Προσβάσιμη σελίδα

Η διαχρονικά υψηλή ψαλτική παράδοση της Παντάνασσας Πατρών

«Ο περικαλλής αυτός ναός της Παντάνασσας που παλαιότερα αποκαλείτο και Χρυσοπαντάνασσα ή Πεντάνουσσα ή Χρυσοπεντάνουσσα, αποτελεί αρχιτεκτονικό στολίδι για την πόλη μας αλλά και την ευρύτερη περιοχή του νομού Αχαΐας . Εγκαινιάστηκε στις 30 Αυγούστου 1859, τέσσερα χρόνια πρίν τον Μητροπολιτικό ναό Αθηνών. Ο Τριανταφύλλου στο Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών αναφέρει «Μία εκ των πλουσιωτέρων εκκλησιών της Ελλάδος με αργυράς εικόνας, αρτοφόριον, επιτάφιον, κολυμβήθρα κ.α. , δείγμα της ακμής των Πατρών κατά τα μέσα και τέλη του 19ου αιώνος, Επίσης φημίζονται οι εκάστοτε ψάλται του ναού».

Ο π. Κωνσταντίνος με προσκάλεσε να ομιλήσω στην επέτειο των 160 χρόνων για τους μελωδούς της Παντάνασσας. Δέχθηκα την πρόσκληση να παρουσιάσω στην αγάπη σας ότι γνώριζα και ότι θα προσέθετα από πληροφορίες και αρχεία που αναζήτησα. Το πράγμα αποδείχθηκε αρκετά επίπονο επειδή δεν υπάρχει κάτι καταγεγραμμένο. Παρακαλώ λοιπόν για την επιείκειά σας κυρίως ως προς τις χρονολογίες. Στο σημείο αυτό οφείλω να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στον Πρωτοψάλτη του ναού κ. Γεώργιο Μακρυγιάννη για όσες από τις σχετικές αναμνήσεις του μου διηγήθηκε, καθώς και στην κ. Χρύσα Μπογδανοπούλου θυγατέρα του Άρχοντος υμνωδού της ΜΧΕ αειμνήστου Ηλία Μπογδανοπούλου, για το αρχείο της αλληλογραφίας του με τον Δημήτριο Μαυρόπουλο, πού έθεσε στη διάθεσή μου.

Κατ αρχήν κρίνω σκόπιμο να αναφερθώ στο περιρρέον ψαλτικό κλίμα του 20ου αιώνα από πλευράς των λεγομένων φιλακολούθων ή φιλομούσων. Όπου εδώ εννοούνται οι λάτρεις της ψαλμωδίας οι οποίοι ήταν υποστηρικτές του α ή δείνα επιφανούς ψάλτη με ομαδοποιήσεις και αντιπαραθέσεις ως προς το ποιος είναι ο καλύτερος ψάλτης. Το πράγμα επιτάθηκε μετά την Μικρασιατική καταστροφή όταν ήρθαν στην Ελλάδα οι Κωνσταντινουπολίτες ψάλτες και πρωτοψάλτες που ασφαλώς ήταν άλλου διαμετρήματος και κυρίως διέδωσαν το λεγόμενο Πατριαρχικό ύφος του ψάλλειν. Με την ανακάλυψη δε και διάδοση των μαγνητοφώνων συνέβαινε οσάκις σε ένα ναό έψαλλε κάποιος επιφανής ψάλτης πίσω από το αναλόγιο να καταγράφουν ένα έως δέκα μαγνητόφωνα με τους σχετικούς διαπληκτισμούς ποιος θα πρωτοπάρει ρεύμα για το μηχάνημα και θέση για την καλύτερη εγγραφή.

Έτσι και τα εκκλησιαστικά συμβούλια των εύρωστων οικονομικά ναών, αποδύωνταν σε μια ευγενή κατά τα άλλα άμιλλα να προσλάβουν τον καλύτερο ψάλτη, πράγμα πού συνεπάγετο και έσοδα για το ναό λόγω κοσμοσυρροής..

Στο σημείο αυτό να τονίσω ότι ανά την Ελλάδα υπήρχαν και υπάρχουν συγκεκριμένοι ναοί που φημίζονται για τους κορυφαίους ψάλτες τους. Ένας εξ αυτών είναι και η Παντάνασσα Πατρών.

Η Παντάνασσα είναι επίσης φημισμένη και για την τετράφωνο χορωδία της. Ο Τριανταφύλλου αναφέρει: Η τετράφωνος εισήχθη εις τους ναούς των Πατρών μετά το 1890, αφού πρότερον εσχηματίσθη και έψαλε χορωδία αυτής εις τον ναόν των Καθολικών Αγ. Ανδρέου υπό τον Κ. Πορφυρόπουλον. Η εισαγωγή εις τας ορθοδόξους εκκλησίας έγινε αντικείμενον διαμάχης τω 1896, κυρίως δημοσιογραφικής. Σπουδαίος εκκλησιαστικός συνθέτης ευρωπαϊκής τετραφώνου υπήρξεν εν Πάτραις ο Γ.Ν. Τριάντης.”

Αρχίζοντας την παράθεση των ψαλτών της Παντάνασσας αναφέρω, κατά τον Τριανταφύλλου, κάποιον ψάλτη της Παντάνασσας που την εποχή περί το 1851 σύχναζε στο Μαρκάτο και ντύνονταν με γιλέκο χρωματιστό , τουμάνι μέχρι το γόνατο, κάλτσες μαυρες, σκαρπίνια με γάντζους, φράκο και φορούσε ημίψηλο. Τον φωνάζανε φασιανό λόγω της περίεργης για την εποχή ενδυμασίας του που θύμιζε βενετσιάνικη στολή.

Ακολουθεί ο Ιωάννης Μουφτής, μαθητής του περίφημου Νικολάου Γεωργίου, Πρωτοψάλτου Σμύρνης. Και πάλι ο Τριανταφύλλου αναφέρει: «Άλλος μουσικοδιδάσκαλος ήτο ο Ιωάννης Μουφτής. Διετέλεσεν υπέρ τα 50 έτη δεξιός ιεροψάλτης του ναού της Παντανάσσης, εως του 1925, ότε απεχώρησεν λόγω γήρατος. Μαθηταί αυτού αναδειχθέντες είναι ο Παναγιώτης Τρεμπέλας, Ιωάννης και Θεόδωρος Τσαλουχόπουλοι, Πέτρος Ψωμάς και άλλοι. Γενικώς οι ψάλται του ναού τούτου απέκτησαν την φήμην αριστέων πάντοτε (Ν. Μαυρόπουλος, Γ. Γεωργαντίδης εκ Κωνσταντινουπόλεως κ.α.).»

Επόμενος στη σειρά φαίνεται να είναι ο Γεώργιος Γεωργαντίδης, σπουδαίος μουσικοδιδάσκαλος και πρωτοψάλτης, που με την μικρασιατική καταστροφή ήρθε από την Κωνσταντινούπολη με την οικογένειά του στην Πάτρα. Μετά την Παντάνασσα έψαλλε για αρκετά χρόνια στην Αγ. Τριάδα Πατρών. Γιός του ο Φώτιος Γεωργαντίδης ο οποίος ήταν πρωτοψάλτης του μητροπολιτικού ναού της Ευαγγελιστρίας από το 1942 μέχρι το 1967. Είχε διατελέσει κανονάρχης στον γίγαντα του αναλογίου Ιάκωβο Ναυπλιώτη ΑΠΜΧΕ.

Ακολουθεί ο μέγας Νικόλαος Μαυρόπουλος που διετέλεσε Πρωτοψάλτης του ναού από το 1927 έως το 1945. Ας ακούσουμε τον Άρχοντα Ηλία Μπογδανόπουλο τί ανέφερε μεταξύ άλλων κατά την εκφώνηση του πανηγυρικού για την ογδοηκοναετηρίδα του Μαυρόπουλου στην Αθήνα. “Το θέρος του 1927, φιλόμουσοι και αιρετοί από τους ενορίτας της Παντανάσσης επίτροποι, είχον λάβει ακριβείς πληροφορίας περί του ανατέλλοντος νέου αστέρος εις το στερέωμα του ιεροψαλτικού κόσμου της Κωνσταντινουπόλεως. Τούτον έσπευσαν να ζητήσουν επιμόνως από τον διδάσκαλόν του ΑΠΜΧΕ τον πολύν Ιάκωβον Ναυπλιώτην. Και ο αοίδιμος εκείνος ανήρ, ο ανυπέρβλητος κολοσσός εις το Πάνθεον των γιγάντων του λάρυγγος, ενέκρινε την μετανάστευσιν του διακεκριμένου δομεστίκου του.”

Αξίζει να δούμε στοιχεία από το βιογραφικό του

Ο Νικόλαος Μαυρόπουλος, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το έτος 1888. Δάσκαλοι του ήταν οι Ιάκωβος Ναυπλιώτης, Κωνσταντίνος Κλάββας, και Γεώργιος Παχτίκος, Υπηρέτησε ως δεξιός ψάλτης στην Παναγία Μουχλίου, στον ιερόν ναόν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Πρίγκηπο, στην Αγία Ευφημία Χαλκηδόνος, ως αριστερός στον Άγιο Ιωάννη των Χίων απέναντι του Νηλέως Καμαράδου, κατόπιν ως δεξιός στην Παναγία του Μπεσίκταση, ενώ κατά το 1915 εκλήθη εις τον Πατριαρχικό Ναό εις την θέση του πρώτου Πατριαρχικού Δομεστίκου διαδεχόμενος τον Δημήτριο Φωκαέα. Μετά τον πόλεμο και την ανακωχή χρημάτισε δεξιός ψάλτης στον Άγιο Ιωάννη των Χίων μέχρι την αναχώρηση του στην Ελλάδα, καταλαμβάνοντας την θέση του Πρωτοψάλτου στον Ναό της Παντάνασσας όπου έψαλε μέχρι το 1945. Ακολούθως εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου έψαλε ως Πρωτοψάλτης στον Καθεδρικό Ι. Ναό Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου επί μία πενταετία (1945-50). Το 1950 περιεβλήθη το ιερατικό σχήμα και ανέλαβε εφημέριος του Ι. Ναού Αγίας Παρασκευής Νέας Σμύρνης. Κατείχε στην εντέλεια την ψαλτική τέχνη και την τεχνική της ψαλμωδίας και υπήρξε ολοκληρωτικά αφοσιωμένος στο λειτούργημά του. Υπηρέτησε το ιερό αναλόγιο και το Ιερό Βήμα «εξ όλης της ισχύος του, εξ όλης της διανοίας του και εξ όλης της ψυχής του». Είχε γλυκειά φωνή την οποία με άριστη τεχνική, πολλαπλασίαζε τόσο σε εύρος όσο και σε κάλλος. Έψαλε δε με γνήσιο Εκκλησιαστικό ύφος. Διακρίθηκε ιδιαίτερα για την καταπληκτική του ορθοφωνία ενώ εκτελούσε με υποδειγματική πιστότητα τα διαστήματα και όλα τα σημεία ποιότητος του μουσικού κειμένου. Υπήρξε ένας πραγματικός «λειτουργός» της ιερής μουσικής μας τέχνης . Λαμπαδάριός του υπήρξε ο Λάμπης Μιντιλογλίτης μέχρι το 1936, οπότε ανέλαβε ο πολύς Θεμιστοκλής Καραβίτης.

Τον Νικόλαο Μαυρόπουλο διαδέχθηκε ο Δημήτριος Κουτσαρδάκης, άλλος τεράστιος, ο οποίος υπήρξε στη Χίο μαθητής του Βινάκη και όταν κάποτε έψαλλε στη Σάμο κάποιος φιλόμουσος ναυτικός από το Αίγιο τον έπεισε να μετοικίσει στο Αίγιο ως πρωτοψάλτης. Από το Αίγιο ήρθε στην Πάτρα όπου έψαλλε στην Παντάνασσα. Κάποια περίοδο έψαλλε και στον Άγιο Νικόλαο Πατρών, ενώ ο Μαυρόπουλος έψαλε στην Παντάνασσα. Διακρίθηκε για την καλλιφωνία και τη φωνητική ευστροφία του, έπαιζε σε δεξιοτεχνικό επίπεδο βιολί και ούτι, ενώ τραγουδούσε αμανέδες, «σαρκιά» και άλλα άσματα της αραβοτουρκικής τέχνης. Επίσης, ήταν άριστος μελοποιός και εξέδωσε «Αναστασιματάριο» καθώς και το 3τομο «Τα Μυρίπνοα `Ανθη» (Πάτραι 1929) που περιλάμβανε «Θεία Λειτουργία», «Όρθρο» και «Εσπερινό». Στα μουσικά του κείμενα χρησιμοποιούσε μέχρι και εξάγοργα. Απεβίωσε το 1952 στην Αθήνα.

Ακολουθεί η περίοδος Νικολάου Σταυροπούλου και Θεμιστοκλή Καραβίτη. Αρχικά ο Ν. Σταυρόπουλος έψαλε αριστερά με πρωτοψάλτη τον Θ. Καραβίτη.

Ο Θεμιστοκλής Καραβίτης (γνωστός και ως μπαρμπα Θέμης στον ιεροψαλτικό κόσμο) έψαλε στην Παντάνασσα από το 1936 μέχρι το 1972 κυρίως ως λαμπαδάριος, αλλά και ως πρωτοψάλτης. Υπήρξε εμβριθής μουσικός με γλυκειά και κατανυκτική φωνή και έψαλλε ιεροπρεπέστατα. Πρωτίστως διακρίνονταν για το ήθος του και την αφειδή παροχή διδασκαλίας και γνώσεων στους πολυπληθείς μαθητές του που τον αποκαλούσαν δάσκαλο.

Ο Νικόλαος Σταυρόπουλος γιός του Παπαθανάση Σταυρόπουλου της ενορίας του Ρίου έψαλε στον ναό επι 25 χρόνια και υπήρξε μαθητής των Κουτσαρδάκη Σπηλιόπουλου αλλά και του Αθανασίου Καραμάνη αφου είχε μεταβεί στην Θεσσαλονίκη για να μαθητεύσει στον Άρχοντα. Διακρίνονταν για την καταπληκτική του καλλιφωνία και το σοβαρό εκκλησιαστικό ύφος και άφησε εποχή ως Πρωτοψάλτης Παντανάσσης

Τον Ν. Σταυρόπουλο διαδέχθηκε μετά μακροχρόνιες και αλλεπάλληλες δοκιμές διαφόρων ψαλτών ο Βασίλειος Παπαβασιλείου, νύν πρωτοψάλτης Αγ. Χαραλάμπους Βρανεΐκων, εγκρατής ερμηνευτής με ύφος Πατριαρχικό με σαφές ίχνος του ετέρου κορυφαίου του 20ου αιώνα Αθανασίου Παναγιωτίδη. Μετά από τρία περίπου έτη τον διεδέχθη ο Δημήτριος Χατζόπουλος μαθητής των Καραμάνη Ευθυμιάδη και Χατζηθεοδώρου και Στανίτσα. Διακρίθηκε για το ύφος του που χαρακτηρίστηκε σεμνοπρεπές . Μετα δύο χρόνια τον Χατζόπουλο διαδέχθηκε ο Σπυρίδων Μαϊδάνογλου με την καλλιτεχνική υψιφωνία του και το ύφος της σχολής των Θεσσαλονικέων. Την περίοδο αυτή λαμπαδάριος χρημάτισε ο πατρινός μουσικοδιδάσκαλος Σπυρίδων Γεωργακόπουλος δάσκαλος των περισσοτέρων σημερινών ψαλτών της Πάτρας. Μάλλον ο πλέον παραγωγικός στον τομέα αυτόν μια και υπολογίζεται ότι δίδαξε τη βυζαντινή μουσική σε περίπου 500 μαθητές. Μετά την Παντάνασσα έγινε Πρωτοψάλτης στον ναό του Αγίου Νικολάου.

Το 1973 έρχεται Πρωτοψάλτης ο εκ Βόλου καλλικέλαδος Μιχαήλ Μελέτης μετά από σύσταση του εκ των κορυφαίων ψαλτών του 20ου αιώνα Μανώλη Χατζημάρκου ο οποίος αγαπούσε την Παντάνασσα και την Πάτρα, όπου είχε ψάλλει πάρα πολλές φορές. Ο Μελέτης έμεινε στην Παντάνασσα δύο χρόνια για να συνεχίσει στη γενέτειρά του ως Πρωτοψάλτης της Ευαγγελιστρίας. Λαμπαδάριος κατά την περίοδο Μελέτη χρημάτισε ο νυν Πρωτοψάλτης του ναού κ. Γεώργιος Μακρυγιάννης.

Το 1975 διαδέχεται τον Μελέτη ο πολύς Δημήτριος Βαζάς, μέχρι τότε πρωτοψάλτης στην Παναγία Αλεξιώτισσα. Η περίοδος Βαζά άφησε έντονο αποτύπωμα στα ψαλτικά χρονικά της Παντάνασσας μια και το ύφος του δασκάλου είναι χαρακτηριστικό Βαζά με την σπάνια και εντυπωσιακή καλλιφωνία του, τα ποικίλματα και τις διανθίσεις των μελών κατά τρόπο που να αναδύεται η έννοια των κειμένων, χωρίς να αφίσταται του παραδοσιακού. Είναι γνωστό ότι ο ΑΠΜΧΕ Θρασύβουλος Στανίτσας κάποια Κυριακή που είχε έρθει στην Πάτρα εκκλησιάστηκε στην Παντάνασσα και συνεχάρη το δίδυμο Βαζά – Μακρυγιάννη. Σημειωτέον ότι δεν έψαλλε ο ίδιος παρά τις φορτικές παρακλήσεις του Δημήτρη Βαζά. Αυτό λέει πολλά. Κατά το διάστημα αυτό και για το διάστημα που ο Γ. Μακρυγιάννης ήταν στρατευμένος λαμπαδάριος διετέλεσε ο Δημήτριος Αλευράς, μετέπειτα Πρωτοψάλτης Αγ. Τριάδος Πατρών.

Το 1978 πρωτοψάλτης ανέλαβε ο μαθηματικός Γεώργιος Σύρρος, εγκρατής μουσικός με παραδοσιακό ύφος και κατάνυξη στην ερμηνεία του.

Από το 1995 Πρωτοψάλτης της Παντάνασσας είναι ο Γεώργιος Μακρυγιάννης ο εκ των Μακρυγιαννέων με την μεγάλη ψαλτική παράδοση και ανεψιός του δασκάλου του αειμνήστου Φιλοθείτου Παναρέτου Μακρυγιάννη, ο οποίος δίδαξε αφιλοκερδώς και επι δεκαετίες την βυζαντινή Μουσική σε εκατοντάδες μαθητών στην Πάτρα. Λαμπαδάριος του Μακρυγιάννη διετέλεσε ο νυν πρωτοψάλτης Παντοκράτορος Σπυρίδων Γαλάνης μέχρι το 2005 πού ανέλαβε ο σημερινός λαμπαδάριος ο μουσικολόγος κ. Κυριάκος Τζουραμάνης.

Η διαχρονικά υψηλή ψαλτική παράδοση της Παντάνασσας Πατρών συνεχίζεται και σήμερα με τον Πρωτοψάλτη και τον Λαμπαδάριο του ναού που συγκαταλέγονται στους εγκρατέστερους ιεροψάλτες της ορθόδοξης λατρείας και συντελούν επάξια στη διατήρηση της φήμης του ναού με σημαντικούς ψάλτες.

Κλείνοντας την εισήγησή μου αυτή θεωρώ επιβεβλημένο – και θεωρώ ότι εκφράζω πολλούς συναδέλφους να ευχαριστήσω τον Σεβασμιώτατο κ.κ. Χρυσόστομο για την αγάπη, φροντίδα και αρωγή που παρέχει στον ιεροψαλτικό κόσμο της Μητροπόλεως για τη διατήρηση και διάδοση της πατρώας και εκκλησιαστικής μουσικής.

Η Παντάνασσα μητέρα ας σκέπει την πόλη και να πρεσβεύει υπέρ των λειτουργών και των συντελεστών της θείας λατρείας στον περίλαμπρο τούτο Ναό της!»

(Ομιλία του Ομότιμου Καθηγητού Νευρολογίας και Πρωτοψάλτου, Παναγιώτου Παπαθανασίου στα πλαίσια των Πρωτοκλήτειων 2019)

ΠΡΟΣΘΗΚΗ

Ο Άρχων Πρωτοψάλτης κ Θεόδωρος Βασιλικός μου έστειλε το κείμενο πού παραθέτω, χαρακτηριστικό των ερμηνευτικών «γιγαντομαχιών» που συνέβαιναν τότε στην Πάτρα με επίκεντρο τον ναό της Παντανάσσης. Ο αείμνηστος τότε Μητροπολίτης Κυρός Κωνσταντίνος Πλατής ευνοούσε τις εμφανίσεις (όρος πού χρησιμοποιούσε ο ΑΠΜΧΕ Κωνσταντίνος Πρίγγος όταν έψαλλε εκτός Πατριαρχείου) κορυφαίων ψαλτών γιατί πίστευε στην ευγενή ψαλτική άμιλλα.

Το κείμενο του Άρχοντος είναι το ακόλουθο:

ΑΝΕΓΝΩΣΑ ΤΗΝ ΑΝΩΤΕΡΩ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ Η ΟΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΞΙΟΜΝΗΜΟΝΕΥΤΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ. ΑΝ ΜΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΘΕΣΩ ΕΝΑ ΓΕΓΟΝΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ. ΟΤΙ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΚΑΛΕΣΤΑΤΟ ΩΣ ΑΝΩ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΤΗΣ ΠΑΝΤΑΝΑΣΣΗΣ ΠΑΤΡΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ΗΧΗΤΙΚΗ ΤΗΝ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1960 ΣΥΝΕΒΕΙ ΣΑΝ ΓΕΓΟΝΟΣ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΕΠΙ ΕΠΟΧΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΑΤΡΩΝ ΚΗΡΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΑΝΩΛΗΣ ΧΑΤΖΗΜΑΡΚΟΣ ΚΑΙ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΟΙ ΟΝΤΕΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΝΑ ΨΑΛΛΟΥΝ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΟΠΟΥ ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΤΑΜΕΣΤΟΝ ΠΑΡΕΥΡΙΣΚΟΜΕΝΟΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΜΑ. ΑΥΤΟ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΧΙ ΠΡΟΣ ΕΠΑΙΝΟ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΚΕΛΑΔΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΣ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΟΥ ΜΑΝΩΛΗ ΧΑΤΖΗΜΑΡΚΟΥ Ή ΕΜΟΥ-ΑΛΛΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΝ ΤΟΥ ΚΑΙ ΜΟΝΟΝ.

Πρόσφατες
δημοσιεύσεις
Λόγος και Μέλος: Πολυχρονισμός εις Οικουμενικόν Πατριάρχην - Μπαλασίου Ιερέως
«Έλαμψεν η χάρις σου», Ιακώβου Πρωτοψάλτου, Ιδιόμελο Α΄ Κατανυκτικού Εσπερινού (Βατοπαιδινός Χορός)
»Οίμοι! ο Αδάμ», «Το στάδιον των αρετών ηνέωκται» ήχ. πλ. α΄ Ιδιόμελα Κυριακής Τυρινής (Δημ. Γαλάνης)
Τυρινή: Ο τελετουργικός προθάλαμος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής
Μουσικές Φυλλάδες Κυριακής της Τυρινής (17/03/2024)