Προσβάσιμη σελίδα

Η μελοποίηση του Δοξαστικού «Μωσής τῷ καιρῷ τῆς ἐγκρατείας» από τον Γερμανό Νέων Πατρών σε εξήγηση Νικολάου Δοχειαρίτη

Το Ιδιόμελο Δοξαστικό των Αίνων της Κυριακής της Ορθοδοξίας  είναι ποίημα του Ανδρέα Πήρρου και έχει μελοποιηθεί ποικιλοτρόπως σε ήχο πλ. Β’. Από άποψη περιεχομένου τονίζει και εξαίρει την αρετὴ της νηστείας, χρησιμοποιώντας  πρότυπα καὶ  αναφορὲς σε πρόσωπα της Παλαιὰς Διαθήκης (Μωυσής, Ηλίας, τρεις Παίδες). Εκτός της χρονικά τελευταίας σύνθεσης του Ιακώβου Πρωτοψάλτου, σε παλαιό αργὸ  στιχηραρικό μέλος παραδίδονται στην χειρόγραφη παράδοση των Στιχηραρίων και σε παλαιά στενογραφική σημειογραφία οι δύο επώνυμες μεταβυζαντινές συνθέσεις του Νέου Χρυσάφη και του Γερμανού Νέων Πατρών, καθώς και το κλασικό βυζαντινό μέλος.

Όλες οι παραπάνω εκδοχές έχουν «εξηγηθεί» στην Νέα αναλυτική σημειογραφία από τον Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα, ο ὁποίος υπήρξε και ένας από τους τρεις εφευρέτες της. Εκτός από την κύρια αυτή εξηγητική εκδοχή, συστηματική μεταγραφή στην Νέα Μέθοδο σημειογραφίας έχει γίνει και από τον Νικόλαο Δοχειαρίτη στο μέλος του Στιχηραρίου του Γερμανού Νέων Πατρών. Η καταγραφή αυτή του Νικολάου παρουσιάζεται σε σχέση με την αντίστοιχη του Χουρμουζίου πιο ἀναλυτική και μελισματική, αποδίδοντας τα ποικίλα φωνητικὰ ποικίλματα και εκφραστικὰ στολίδια μὲ τὰ οποία η σύγχρονή του Αγιορείτικη προφορικὴ παράδοση ερμήνευε τὸ συγκεκριμένο μέλος.

Ειδικότερα, η μελοποίηση του Γερμανού αποδίδει αρκετά γλαφυρὰ και εκφραστικὰ τα επιμέρους παλαιοδιαθηκικὰ παραδείγματα, με μία προοδευτικὰ αυξανόμενη ένταση και με αποκορύφωμα την πλατειά, καλλωπισμένη και υψικόρυφη  μελωδικὴ κίνηση στην λέξη «οὐρανοὺς» καὶ λίγο παρακάτω στὴν φράση «τρεῖς δὲ παῖδες Ἀβραμιαῖοι». Επίσης το μέλος του Γερμανού ξεχωρίζει με την ευρηματικὴ εισαγωγὴ του Γ’ ήχου στην λέξη «αξίωσον». Στο σημείο αυτό ο τόνος αλλάζει  και γίνεται πιο φωτεινός, θριαμβευτικὸς και αισιόδοξος, προκαλώντας  συνακόλουθα το ξάφνιασμα του ακροατή-προσευχόμενου πιστού.

Παρακάτω παρατίθεται το μουσικό κείμενο της μελοποίησης του Γερμανού σε εξήγηση του Νικολάου Δοχειαρίτη, η οποία περιέχεται στα  φύλλα 235v-237r του κώδικα με αύξοντα αριθμό 327 που φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Δοχειαρίου του Αγίου Όρους.

Πρόσφατες
δημοσιεύσεις
Χερουβικόν ήχος πλ.α΄ | Κωνσταντίνου Πρίγγου
Λόγος και Μέλος: Αρχιμανδρίτη Ζαχαρία (Ζαχάρου) Έσσεξ: Ομιλήματα Τεσσαρακοστής (B')
Λόγος και Μέλος: Αρχιμανδρίτη Ζαχαρία (Ζαχάρου) Έσσεξ: Ομιλήματα Τεσσαρακοστής (Α')
«Βυζαντινά Πάθη» του Μιχάλη Αδάμη (24/4/2024, Αγία Σοφία Θεσσαλονίκης)
Λόγος και Μέλος: Περιμένοντας την Ανάσταση - Εισαγωγή στο Θείο Δράμα