Κύπρος: Κοιτίδα του Ελληνικού Αλφαβήτου και της Γνώσης (α΄μέρος)

Πολιτισμός στην Κύπρο από τη νεολιθική εποχή

Σύμφωνα με τη χρονολόγηση των διάφορων ευρημά­των της αρχαιολογικής σκαπάνης, ο πολιτισμός στην Κύπρο έχει να επιδείξει πανάρχαιες καταβολές, που εκτείνονται μέχρι τη νεολιθική περίοδο, δηλαδή την 8η χιλιετηρίδα π. X.

Στον προϊστορικό οικισμό της Χοιροκοιτίας ο πρωτό­γονος Κύπριος προβαίνει στην ανέγερση οργανωμέ­νων οικιστικών μονάδων με αξιοθαύμαστη λειτουργική δομή και στο συνοικισμό Τέντα της Καλαβασού στη λεία επιφάνεια της εσωτερικής όψης ενός τοίχου βρέθηκαν ίχνη ζωγραφικής σύνθεσης, από την οποία διασώθηκαν δύο ανθρώπινες μορφές κόκκινου χρώ­ματος, με υψωμένα τα χέρια.[1]

Επιπλέον, τα ποικίλα ευρήματα που ανευρέθηκαν μαρτυρούν τη δεξιοτεχνία με την οποία ο πρωτόγονος Κύπριος διακοσμούσε τα πέτρινα αγγεία, αλλά και κατασκεύαζε πρωτόγονα κοσμήματα. Η προσπάθεια για καλύτερες συνθήκες ζωής και για ωραιότερη εμφάνι­ση φανερώνουν, τόσο τη θέληση, όσο και την ικανό­τητά του να δημιουργήσει πολιτισμό.

Και εδώ γεννιούνται δύο σημαντικά ερωτήματα σε σχέ­ση με τον τίτλο της έρευνας:

1. Ποια μπορεί να είναι η εξέλιξη αυτού του πρω­τόγονου πολιτισμού, ο οποίος προηγείται κατά 4.000 χρόνια της εμφάνισης του καλούμενου ινδοευρωπαϊκού πολιτισμού;
2. Εάν η λογική υπαγορεύει, ότι η γραφή κατά­γεται από τις αρχικές απλές ζωγραφικές εικόνες, τότε ποια μπορεί να είναι η συμβολή και η πο­ρεία της ζωγραφικής αυτού του πολιτισμού στα 6.000 χρόνια, που μεσολάβησαν μέχρι το 2.000 π.Χ., οπόταν και εμφανίστηκε η κυπροσυλλαβική γραφή;

Αυτό, που πρωτίστως προκαλεί και που αναζητείται εδώ, δεν είναι ο τόπος καταγωγής του μεγάλου ποι­ητή, αλλά το απίστευτα για την αρχαία εκείνη εποχή υψηλό επίπεδο πολιτισμού που βρίσκεται κρυμμένο πίσω από την πατρίδα του.

Το γεγονός, ότι στα δύο Ομηρικά Έπη, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, επικρατεί κυρίως η ιωνική διάλεκτος οδήγησε, τόσο τη Σμύρνη, όσο και τη Χίο να διεκδικήσουν την καταγωγή του Ομήρου. Η αδυναμία των επιχειρημάτων, καθώς και η έλλειψη μίας δυνατής, ζω­ντανής και αυθεντικής μαρτυρίας για την καταγωγή του ποιητή, σταδιακά οδήγησαν δεκάδες πόλεις να προστεθούν στον κατάλογο των πόλεων, που στηριζόμενες σε ισχνά επιχειρήματα ή σε στοιχεία με καθα­ρά μυθικό χαρακτήρα, διεκδίκησαν την καταγωγή του. Το γεγονός αυτό μας επιτρέπει να εικάσουμε, ότι η πα­τρίδα του καταστράφηκε και γι’ αυτό δεν προστάτευσε τη σπουδαία κληρονομιά της.

Για την πληθώρα των μαρτυριών, που θέλουν τον Όμηρο να κατάγεται από τη Σαλαμίνα της Κύπρου, και οι οποίες αντλούνται από μη Κύπριους συγγραφείς, ώστε να μην χαρακτηριστούν και αυτές ως ευσεβής πόθος, αναφέρομαι εκτενώς στο βιβλίο μου με τίτλο “Η Σαλαμίνα της Πάφου – Μαρτυρίες και θεωρίες”[2].

Κοιτίδα της Ελληνικής γνώσης η Κύπρος

Ενώ η επίσημη ιστορία θέλει τον Ελληνισμό να φθά­νει στην Κύπρο με τον αποικισμό των Αχαιών (1.250-1.000 π.Χ.), εντούτοις η λογική προσέγγιση μιας σει­ράς γεγονότων καταδεικνύουν, ότι ο Ελληνισμός στην Κύπρο χάνεται στα βάθη της αρχαιότητος.

Όσο αιρετικό κι αν αντηχεί, διαφαίνεται, ότι η Κύπρος υπήρξε κοιτίδα της γνώσης στις απαρχές του Ελληνι­σμού και γέννησε το ελληνικό αλφάβητο. Αυτή η γνώ­ση μεταλαμπαδεύτηκε στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο, όπου ρίζωσε βαθιά, άνθισε και καρποφόρησε. Το γεγονός αυτό στηρίζει και η αναφορά του Ησυχίου[3] στο ομώνυμο λεξικό, όπου στο λήμμα «ομφαλός γης» αναφέρεται πρώτα η Πάφος και μετά οι Δελφοί.

Έτσι, όταν μιλάμε για αποικισμό των Αχαιών, στην πραγματικότητα πρόκειται για πηγαινοερχομό στην πατρώα γη.

Η Κύπρος κέντρο του “παγκόσμιου” εμπορίου

Η γεωγραφική θέση της Κύπρου την είχε καταστήσει κέντρο του εμπορίου, αφού βρίσκεται στο σταυρο­δρόμι των σπουδαιότερων αρχαίων πολιτισμών, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί ως γέφυρα ανατολής και δύ­σης, αλλά ακόμη και ως συνδετικός κρίκος τριών ηπεί­ρων. Έτσι, η όποια, σκόρπια ακόμη, γνώση συσσωρευόταν στο νησί μέσω των εμπόρων. Εδώ γινόταν η αξιολόγηση, το πάντρεμα, το μέστωμα και τέλος η αξιοποίηση της γνώσης. Αυτό συνέτεινε στο να ανεβεί ραγδαία το βιοτικό, το πολιτιστικό, αλλά και εμποροβιομηχανικό επίπεδο της Κύπρου, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί πολύ επιτακτικά η αναγκαιότητα για γραφή.

Ως μαρτυρία για το υψηλό πολιτιστικό και εμποροβιομηχανικό επίπεδο της Κύπρου μπορούμε να αναφέ­ρουμε τα αποτελέσματα των ανασκαφών, που γίνο­νται τα τελευταία χρόνια στην περιοχή «Μαυροράχη» του χωριού Πύργος της Λεμεσού[4].

Οργανωμένη βιομηχανική μονάδα του 2.350 π.Χ.

Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως την αρχαιότερη βιομηχανική μονάδα που λειτούργησε ποτέ στον κόσμο. Πρόκειται για μία ποικιλοπαραγωγική βι­ομηχανία, η οποία λειτούργησε σε έναν ενιαίο χώρο 4.000 τ.μ. από το 2.350 π.Χ. έως το 1.850 π.Χ. και που καταστράφηκε από σεισμό. Κάτω από τη στέγη της λειτούργησε το πρώτο εργαστήριο αρωματοποιίας στον κόσμο, καθώς και εργαστήριο παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων. Σε άλλα τμήματα λειτούργησαν εργαστήρια επεξεργασίας χαλκού, όπου εντοπίστηκαν στοιχεία καύσης ελαίου για υψηλή θερμοκρασία, πράγμα το οποίο αναφέρεται ως μοναδικό εύρημα στον αρχαίο κόσμο. Λειτούργησαν, επίσης, εργαστήρια παραγωγής ελαιολάδου, κρασιού και κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων. Εδώ εντοπίστηκαν υπολείμματα επεξεργασίας από το αρχαιότερο μετάξι, παλαιότερο ακόμη και από αυτό της Κίνας.

Τέλος, λειτούργησε τμήμα κατασκευής χρωμάτων και από τα στοιχεία που ανευρέθηκαν μαρτυρείται, ότι οι Έλληνες έβαφαν με πορφύρα μερικές εκατοντάδες χρόνια πριν από τους Φοίνικες.