Ποια είναι η θέση μας στο Σύμπαν;

19 Σεπτεμβρίου 2020

thesi_sympan_epΣήμερα οι ερευνητές έχουμε αποδυθεί σε μια τιτάνια προσπάθεια, μακριά στο χώρο και πίσω στο χρόνο, για να ανακαλύψουμε πως γεννήθηκε ο Ήλιος μας και το πλανητικό μας σύστημα μερικά δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Εμείς βέβαια δεν είμαστε τότε εκεί για να παρακολουθήσουμε τη διαδικασία αυτής της γένεσης. Μπορούμε όμως να δούμε πως αυτή σήμερα συνεχίζεται και να συμπεράνουμε πως έγινε και τότε, περί τα 5 δισεκατομμύρια χρόνια πριν.

Το Σύμπαν από τα τρισεκατομμυριοστά του μέτρου της κλίμακας των στοιχειωδών σωματιδίων έως τα δισεκατομμύρια έτη φωτός των μακρινότερων γαλαξιών διέπεται από πολύ προσεκτικά σχεδιασμένους φυσικούς νόμους που ισχύουν παντού.

Το συζητάμε αυτό με τους φοιτητές στο Πανεπιστήμιο, ότι παντού υπάρχουν νόμοι, έτσι είναι σχεδιασμένο το Σύμπαν και δεν κάνει ο καθένας ότι θέλει. Φαντασθείτε στους δρόμους να μην υπήρχε ο Κ.Ο.Κ. με τους φωτεινούς σηματοδότες, κλπ. Ίσως η ύπαρξη νόμων είναι ένας τρόπος να επιβιώσουμε εμείς και το Σύμπαν. Το ότι όμως είναι προσεκτικά σχεδιασμένοι οι νόμοι τι σημαίνει;

Το ενδιαφέρον με την επιστήμη γενικώς είναι ότι σκέπτεσαι  και αναστοχάζεσαι όταν κοιτάζεις τον ουρανό ή σε μια όμορφη στιγμή όπου αναρωτιέσαι αν όλα είναι τυχαία. Συχνά χρησιμοποιώ το παράδειγμα του σκακιού. Κάποιος έφτιαξε αυτό το σκάκι με κάποιους κανόνες κινήσεων για να μπορεί το παιχνίδι να παιχτεί. Θέτω προς προβληματισμό αυτή το σκέψη.

Στη Φυσική έχουμε γεγονότα από τα οποία αντλούμε συμπεράσματα. Υπάρχει κάποιος που το σχεδίασε και τέλος πάντων ποια είναι η θέση μας σε αυτό το μεγάλο σχέδιο του Σύμπαντος; Εμείς είμαστε ένα μικροσκοπικό τίποτα. Για παράδειγμα ζούμε περίπου 100 χρόνια, ενώ το Σύμπαν έχει ζήσει περί τα 14 δισεκατομμύρια χρόνια, Επίσης, είμαστε εφήμεροι κάτοικοι ενός μικρού πλανήτη που γυρίζει γύρω από έναν ήλιο ο οποίος είναι ένα από τα δισεκατομμύρια αστέρια του γαλαξία μας ενώ υπάρχουν περίπου άλλα 100 δισεκατομμύρια γαλαξίες.

Συγχρόνως όμως σήμερα σε αυτό το όμορφο Συμπόσιο σκεπτόμαστε και αναρωτιόμαστε γι’ αυτό το κοσμικό μεγαλείο και πάντα θέλαμε να ξεκαθαρίσουμε από που ήλθαμε, πού πάμε, πόσο μεγάλο είναι το Σύμπαν. Άρα έχουμε αυτή τη σπίθα όπως χαρακτηριστικά έλεγε ο Αριστοτέλης «πάντες άνθρωποι του ειδέναι ορέγονται φύσει», ενώ η Αγία Γραφή αναφέρει ότι ο άνθρωπος επλάσθη «κατ’ εικόνα και ομοίωση» του Δημιουργού του. Είναι αυτή ίσως και μια προσπάθεια να να βγούμε από τη μικρότητά μας. Έχουμε δηλ. αυτή τη διπλή φύση, μία κρίση ταυτότητας ενδεχομένως, ότι είμαστε και μικροί και μεγάλοι.

Πιστεύω ότι μπορούμε να φθάσουμε βαθμιαία σε απαντήσεις αυτών των θεμελιακών ερωτημάτων, ως ερευνητές αλλά και ως μέλη της κοινωνίας για να κατανοήσουμε το μεγάλο σχέδιο του Σύμπαντος. Ωστόσο το πότε ακριβώς αυτό θα το επιτύχουμε, δεν το γνωρίζω.

Παρατήρηση: Το παρόν άρθρο αποτελεί απόσπασμα από την ομιλία του κ. Τσίγκανου στο συνέδριο «Φιλοσοφία και Κοσμολογία», που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Φιλοσοφικών Μελετών, της Διεθνούς Επιστημονικής Εταιρείας Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας και της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών. Ολόκληρη η εισήγηση περιέχεται στα πρακτικά του συνεδρίου, που εκδόθηκαν πρόσφατα από τις εκδόσεις «Αιγηΐς».

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ
(7-8 Μαρτίου 2012, Κεντρικό Κτίριο Πανεπιστημίου Αθηνών)
Εκδόσεις Αιγηΐς, Πειραιεύς 2013
Βας. Γεωργίου Α’ 11, Πειραιεύς, τηλ. 210 410286-7
www.aegeeis.gr