μπορεί να μας σώσει από την νεκρά ευρωπαϊκή θάλασσα. Από στήθους γνώριζε ολόκληρη την Ευρώπη γι’ αυτό καλεί τον Σερβικό λαό προς την μεταμόρφωση, αλλά την αληθινή μεταμόρφωση. Την μεταμόρφωση που μεταμορφώνει τον άνθρωπο από αμαρτωλό σε δίκαιο, από αμαρτωλό σε άγιο. Την μεταμόρφωση που συνιστά την οικογένεια αγία, κοινωνία αγίων. Η μεγάλη μεταμορφωτική δύναμη του Αγίου Επισκόπου μας καλεί – γιατί, για ποιόν; Μας διδάσκει – τι, για ποιόν; Μας διδάσκει ότι ο άνθρωπος σ’ αυτόν τον κόσμο είναι δημιουργημένος να γίνει διάκονος του Θεού, να γίνει ζωντανή εικόνα του Θεού, δημιουργημένος κατ’ εικόνα Θεού. Μας διδάσκει ότι η οικογένεια πρέπει να γίνει αγία. Η μεταμόρφωση πρέπει να οδηγεί την οικογένεια στην αγιότητα. Μας διδάσκει ότι το σχολείο πρέπει να γίνει άγιο. Μας διδάσκει ότι ο λαός πρέπει να γίνει άγιος. Μας διδάσκει ότι το κράτος πρέπει να γίνει άγιο. Αυτό είναι το μεταμορφωτικό ιδεώδες του Αγίου ∆εσπότου μας Νικολάου, και αυτό πράγματι δεν είναι τίποτα άλλο παρά το επαναλαμβανόμενο Ευαγγέλιο των Αγίων Νεμανιδών.

Τι έκαναν οι Άγιοι Νεμάνιδες, αρχίζοντας από τον άγιο Σάββα και διαμέσου τριακοσίων ετών και έπειτα, διαμέσου πεντακοσίων, επτακοσίων ετών, τι έκαναν; ∆ημιούργησαν την αγία σερβική οικογένεια. δημιούργησαν το άγιο σερβικό σχολείο, δημιούργησαν τον άγιο Σερβικό λαό, δημιούργησαν το άγιο Σερβικό κράτος. Σ’ αυτό μας καλεί ο δεύτερος μεγάλος Άγιος Σάββας. Ο ισαπόστολος επίσκοπος Νικόλαος. Ο σερβικός λαός έχει μεγάλο Ευαγγελιστή, αυτός είναι ο επίσκοπος Νικόλαος. Κάθε λέξη του, κάθε λόγος του είναι για τον σέρβο άνθρωπο και γενικά για κάθε άνθρωπο. Όλα όσα έγραψε, όλα όσα είπε, αποτελούν ιδιαίτερο Ευαγγέλιο, το πέμπτο Ευαγγέλιο του Σερβικού γένους στο οποίο επαναλαμβάνονται όλα τα τέσσερα Ευαγγέλια των Αγίων Ευαγγελιστών του Χριστού. Και αυτός έγραψε Άγιο Ευαγγέλιο. Εμείς δεν γνωρίζουμε πόσο μεγάλο Άγιο έχουμε. Έρχεται καιρός που το Λέλιτς θα γίνει όντως μεγάλο, ως το δοξασμένο σερβικό Θαβώρ, όταν από όλες τις μεριές θα καταφθάνουν Σέρβοι για να θεραπεύσουν την ψυχή τους από τις αμαρτίες, να θεραπεύσουν τις ψυχές τους από τον θάνατο, να θεραπεύσουν τις ψυχές τους από τον διάβολο, να θεραπεύσουν τις ψυχές τους από την ευρωπαϊκή νεκρά θάλασσα.

Ναι, οι σημερινοί Σέρβοι, πόσο χαρούμενα πνίγονται στην ευρωπαϊκή νεκρά θάλασσα. Και η νεκρά θάλασσα· αυτή είναι για σας η τηλεόραση, είναι για σας οι κινηματογράφοι, είναι για σας τα σχολεία χωρίς Θεό, είναι για σας οι δικαστήρια χωρίς Θεό. Αυτή είναι η νεκρά θάλασσα, αυτή σκοτώνει την ψυχή, αυτή σκοτώνει τις αισθήσεις! Από αυτή την νεκρά θάλασσα ιδού ο Ευαγγελιστής, ιδού ο Άγιος Επίσκοπος Νικόλαος, ο οποίος κεραυνοβόλα όπως κάποτε ο Άγιος Χρυσόστομος, έτσι και τώρα και πάντα έως το τέλος της ιστορίας, θα κευραυνοβολεί και θα καλεί τον Σερβικό λαό· σε ποιόν και για ποιόν· Στόν Ιησού Χριστό· Τον Μοναδικό Νικητή της αμαρτίας, Τον μοναδικό Νικητή του θανάτου, Τον μοναδικό Νικητή του διαβόλου, Τον Μοναδικό Αναστάντα εκ νεκρών πάντων των νεκρών ψυχών και πάντων των νεκρών αισθήσεων.

Αν θέλετε να απλοποιήσουμε το Ευαγγέλιο του Αγίου Επισκόπου, δύο κύριες εντολές βοούν εξ αυτού. ̔Η πρώτη είναι: ότι ο Κύριος Χριστός είναι το παν και τα πάντα για την ανθρωπίνη ύπαρξη σε όλους τους κόσμους. Και η δεύτερη ευαγγελία: ότι η ανθρωπίνη ψυχή μετά τον ∆εσπότη Χριστό είναι η μεγαλύτερη αξία σε όλους τους κόσμους. Και αυτές τις δύο ευλογημένες ειδήσεις, ιδού ο Άγιος Επίσκοπος δεν σταματούσε πολυφώνως να τις κηρύττει κατά τον καιρό της επίγειας ζωής του, και τώρα αναμφίβολα τις κηρύττει στην Ουράνια Σερβία. Σήμερα, σίγουρα σήμερα τελεί την Ουράνια Θεία Λειτουργία. Ενθυμείσθε, αυτός συνέγραψε την «Ουράνια Λειτουργία» ζώντας στην γη. Σ’ αυτήν συμμετέχει ολόκληρος ο Σερβικός λαός, οι δίκαιοι και οι αμαρτωλοί. Και το κέντρο πάντων των κέντρων, το ιδεώδες πάντων των ιδεωδών, Ο Κύριος υπέρ πάντων – Ιησούς Χριστός. Σ’ αυτόν τελούν την επίγεια και την Ουράνια Λειτουργία – αυτό είναι το νόημα και ο σκοπός της ζωής του Αγίου Επισκόπου Νικολάου.

Αυτό γιατί είναι έτσι; Γιατί ο Επίσκοπος Νικόλαος, που γνώριζε την Ευρώπη καλύτερα από οποιονδήποτε από μας η κάποιον από τους δικούς μας ζώντες Σέρβους, γιατί καλούσε τον λαό να σωθεί από την νεκρά θάλασσα της ευρωπαϊκής κουλτούρας; ∆ιότι η ευρωπαϊκή κουλτούρα σκοτώνει τις δύο μεγαλύτερες αξίες, τις δύο μεγαλύτερες χαρμόσυνες ειδήσεις: Πετάει τον ∆εσπότη Χριστό από όλους τους θεσμούς της και θέλει δίχως τον Χριστό να λύσει όλα τα ερωτήματα του κόσμου. Και να, η Ευρώπη δηλητηρίασε ολόκληρο τον κόσμο, η Ευρώπη εξαπλώνει την ευρωπαϊκή πανούκλα, σκοτώνει την ψυχή σε όλες τις ηπείρους. Ναι, και ο Σερβικός λαός ξεχνά τα Ευαγγέλια των Αγίων Νεμανιδών, ξεχνά το Ευαγγέλιο του Αγίου Επισκόπου, το οποίο μας προσκαλεί στην εκ νεκρών ανάσταση. Κανείς λογιότερα, κανείς θεοπνευστότερα δεν κάλεσε τον Σερβικό λαό, και να μην κάλεσε σε μετάνοια. Μετάνοια· αυτό είναι η εκ των νεκρών ανάσταση όλων των ψυχών. Σε κυρίεψε κάποια φοβερή αμαρτία, είσαι δούλος της. Μήπως γνωρίζεις πως θα αναστηθείς εκ του τάφου αυτού, εκ του θανάτου αυτού; Με μετάνοια! Ο ∆εσπότης Χριστός, όταν θέλησε να συνάψει και μαζέψει όλες τις αρετές σε μία, τότε αυτή την αρετή την αποκάλεσε μετάνοια. Επειδή η μετάνοια ανασταίνει την ψυχή από κάθε αμαρτία, νικά κάθε θάνατο, νικά κάθε διάβολο. Και έτσι κάθε αρετή, όχι μόνο η αγία μετάνοια, αλλά και η πίστη που οδηγεί στην μετάνοια, και η αγάπη, και η προσευχή, και η νηστεία, όλες αυτές ανασταίνουν τις ψυχές εκ των νεκρών.

Και τι μας διδάσκει αυτός, τι; – Το Ευαγγέλιο του ∆εσπότου Χριστού. Ότι ο ∆εσπότης Χριστός ως άνθρωπος είναι το παν και τα πάντα μέσα σου, στην οικογένειά σου ως οικογένεια, στο σχολείο σου ως σχολείο, στον λαό σου ως λαός, στην χώρα σου ως χώρα. Αν ο ∆εσπότης Χριστός δεν είναι το παν, εμείς τι είμαστε; – Πτώματα, πτώματα, πτώματα! Τι είναι ο άνθρωπος αν ο θάνατος η τελευταία στάση· Μήπως αυτό ήθελε ο Θεός να γελοιοποιήσει τον άνθρωπο ότι τον δημιούργησε θνητό;! – Όχι, Αυτός ήρθε σ ́ αυτόν τον κόσμο – Ο Θεός έγινε άνθρωπος – να νικήσει τον θάνατο για μας, να νικήσει την αμαρτία για μας, να νικήσει τον διάβολο για μας. Και Νικά! Μόνο ένα από σένα ζητά. Τι; – Την πίστη, την πίστη σ’ Αυτόν! Πίστη ελεύθερη, όχι εκβιαστική με κανόνια, με αεροπλάνα, αλλά πίστη ελεύθερη. Και σ’ αυτήν την πίστη πράγματι ο Κύριος δωρίζει την νίκη επί της κάθε αμαρτίας, επί του κάθε θανάτου, επί του κάθε διαβόλου. Ενθυμείσθε, ο ∆εσπότης Χριστός αποστέλλει τους Αποστόλους Του στον κόσμο «ως πρόβατα εν μέσω λύκων», πρόβατα μεταξύ των λύκων! Ποιός είναι αυτός ο Στρατηγός, ποιός είναι αυτός ο αυτοκράτορας ο οποίος θα έστελνε έτσι τον στρατό του; Πώς τα πρόβατα θα νικήσουν τους λύκους;! Ιδού, Τον καιρό εκείνο όταν ο Κύριος απέστειλε τους μαθητές Του διαμέσου της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, της μοναδικής, της τεράστιας, η οποία περιλάμβανε ολόκληρο τον κόσμο, Αυτός όταν τους αποστέλλει τους αποστέλλει ως πρόβατα εν μέσω λύκων, εν μέσω εθνικών. Και συνέβη το μεγαλύτερο θαύμα στην ιστορία, αδελφοί: ότι τα πρόβατα νικήσαν τους λύκους! Τα πρόβατα νίκησαν τους λύκους! Αυτή είναι μοναδική νίκη, η νίκη του ∆εσπότη Χριστού.

Αυτό το κάνει και σήμερα. Και σήμερα τα πρόβατα του Χριστού στον Σερβικό λαό, τούτου του κόσμου νικούν τους λύκους. Με τι; Με την πίστη! Την πανοπλία του Θεού . ∆εν μας απέστειλε ο ∆εσπότης Χριστός σ’ αυτόν τον κόσμο άοπλους, αφού γνωρίζει ότι μας αποστέλλει στους μεγαλύτερους εχθρούς της ανθρώπινης ύπαρξης, μας αποστέλλει στην αμαρτία, στον θάνατο, στον διάβολο, για να αγωνιστούμε με αυτούς. Πράγματι μας έδωσε οπλισμό, τον οποίο ο Άγιος Παύλος τον ονόμασε «πανωπλία του Θεού. ότι ουκ έστιν ημίν η πάλη προς αίμα και σάρκα, αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας, προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου, προς τα πνευματικά της πονηρίας εν τοις επουρανίοις» , με τις αμαρτίες, με τους θανάτους, με τους διαβόλους. Και συ άνθρωπε, μπορείς να γίνεις νικητής μόνο με έναν τρόπο, μόνο με έναν τρόπο: ̓̀Αν εξοπλίζεις τον εαυτό σου με πίστη, με προσευχή, με νηστεία, με αγρυπνίες, με ελεημοσύνες, με μετάνοιες και με όλες τις άλλες αγίες αρετές. Και έτσι θα «δυνηθήτε αντιστήναι εν τη ημέρα τη πονηρά» , λέγει ο Απόστολος, όταν φθάσει ο πειρασμός σε σένα ως πρόσωπο, όταν έρθουν οι πειρασμοί σε σένα ως αντιπρόσωπο μιας οικογένειας, ενός λαού. Και εμείς νικάμε, αλλά όχι μόνοι μας. Μπροστά μας και τριγύρω μας όλοι οι Σέρβοι Άγιοι με επί κεφαλή τόν Άγιο Σάββα, και τόν Ισαπόστολο Επίσκοπο Νικόλαο μεταξύ αυτών. Βλέποντας όλοι αυτοί σήμερα πως πνιγόμαστε στην νεκρά θάλασσα απλώνουν τα χέρια τους, απλώνουν σε καθένα από μας, αλλά κανέναν δεν σώζουν με την βία, αλλά επικαλούν, καλούν, κηρύσσουν το Ευαγγέλιο του ∆εσπότη Χριστού.

̓́Ανθρωπε, ο τρόπος για να μπορέσεις να νικήσεις και εσύ την αμαρτία σου είναι ένας αυτός είναι η μετάνοια. Κρατώντας το Ευαγγέλιο, φυλάσσοντας τις εντολές του Θεού, ένας είναι ο τρόπος ο οποίος νικά τον θάνατο, ανασταίνει όντως εκ νεκρών, αυτός είναι πάλι η μετάνοια και όλες οι καινοδιαθηκικές αρετές. Αυτή είναι η πανοπλία σου. ̓̀Αν δεν έχεις αυτή, σίγουρα θα μείνεις πνιγμένος, αιώνια πνιγμένος στην νεκρά θάλασσα της ευρωπαϊκής κουλτούρας. Εγώ δεν ομιλώ για την ευρωπαϊκή κουλτούρα επειδή την μισώ, αλλά λυπούμενος τους Ευρωπαίους, αλλά λυπούμενος τους αμαρτωλούς, και καταδικάζοντας την αμαρτία τους. Η Ευρώπη με τις αμαρτίες της, με τον θλιβερό της άκαρπο πολιτισμό και κουλτούρα, με την αθεϊστική αγιότητα μόλυνε όλο τον κόσμο. Εξαγριώθηκαν οι λαοί της Ευρώπης! ∆εν είναι άγριοι οι άγριοι των νήσων, αλλά οι Ευρωπαίοι είναι μεγαλύτεροι άγριοι. Επειδή, να, ξεσηκώνονται λαοί επί λαών, ήπειροι επί ηπείρων, ψυχές πέφτουν νεκρές, η σφαγή ανθρωπίνων ψυχών συντελείται, η φοβερότερη στην ιστορία του κόσμου.

̓Ιδού ο Επίσκοπος Νικόλαος, ιδού αυτός και εμείς στο δικό του Θαβώρ, για να μας σώσει από την πικρή ευρωπαϊκή θάλασσα, να μας σώσει από τον πνιγμό στην αμαρτία, τον πνιγμό στο κακό, να μας σώσει από τους «λευκούς ευρωπαϊκούς δαίμονες», όπως ο ίδιος το είχε πει κάποτε σε μια ευκαιρία. Μιλώντας για τους Αφρικανούς, ο Άγιος Επίσκοπος έγραψε μια σκέψη και είπε: «Αυτοί δεν επιθυμούν να δεχθούν την Ευρώπη, οι Εύρωπαίοι είναι λευκοί δαίμονες», λευκοί δαίμονες. Τι απομένει σε μας τους σημερινούς Σέρβους, τι; Να ανοίξουμε την πύλη της ψυχής μας στις ευαγγελίες του Αγίου Σάββα και του Αγίου Επισκόπου Νικολάου. Να ανοίξουμε την ψυχή μας στην μετάνοια, την πίστη, την προσευχή, την νηστεία, να μετανοήσουμε για όλα. Εμείς οι πνιγμένοι, οι πνιγμένοι στην ευρωπαϊκή θάλασσα, να θρηνούμε, και να φωνάξουμε βοήθεια Σέρβοι Άγιοι, βοήθεια Ουράνια Σερβία, βοήθεια σε κάθε Σέρβο που θέλει να σώσει την ψυχή του, να νικήσει τον θάνατο μέσα του και όλους τους διαβόλους μέσα του και τριγύρω του.

Ναι, ο άνθρωπος σε τούτο τον κόσμο είναι πάντα στο πεδίο της μάχης. Μόλις ο άνθρωπος αφυπνιστεί και ξυπνήσει και κοιτάξει στην ψυχή του, η οποία είναι αιώνια και αθάνατη, τότε, τότε θρηνεί για βοήθεια προς τον Ουρανό διότι βλέπει τριγύρω της φοβερά τέρατα τα οποία με λεπτούς τρόπους με «κουλτουριάρικους τρόπους», όπως αυτοί επιθυμούν να το λένε, αιχμαλωτίζουν τις ανθρώπινες ψυχές, τις δηλητηριάζουν και ως πτώματα τις πετούν στην νεκρά θάλασσα της ευρωπαϊκής κουλτούρας. Αναμφίβολα ο μεγαλύτερος κίνδυνος που απειλεί σήμερα το ανθρώπινο γένος είναι από εκ της ευρωπαϊκής κουλτούρας. ̓̀Αν ο Κύριος δεν την συνθλίψει, και δεν κατεδαφίσει την Ευρώπη, και ο ευρωπαίος άνθρωπος δεν μετανοήσει – τότε, τότε, η νεκρά θάλασσα θα γίνει πλήρης, δεν θα μείνει ζωντανή ψυχή παρά μόνο πτώματα, πτώματα, πτώματα.

Και εμείς οι Σέρβοι, εμείς οι σημερινοί πολλοί Σέρβοι, άθλιοι δούλοι των τηλεοράσεων, των κινηματογράφων, της αναίσχυντης και επαίσχυντης μόδας, που πάμε; Που πάτε εσείς οι γονείς, των οποίων τα παιδιά δεν ξέρουν να κάνουν τον Σταυρό τους· Που πάτε εσείς οι Σέρβοι, των οποίων τα παιδιά δεν γνωρίζουν για τόν Αληθινό Θεό; ̔́Ενας απόφοιτος, πριν δεκαπέντε χρόνια περίπου, ήρθε στο μοναστήρι Τσέλιγε κάπου την ημέρα του Αγίου Πέτρου. Η λειτουργία είχε τελειώσει και αυτός με βρίσκει. Απευθύνεται σε μένα με κάποιες ερωτήσεις, εγώ του απάντησα και λέγει: Μα σήμερα είναι του Αγίου Πέτρου. Και τι είναι αυτό; ρωτά αυτός. Τι είναι η ημέρα του Αγίου Πέτρου! – με ρωτά ο τελειωθείς σέρβος απόφοιτος. Ακούτε σεις οι γονείς! Αλλά, όχι! Εάν τα παιδιά σας χάσουν την ψυχή τους, και την χάνουν αναμφίβολα κατά αυτό τον τρόπο, πριν από αυτά σεις χάνετε τις ψυχές σας, επειδή οι γονείς ευθύνονται για τα παιδιά. Αυτά είναι δικά σας, δώρο Θεού σε σας. Και σε τούτο τον κόσμο πρώτα θα πέσει η τιμωρία σε σας, και μετά σ’ αυτά. Αυτή ήταν η μεγάλη είδηση και δυνατή είδηση από τόν Επίσκοπο Νικόλαο κατά τον καιρό της επίγειας ζωής του. Αυτό είναι το μήνυμα του και εξ Ουρανού.

Σήμερα σίγουρα εξ ολοκλήρου η Ουράνια Σερβία συμμετέχει στον εορτασμό του μεγαλύτερου Σερβικού γιου μετά τόν Άγιο Σάββα. Όλοι οι Σέρβοι Άγιοι, όλοι οι δίκαιοι, και όλοι οι αμαρτωλοί εκ του μακρόθεν παρίστανται στην Ουράνια Θεία Λειτουργία, και παρακαλούν τόν Άγιο Επίσκοπο για να προσευχηθεί για αυτούς, για την επίγειά μας Σερβία. Να μας σώσει από την νεκρά ευρωπαϊκή θάλασσα, και να σώσει τις ψυχές μας, για να μην μετατραπούν σε πτώματα. Και συ ως Σέρβος, όταν νιώθεις θλίψη και στενοχώρια και δυστυχία από όλες τις ευλογίες της ευρωπαϊκής κουλτούρας, συ θυμήσου αυτόν και κράξε σ’ αυτόν: Άγιε Επίσκοπε βοήθησέ με, συγχώρεσε και χρίσε με. Άγιε Επίσκοπε ισαπόστολε Νικόλαε, συγχώρεσε και βοήθησε! Προσευχήσου για μας, σώσε μας από την νεκρά θάλασσα, σώσε μας από την αμαρτία, τον θάνατο και διάβολο, από την επίγεια κόλαση και οδήγησέ μας στις οδούς του ∆εσπότου Χριστού προς σε, προς την Ουράνια Βασιλεία, προς τήν Αγία Ουράνια Σερβία, ώστε και εμείς εκεί με σένα μαζί σου να εορτάσουμε Τον Θαυμαστό και Μοναδικό ∆εσπότη και Θεό Ιησού Χριστό, στόν Οποίο πρέπει δόξα και τιμή τώρα και διαμέσου όλων των αιώνων, και διαμέσου ολόκληρης της σερβικής ιστορίας και γης και ουρανού. Αμήν.