«Η Αγιά Σοφιά εκφράζει με αρχιτεκτονικό τρόπο όλη την χριστιανική εκκλησιολογία»

7 Ιουλίου 2020

Ακούω τις απειλές πως θα μετατρέψουν λέει την Αγιά Σοφιά της Πόλης σε τζαμί. Κάποιοι θορυβούνται και θυμώνουν, ενώ κάποιοι άλλοι, για λόγους γνωστούς, το βρίσκουν φυσιολογικό αφού κι εμείς λέει τα ίδια κάναμε παλιά μετατρέποντας στον ελλαδικό χώρο μουσουλμανικά τζαμιά σε εκκλησίες. Δεν θα πάρω θέση επί της ουσίας απλώς ένα σχόλιο θα καταθέσω, το ίδιο που θα έλεγα αν με έβαζαν στην δύσκολη θέση να απαντήσω στις απειλές αυτές.

Κανένας ναός, καμιάς θρησκείας που έχει χτιστεί βασισμένος σε μια θεωρία ζωής και θανάτου δεν μπορεί να μετατραπεί σε κάτι άλλο. Οι αρχιτεκτονικές φόρμες δεν είναι αφηρημένα γεωμετρικά σχήματα κι ασήμαντα πράγματα που απλώς διακοσμούν και ομορφαίνουν τον χώρο.

Όλα τα κτίσματα του κόσμου πόσο μάλλον ένας ναός είναι έκφραση ιδεών, αισθημάτων και μιας εμπειρίας ζωής που για κάθε θρησκεία, φιλοσοφία και κοσμοθεωρία είναι διαφορετική. Έτσι και για τον ναό της του Θεού Σοφίας στην Πόλη.

Το αρχιτεκτόνημα αυτό, θαύμα αληθινό για την εποχή του αλλά και για τους αιώνες που ακολούθησαν, εκφράζει με αρχιτεκτονικό τρόπο όλη την χριστιανική θεολογία για το πρόσωπο του Χριστού και ταυτόχρονα για την εμπειρία ζωής όσων πιστεύουν στην Ανάσταση του.

Ο σχεδιασμός του βασίζεται στην σύνθεση δύο μορφών διαφορετικών στην φύση τους, ενός κύκλου (ημισφαίριο τρούλου) κι ενός τετραγώνου (κύβος κυρίως ναού). Τα δύο αυτά σχήματα συναντώνται και συντίθενται σε μια ενότητα ασύγχυτη, άτρεπτη και αδιαίρετη όπως ακριβώς στο πρόσωπο του Χριστού, του ένσαρκου Λόγου.

Όποιος έχει βρεθεί μέσα στον χώρο του ναού αισθάνεται άμεσα την πραγματικότητα αυτή. Ο κύκλος κατέρχεται στη γη μέσα από ένα πολύπλοκο σύστημα καμπύλων γραμμών και από την άλλη το τετράγωνο ανεβαίνει στον ουρανό μέσα από την στέρεα δομή του ναού. Ένωση δύο φύσεων και αλληλοπεριχώρηση και αντίδοση ιδιωμάτων χωρίς να χαθεί η διάκριση των φύσεων.

Το όλο αρχιτεκτόνημα εκφράζει την χριστιανική εκκλησιολογία, οπτικοποιεί τον λόγο της Εκκλησίας για την των πάντων εν Χριστώ ενότητα, εκφράζει την πίστη των χριστιανών σε μια ζωή κοινωνίας ενότητας και αγάπης.

Κι αν έτσι είναι τα πράγματα πώς μπορεί η αγία της του Θεού Σοφίας να γίνει μουσουλμανικό τέμενος και να στεγάσει την σύναξη των πιστών μουσουλμάνων; Την ίδια φυσικά ερώτηση θα έκανα και σε οποιονδήποτε προσπαθούσε να μετατρέψει έναν ναό οποιασδήποτε θρησκείας σε κάτι άλλο. Δεν θα μπορούσε να γίνει αυτό γιατί δεν θα λειτουργούσε.

Βέβαια κι επειδή αφελής δεν είμαι, αυτό συνέβη, συμβαίνει και θα συμβαίνει όσο υπάρχουν άνθρωποι που «βλέπουν» τα πράγματα επιδερμικά και με κριτήριο συμφέροντα πολιτικά κι όσο υπάρχουν «πιστοί» που απλώς τρέφονται με ιδεολογήματα κι όχι με εμπειρία ζωής πραγματική.