«Θεός πού; Στους δρόμους της ερμηνείας και της μαρτυρίας»

Το παρόν βιβλίο αποτελεί τον καρπό μιας Ημερίδας, η οποία πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 4 Μαΐου 2019, με θέμα: «Ορθόδοξη Θεολογία και Παράδοση: Θέματα ερμηνευτικής και μαρτυρίας». Η εν λόγω Ημερίδα διοργανώθηκε στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ), «Ορθόδοξη Χριστιανική Θεολογία και θρησκευτικός πλουραλισμός». Στα πέντε κείμενα του τόμου, τα οποία προέρχονται από τις γραφίδες διδασκόντων Καθηγητών του προαναφερόμενου Μεταπτυχιακού Προγράμματος του ΕΑΠ, αναλύονται οι προτεραιότητες και οι περιορισμοί της σύγχρονης Ορθόδοξης Θεολογίας στην προσπάθεια ενός γόνιμου διαλόγου της με το σήμερα.

Το πρώτο κείμενο είναι του Αναστάσιου Γ. Μαρά με τίτλο «Χριστιανισμός και Ιουδαϊσμός κατά τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες» και αναλύει τη σχέση του Ιουδαϊσμού και του Χριστιανισμού κατά τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. Σύμφωνα με τον συγγραφέα η αποδοχή του Ιησού Χριστού ως Θεανθρώπου αποτέλεσε την κύρια και ουσιαστική αιτία για τη διαφοροποίηση του Χριστιανισμού από τον Ιουδαϊσμό. Η έρευνα και η μελέτη των πηγών καταδεικνύει ότι εντός των χριστιανικών κοινοτήτων υπήρχε μια ποικιλία αντιλήψεων περί των σχέσεων του Χριστιανισμού με τον Ιουδαϊσμό, αλλά και της αφομοίωσης ή όχι στοιχείων εκ των δυο παραδόσεων στην πίστη και το βίωμα των Χριστιανών.

Η δεύτερη μελέτη, του Χρήστου Τερέζη με θέμα «Μια θεολογική, ερμηνευτική ανάγνωση της παραβολής του καλού Σαμαρείτη», αποτελεί μια προσπάθεια ανάγνωσης των βασικών θεολογικών παραμέτρων της παραβολής του καλού Σαμαρείτη. Ο συγγραφέας αξιοποιεί τη σκέψη και τα σχόλια του Ωριγένη για να εμφανίσει τις θεολογικές παραμέτρους της ευσπλαχνίας στον Χριστιανισμό.

Στο τρίτο κείμενο ο Κωνσταντίνος Μαντζανάρης αναλύει τις έννοιες του υποκειμένου, του εαυτού και του ομουσίου, δίνοντας τον τίτλο: «Be your self: Από το αυτοαναφορικό υποκείμενο στη συνέργεια του ομουσίου». Ο συγγραφέας ανιχνεύει το νόημα του εαυτού κατά τη θεολογική και φιλοσοφική ερμηνευτική, στοχεύοντας στην ακολουθία από το αυτοαναφορικό υποκείμενο (της καθαρής ύπαρξης) προς το τριαδολογικό ομοούσιο της εκκλησιαστικής σύναξης.

Στο κείμενό της η Ελένη Κασσελούρη-Χατζηβασιλειάδη διερευνά τη σχέση της Καινής Διαθήκης και των σύγχρονων ερμηνευτικών προσεγγίσεων, με αφορμή τα κείμενα για τη σιωπή των γυναικών στην Εκκλησία. Η συγγραφέας παρουσιάζει την εξέλιξη της ερμηνευτικής κατά τον 20^ο αιώνα πάνω στα θέματα φύλλου και της συμβολής των γυναικών στο ιεραποστολικό έργο των πρωτοχριστιανικών κοινοτήτων.

Η τελευταία μελέτη είναι του Δημήτρη Κεραμιδά με θέμα: «Η Ορθόδοξη Θεολογία μετά την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο: Προτεραιότητες και περιορισμοί». Σύμφωνα με τον συγγραφέα, το κεντρικό δίλημμα της μετασυνοδικής πορείας είναι το αν θα αποδειχθεί η Ορθοδοξία ικανή να πραγματώσει την προτεραιότητα του ενικού Ορθόδοξη [Εκκλησία] σε σχέση με τον πληθυντικό και συχνά διαιρετικό, στο βαθμό που απολυτοποιεί τις εθνοφυλετικές ταυτότητες Ορθόδοξες [Εκκλησίες].

Σε μια εποχή, η οποία εγγίζει τα όρια της δυστοπίας και πολλοί αναρωτιούνται που βρίσκεται ο Θεός και πως επιτρέπει να συμβαίνουν δυσάρεστες καταστάσεις, η αναζήτησή Του επιχειρείται στο ανά χείρας βιβλίο μέσα από τους δρόμους της ερμηνείας και της μαρτυρίας. Πρόκειται για την ερμηνεία των καταστάσεων που οδήγησαν στην αριθμητική και πνευματική αύξηση της χριστιανικής κοινότητας, αλλά και στην προσέγγιση του έτερου (άλλου) μέσα από την οπτική της διδασκαλίας του Χριστού. Ταυτόχρονα, μέσα από τους δρόμους της χριστιανικής μαρτυρίας διαφαίνεται η πορεία από το εγώ στο εμείς, που εν προκειμένω είναι η Εκκλησία και το βίωμα που απορρέει από την ιστορική διαδρομή.

Αναστάσιος Γ. Μαράς & Ελένη Κασσελούρη-Χατζηβασιλειάδη (επιμ.)