Παράγοντες πρόκλησης του καρκίνου και θεραπευτικές μέθοδοι – Συμπεράσματα
7 Φεβρουαρίου 2021Ο καρκίνος είναι μια πολυπαραγοντική νόσος που σχετίζεται με την ανάπτυξη και την εξάπλωση νοσογόνων κυττάρων. Αυτές οι διαδικασίες δεν εκδηλώνονται με τον ίδιο τρόπο σε κάθε ασθενή, αντίθετα εξαρτώνται από το σύστημα του οργανισμού του καθενός. Εκδηλώνεται σε άτομα κάθε ηλικίας, μικρής, μέσης, μεγάλης και σε παιδιά.
Τα καρκινικά κύτταρα ονομάζονται «όγκοι» και οι γιατροί που ασχολούνται με την ανιμετώπισή τους έχουν την ειδικότητα του «ογκολόγου», οι οποίοι έχουν εξειδικευτεί σε όλες τις μεθόδους θεραπείας του καρκίνου. Υπάρχουν, βέβαια, και οι καλοήθεις όγκοι, οι οποίοι δεν προκαλούν σοβαρή βλάβη και μπορούν να αφαιρεθούν εύκολα. Οι κακοήθεις όγκοι μπορούν και αυτοί να απομακρυνθούν, αλλά μόνο όταν βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο, διαφορετικά μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και στο θάνατο. Πάντως, τα τελευταία χρόνια, χάρη στις προοόδους της ιατρικής επιστήμης, ο αριθμός των θανάτων από καρκίνο έχει μειωθεί αρκετά.
Η νόσος του καρκίνου εμφανίζεται στην ανθρωπότητα από τα πανάρχαια χρόνια, αφού αναφορές σ’ αυτόν συναντάμε στα χειρόγραφα πολλών λαών και σε διάφορες εποχές. Την ονομασία «καρκίνος» την έδωσε στη νόσο ο Ιπποκράτης. Από τις πληροφορίες που έχουμε προκύπτει ότι ο καρκίνος μπορεί να διαγνωστεί με επιτυχία εδώ και 2500 χρόνια, ωστόσο θεωρούνταν ανίατη ασθένεια. Όσο για τις αιτίες πρόκλησης του καρκίνου, αυτές εντοπίστηκαν επιτυχώς μόλις τον 18ο αιώνα, με την ανάπτυξη της παθολογικής ανατομικής.
Νέες σχετικές ανακαλύψεις συνεχίζουν να λαμβάνουν χώρα μέχρι τις μέρες μας, χάρη στις οποίες μπορούμε πλέον να κατατάξουμε τους παράγοντες πρόκλησης του καρκίνου σε:
α) Επαγγελματικοί παράγοντες: 1) Φυσικοί (επαφή με την ακτινοβολία του ηλίου), 2) Χημικοί παράγοντες (επαφή με διάφορες χημικές ενώσεις).
β) Ιατρογενείς παράγοντες: 1) Επαφή με την ακτινοβολία των αξονικών τομογραφιών, 2) Λήψη οιστρογόνων και αντισυλληπτικών.
γ) Γενικοί παράγοντες: 1) Γενετικοί – κληρονομικοί, 2) Διαιτητικοί, 3) Κάπνισμα, 4) Αλκοόλ, 5) Ιοί, 6) Ορμονικές διαταραχές.
Εκτός από τους παραπάνω παράγοντες υπάρχουν και άλλοι δευτερογενείς, όπως είναι η παχυσαρκία, η μόλυνση της ατμόσφαιρας, του εδάφους και των υδάτων, η έλλειψη σωματικής άσκησης κλπ.
Υπάρχουν πολλά είδη καρκίνου, ανάλογα με το μέρος του σώματος, όπου σχηματίζεται ο πρώτος όγκος: Καρκίνος του πνεύμονα, του παχέος εντέρου, του ήπατος, των ωοθηκών, της ουροδόχου κύστης κλπ. Ο καθένας από αυτούς έχει τις δικές του αιτίες πρόκλησης, τα δικά του συμπτώματα και τον δικό του τρόπο θεραπείας. Άλλων τα συμπτώματα εκδηλώνονται αμέσως, άλλων αργούν να εκδηλωθούν. Άλλοι είναι λιγότερο επικίνδυνοι και άλλοι περισσότερο. Άλλοι προκαλούν περισσότερο πόνο και άλλοι λιγότερο. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, από οποιαδήποτε μορφή καρκίνου κι αν πάσχει ο ασθενής, αμέσως μόλις εκδηλωθούν τα συμπτώματα, πρέπει να απευθυνθεί στο γιατρό. Εάν διαγνωστεί ο καρκίνος, ο ασθενής πρέπει άμεσα να προχωρήσει στη λήψη θεραπείας για να αποτρέψει το ενδεχόμενο μετάστασης, προκειμένου να αυξηθεί το προσδόκιμο επιβίωσης.
Για τη θεραπεία του καρκίνου, όπως είδαμε υπάρχουν κυρίως τέσσερεις μέθοδοι: α) η χειρουργική του καρκίνου, β) η χημειοθεραπεία, γ) η ακτινοθεραπεία και δ) η ανοσοθεραπεία. Η χειρουργική τίθεται σε προτεραιότητα, αλλά αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή της, αναζητούνται άλλοι μέθοδοι θεραπείας. Επίσης, μπορεί να υπάρξει και συνδυασμός μεθόδων, αν διαπιστωθεί ότι ο καρκινικός όγκος δεν αφαιρέθηκε πλήρως μετά τη μέθοδο που εφαρμόστηκε ή έχει κάνει μετάσταση. Στις θεραπείες του καρκίνου συμμετέχουν χειρούργοι, παθολόγοι ογκολόγοι, ακτινοθεραπευτές ογκολόγοι, αιματολόγοι, γιατροί της ανακουφιστικής φροντίδας, παθολογοανατόμοι, ακτινοδιαγνώστες. Εκτός από τους γιατρούς, συμμετέχουν και εξειδικευμένες κλινικές νοσηλεύτριες, όπως και νοσηλεύτριες της κοινότητας.
1) Η χειρουργική του καρκίνου: Χάρη στη χειρουργική μπορεί να εντοπιστεί η θέση του καρκινικού όγκου, το μέγεθός του, αν έχει γίνει μετάσταση κλπ. Τις περισσότερες φορές έχει θετική έκβαση. Έχουν διατυπωθεί ορισμένοι όροι, για να αποδώσουν τις διάφορες φάσεις της χειρουργικής. Για παράδειγμα, η εξαίρεση του όγκου ή του οργάνου που προσβλήθηκε ονομάζεται «εκτομή». Η παράλληλη αφαίρεση του καρκινικού ιστού ονομάζεται «ριζική εκτομή». Πολύ συνηθισμένη είναι η κατάληξη -στομία που δίνεται στα τεχνητά ανοίγματα που κάνει πολλές φορές ο γιατρός στο δέρμα, προκειμένου να διευκολυνθεί η χειρουργική πράξη. Έτσι, έχουμε την «τραχειοστομία», την «κολοστομία» κλπ.
Τα τελευταία χρόνια είναι δυνατόν να αφαιρεθεί μόνο ο όγκος και να μην προτιμηθεί ριζική επέμβαση, π.χ. αφαίρεση ολόκληρου του μαστού. Αφού ολοκληρωθεί η εγχείρηση, ακολουθεί ακτινοθεραπεία, προκειμένου να εξουδετερωθούν τυχόν μικροσκοπικά ίχνη του καρκίνου. Με τη χειρουργική επιτυγχάνεται, επίσης, η αποκατάσταση της λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού, στον οποίο συχνά παρατηρούνται δυσλειτουργίες μετά την αφαίρεση κάποιου όγκου. Αυτό μπορεί να γίνει, για παράδειγμα, με την εμφύτευση ενός νέου μαστού σε μια γυναίκα που υπέστη μαστεκτομή. Τέλος, η εγχείριση μπορεί να χρησιμεύσει για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της νόσου.
