Η γνωριμία και η φιλία των αγίων Φιλοθέου Κοκκίνου και Σάββα Βατοπαιδινού

Άγιος Φιλόθεος Κόκκινος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως  (1300-1379).

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Η φιλία μας

Εκείνο τον καιρό κι εγώ είχα μόλις απαλλαγεί απ τους κοσμικούς θορύβους, τις φιλικές συναναστροφές και τις περιοδείες. Κι όταν μπήκα στον ξακουστό Άθωνα, προτίμησα να μείνω στη λαύρα του Βατοπεδίου, η οποία έκρυβε μέσα της το Σάββα το θαυμαστό.

Τέτοια εκλογή σίγουρα ήταν όχι έξω απ το θείο θέλημα. Πέρα από κάθε προσδοκία η συνάντησή μου με το μεγάλο θησαυρό. Η μάλλον φιλάνθρωπο ο φιλάνθρωπος Θεός αναθέτει την ασθένειά μου στο Σάββα, σαν να ήταν αυτός κάποιος Ιατρός, πάνσοφος παιδαγωγός. Επόμενο ήταν, εφ’ όσον ο ίδιος ο Θεός επιθυμεί την κοινή σωτηρία μας σε πολύ ασύγκριτο βαθμό παραπάνω από μας τους ίδιους.

Σαν με είδε για πρώτη φορά ο όσιος, δεν με είδε απλώς, αλλά σαν κάποιος φιλόστοργος πατέρας, μου άνοιξε αμέσως διάπλατα την αγκάλη της αγάπης. Από τότε γίναμε μεταξύ μας ομόψυχοι και σύμφυτοι, εάν βέβαια κάτι τέτοιο δεν είναι μεγάλο να το πω για μένα. Για όλους γενικώς τα κατορθώματά του ήσαν μια κοινή παιδαγωγία στην αρετή, ένα λιμάνι οποιασδήποτε αναψύξεως, μια σιωπηλή και φθεγγομένη παρότρυνση.

Συνάμα ο αγαπητός χορός που τον περιστοίχιζε, δηλαδή η δική μας συνοδεία, οι όποιοι απολαμβάναμε άφθονα κι ακατάπαυστα τη γλώσσα του Σάββα και μετείχαμε στα απόρρητα για τους άλλους μυστήρια, είχαμε γίνει πολυθρύλητοι και αξιομακάριστοι σε κοντινούς και αλαργινούς [μακρινούς]. Σ αυτή τη συντροφιά εκείνα τα χρόνια εγώ ήμουν κοντά στον όσιο και είχα τα πρωτεία του χορού. Όλοι μ’ αγαπούσαν και με τιμούσαν, εις τρόπον ώστε και όλοι σχεδόν οι άλλοι χορευτές είχαν συνδεθεί μέσω εμού με τον Σάββα.

Μα αλλοίμονό μου, τι έπαθα! Δυστυχώς, μεταπήδησα από τα αληθινά πρωτεία σε άλλου είδους πρωτεία. Εκούσια ή ακούσια, δεν είμαι σε θέση να πω. Πάντως τώρα, σύμφωνα με το ευαγγελικό λόγιο, γίναμε «οι πρώτοι έσχατοι και οι έσχατοι πρώτοι».

Άγιος Σάββας ο Βατοπαιδινός †1349.

Αυτό υποδαυλίζει φοβερά το λογισμό μου, και πολύ φοβάμαι μήπως αυτά τα πράγματα είναι προοίμια των μελλόντων, και φανώ τελικώς ένας από τους πολλούς και κλητούς, μα όχι από τους εκλεκτούς.

Γιαυτό κατηγορώ τον εαυτό μου, κι έχω κάποιαν αντίρρηση απέναντι σ’ εκείνη τη θεσπεσία κι ασύλληπτη όντως ψυχή. Μ’ αυτό εξομολογούμαι τώρα το πάθος μου, αν και είναι λίγο τολμηρός ο λόγος.

Θα τον ρωτήσω λοιπόν: Για ποιο λόγο, άνθρωπε του Θεού, θέλησες να βγάλεις σ αυτόν τον ποικιλόμορφο εξαντλητικό πόλεμο* μια ψυχή τόσο μικρή και ασθενική, που η ίδια μάλλον χρειάζεται ένα ραβδί από λόγο στηρικτικό, μα δεν γνωρίζει να οπλοφορεί και να πολεμά μπροστά από άλλους;

Ο πόλεμος αυξήθηκε τώρα όσο ποτέ, σε σημείο που να αρνούνται παντελώς να διεκπεραιώσουν τέτοια μάχη και οι πιο ανδρείοι, οι πιο ισχυροί, οι πιο πολύ γενναίοι στην ψυχή. Γιατί λοιπόν ανέθεσες σε μένα τέτοιο φορτίο;

Μα τούτο εσύ το ξέρεις. Εγώ πια δεν μπορώ να πω τίποτε σίγουρο γι αυτά. Το μόνο που μπορώ να πω, χωρίς αμφιβολία, είναι ότι δεν θα με παραβλέψεις τελείως.

Θα μου δώσεις χέρι βοήθειας, και σύντομα θα με γλιτώσεις πάλι από τέτοιο βάρος. Αυτό το πιστεύω και το λέω, επειδή γνωρίζω τη μεγάλη σου παρρησία προς τον Θεό και την ψυχική σου αγάπη στο πρόσωπό μου.

Επόμενο είναι να μ’ αγαπάς τώρα πιο πολύ, μια και είσαι παρών εδώ, όπως υποσχέθηκες σε μένα τον ίδιο με κάποια σύμβολα. Όσον όμως αφορά τον αγώνα μου, ας συνεχιστεί
με τις πρεσβείες του Σάββα όπως ο Θεός θέλει. Ας επιστρέψει πάλι δ λόγος στα προκείμενα.

* Φαίνεται πως ο αγ. Φιλόθεος έγινε Επίσκοπος Ηρακλείας καθ’ υπόδειξιν του αγίου Σάββα. Εδώ λοιπόν παραπονείται δ άγιος Φιλόθεος που δεν μπορεί να υπομείνει την αγωνία και τον αγώνα του ποιμαντικού αξιώματος.

Από το βιβλίο του αγίου Φιλοθέου του Κοκκίνου, «Βίος του αγίου Σάββα του Βατοπαιδινού», έκδοση Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου.