Για να είσαι σωστός γονιός πρέπει να…

Πολύ δύσκολο μου φαίνεται το γεγονός ότι ο Θεός με τίμησε και με έκανε γονιό. Το παιδί που μου χάρισε, μου το εμπιστεύθηκε για λίγο και θα μου ζητήσει λόγο για τον τρόπο που το μεγάλωσα. Σε κάθε εποχή ο ρόλος του γονιού ήταν ιδιαίτερα περίπλοκος. Στη σημερινή εποχή, όμως, έχει γίνει υπερβολικά δύσκολος. Ο κυριότερος λόγος είναι ο εγωκεντρικός προσανατολισμός των ανθρώπων των ημερών μας.

Ολόκληρος ο πολιτισμός μας, πολιτισμός της Μετανεωτερικότητας, βασίζεται στην αναζήτηση της ατομικής ευτυχίας και ευδαιμονίας. Δεν μας μαθαίνουν, όμως, ότι η χαρά μόνο από την αυτοθυσία πηγάζει. «Ιδού γαρ ήλθε διά του Σταυρού χαρά εν όλω τω κόσμω». Με αλάνθαστο τρόπο η εκκλησιαστική προσευχή διατρανώνει ότι πηγή της χαράς δεν είναι ο εαυτός μας αλλά ο άλλος. Η θυσιαστική συμπεριφορά, με επίγνωση και αγάπη για τον πλησίον, είναι η μόνη δυνατότητα να βιώσει ο άνθρωπος πραγαμτική οντολογική χαρά.

Αντιθέτως, στη σημερινή εποχή, ο κόπος και ο πόνος αποφεύγεται και επιδιώκεται η ατομική απόλαυση. Κριτήριο πάντων καθίσταται το εγωιστικό θέλημα του ανθρώπου και ο νόμος της «ήσσονος προσπάθειας». Βέβαια αυτός ο νόμος ίσως να είναι χρήσιμος στα οικονομικά μεγέθη, αλλά όταν αφομοιώνεται ως φρόνημα και κανόνας ζωής και μάλιστα στα πνευματικά θέματα αποβαίνει καταστροφικός.

Το όλο δυσοίωνο κλίμα, επιβαρύνεται και από την ευθυνοφοβία του σημερινού ανθρώπου. Σπάνια κάποιος αναγνωρίζει και παραδέχεται τα λάθη του. Σπάνια αναλαμβάνει κανείς τις ευθύνες του για τις αποφάσεις και τον προσανατολισμό του και ελάχιστοι είναι αυτοί που ζούν εν μετανοία.

Αποτέλεσμα της ευθυνοφοβίας είναι η γέννηση της καχυποψίας. Εφόσον ο άνθρωπος ζει υπο τα δεσμά του ναρκισσισμού και προσπαθεί να ταιριάξει την πραγματικότητα του εαυτού του με την ιδεατή εικόνα για τον εαυτό του, τότε δεν είναι αληθινός. Κυριαρχείται από τον πατέρα του ψεύδους και δεν αληθεύει στις κρίσεις και στις αποφάσεις του, δεν γνωρίζει την αλήθεια του εαυτού του. Εξαιτίας του πνεύματος του ψεύδους που πηγάζει από την έλλειψη της μετάνοιας, ο άνθρωπος οδηγείται στην κατάκριση, την καχυποψία και τελικά την ανικανότητα για ευχαριστία. Η γκρίνια, η μιζέρια, η αίσθηση του ανικανοποίητου, κάνουν τη ζωή του σημερινού ανθρώπου πραγματική κόλαση.

Μέσα σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες και με πολύ λίγες ευνοϊκές προϋποθέσεις, καλούμαστε οι σημερινοί γονείς να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου». Το υπεύθυνο αυτό διακόνημα φαίνεται ακατόρθωτο στα μάτια της ανθρώπινης λογικής. Έχοντας τόσα πολλά εμπόδια, με πρώτο και κυριότερο τον ίδιο μου τον εαυτό, πως θα μπορέσω να διαπαιδαγωγήσω σωστά το παιδί μου;

Και όμως, πέρα από κάθε λογική, ο Θεός με αξίωσε να γίνω γονιός. Φαίνεται ότι ο Θεός πιστεύει σε εμένα περισσότερο απ’ ότι εγώ πιστεύω στον εαυτό μου. Για να μου χαρίσει ένα παιδί σημαίνει ότι με έκρινε άξιο για γονιό. Πρέπει, λοιπόν, να αγωνιστώ να μην διαψεύσω την κρίση Του. Η εμπιστοσύνη Του με βάζει ενώπιον των ευθυνών μου και με αναγκάζει να επαναπροσδιορίσω τον αξιακό μου κώδικα.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει σαν γονιός να ξεκαθαρίσω μέσα μου είναι ο προσανατολισμός της διαπαιδαγώγησης. Πως και με ποιόν σκοπό μεγαλώνω το παιδί μου; Αυτό εξαρτάται εν πολλοίς από τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνομαι το ρόλο μου, το παιδί μου, τον σκοπό της ζωής γενικότερα.

Από πολύ νωρίς, λοιπόν, πριν γίνω γονιός, είναι φρόνιμο να έχω λύσει τα υπαρξιακά μου ζητήματα. Να έχω βρει τις σωστές απαντήσεις για να μπορέσω τώρα σαν γονιός να βρω και μία αρμόζουσα και αποτελεσματική μέθοδο στο θέμα της διαπαιδαγώγησης. Γι’ αυτό κάποιος γέροντας έλεγε ότι οι γονείς πρέπει να προσεύχονται για τα παιδιά τους είκοσι χρόνια πριν γεννηθούν.

Ως γονιός δεν προσφέρω στο παιδί τίποτε λιγότερο και τίποτε περισσότερο από τον εαυτό μου. Να φροντίσω, λοιπόν, αυτό που θα του δώσω να είναι κάτι όμορφο, ισορροπημένο, σωστό και αυθεντικό. Η περίοδος πριν αποκτήσω την γονεική ιδιότητα είναι περίοδος προετοιμασίας για το μεγάλο έργο της διαπαιδαγώγησης.

Και έρχεται η στιγμή που ο Θεός με αξιώνει να διακονήσω στο έργο της δημιουργίας. Μου δίνει την τιμή να γίνω συνδημιουργός στη δημιουργία αθάνατης και λογικής ύπαρξης. Μου χαρίζει ένα παιδί, το οποίο προορίζεται να συνδιαιωνίζεται διαλογικά μετά του Θεού και μαζί μου.

Το παιδί που μου έδωσε ο Θεός είναι πρωτίστως παιδί του Θεού και δευτερευόντως παιδί δικό μου. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορώ να αυθαιρετώ στη συμπεριφορά μου, στις συμβουλές μου, στις αποφάσεις μου προς αυτό το παιδί. Όπως μια παραμάνα δεν κάνει τίποτα στο παιδί χωρίς να ρωτήσει τους γονείς, έτσι κι εγώ πρέπει να αναφέρομαι στον Θεό για τον τρόπο που μεγαλώνω το παιδί μου και κυρίως παιδί Του. Επομένως, κάθε γονείκός αυταρχισμός οφείλει και πρέπει σε κάθε περίπτωση να εξοβελιστεί. Ο τρόπος που ο Θεός θέλει να συμπεριφέρομαι στο παιδί Του, είναι ίδιος με τον τρόπο που ο Θεός συμπεριφέρεται σε εμένα προσωπικά. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα: Πρώτον, ότι έχω μελετήσει το φρόνημα, τον τρόπο έκφρασης, σκέψης και συμπεριφοράς του Θεού. Δεύτερον, ότι έχω ζωντανή σχέση με τον Θεό, ότι τον γνωρίζω προσωπικά.

Ο Θεός είναι ο μεγαλύτερος Διδάσκαλος και Παιδαγωγός που υπήρξε. Αυτός μου δείχνει τον δρόμο που πρέπει να βαδίσω και μου διορθώνει την πορεία όταν παρεκκλίνω. Μελετώντας τη συμπεριφορά του θα καταλάβω πως πρέπει κι εγώ να φέρομαι στο παιδί που μου εμπιστεύθηκε.

Η ευγένεια και η διακριτικότητα του Θεού με εμπνέουν. Η ελευθερία που μου δίνει και η αίσθηση της παντοτινής και αμείωτης αγάπης Του, αποτελούν φωτεινό παράδειγμα συμπεριφοράς. Ο Θεός δεν με μαλώνει, αλλά με παρηγορεί. Με προειδοποιεί για τις συνέπειες των λαθών μου, αλλά μου επιτρέπει να κάνω λάθη. Στη συνέχεια δεν με αποστρέφεται εξ’ αιτίας της ανυπακοής μου αλλά με υπομονή περιμένει την επιστροφή μου στην πάντοτε ανοιχτή αγκαλιά Του.

Με πατρική στοργή με νουθετεί, ποτέ δεν με απορρίπτει και δεν με απαξιώνει. Αυτός είναι που με στηρίζει σε κάθε μου απόφαση και μου συμπαραστέκεται σε κάθε αποτυχία. Αυτός με παρηγορεί σε κάθε θλίψη. Ποτέ δεν χρησιμοποιεί τις πτώσεις μου για να με πληγώσει, αλλά ξεχνά εντελώς τα λάθη μου και τα σφάλματά μου και με ενθαρρύνει σε νέες προσπάθειες. Μου συμπεριφέρεται με απέραντο σεβασμό σαν να είμαι κάτι σπουδαίο και μοναδικό.

Η αγάπη Του δεν αντέχει να με βλέπει να υποφέρω, γι’ αυτό και βρίσκεται πάντοτε υπερασπιζόμενος την ζωή μου. Με διάκριση περιμένει να αντιληφθώ μόνος μου την απομάκρυνσή μου από κοντά Του. Μου περιγράφει τις χαρές και τις ευλογίες που θέλει να μου δωρίσει, αλλά περιμένει από εμένα να αποφασίσω για το πότε και πως θα αποκτήσω τα πλούτη Του.

Ποτέ δεν θυμώνει μαζί μου, ποτέ δεν μου κρατά κακία, ποτέ δεν με εκδικείται, ποτέ δεν με τιμωρεί, αλλά και ποτέ δεν επεμβαίνει στη ζωή μου εξουσιαστικά και χωρίς να του το ζητήσω. Περιμένει υπομονετικά να κάνω την πρώτη κίνηση, να του παραχωρήσω το δικαίωμα, να του προσφερθώ. Ο Ίδιος έχει ολοκληρωτικά προσφερθεί σε εμένα ανεπιστρεπτί. Μου έχει παραδώσει τα πάντα, χωρίς να ζητά κανένα αντάλλαγμα. Το μόνο που επιθυμεί και λαχταρά είναι η μεταξύ μας αγαπητική σχέση και συναναστροφή. Πράγματι, ο Θεός είναι ζητιάνος της αγάπης μου!!!

Τηρουμένων των αναλογιών, συμπεριφέρομαι κι εγώ με τον ίδιο τρόπο στο παιδί μου. Του δίνω την ζωή μου σταυρώνοντας τον εαυτό μου για χάρη του. Θυσιάζομαι καθημερινώς με ποικίλους τρόπους, για να του γνωρίσω την αληθινή αγάπη. Ο σκοπός είναι να φανερώσω στο παιδί μου τον θεϊκό τρόπο ύπαρξης και συμπεριφοράς, να του μάθω πόσο πολύ ο Θεός το αγαπά και να ελκύσω την καρδιά του στην αγάπη για τον Θεό.

Όλα αυτά τα μαθήματα γίνονται με λίγα λόγια και πολλά έργα. Η διδασκαλία μου στο παιδί, είναι βιωματική και όχι νοησιαρχική. Τα λόγια είναι σαρκωμένα στο παράδειγμα και την βιωτή μου. Η ύπαρξή μου ολόκληρη οφείλει να δονείται και να συγκλονίζεται από την αγάπη για τον Θεό και μόνο τότε το παιδί μου θα μάθει να πορεύεται τον ίδιο δρόμο.

Αν δεν με βλέπει να νηστεύω πώς θα μάθει τη νηστεία;

Αν δεν με βλέπει να προσεύχομαι πώς θα μάθει να προσεύχεται; Πώς θα μυηθεί στην τέχνη και την επιστήμη της προσευχής, αν εγώ δεν γνωρίζω να το διδάξω;

Αν δεν με βλέπει να εκκλησιάζομαι και να κοινωνώ πώς θα μάθει να πηγαίνει εκκλησία και να δέχεται την Θεία Κοινωνία;

Το παιδί μου με μιμείται στην σχέση μου με τον Θεό. Για να γίνω σωστός γονιός, πρέπει να είμαι σωστός Χριστιανός. Να έχω Ορθόδοξη προσέγγιση του Θεό, τη ζωή, τον άνθρωπο. Να έχω Ορθόδοξο προσανατολισμό για την θεραπεία των παθών, τις προτεραιότητες της ζωής, την άσκηση των αρετών. Αλλιώς θα δυσκολεύω το παιδί μου και θα γίνομαι εμπόδιο στον δρόμο του για τον ουρανό, στη σχέση του με τον Θεό. Εμπόδιο που θα πρέπει να παραμεριστεί και παραμερίζεται πολλές φορές με τρόπο σκληρό και βίαιο.

Ο καλός Θεός, όμως, στέλνει την θεία χάρη Του, η οποία συμπληρώνει τις ελλείψεις μου και θεραπεύει τις αδυναμίες μου. Δεν με αφήνει μόνο μου σ’ αυτό το δύσκολο έργο, αλλά με βοηθά παντοιοτρόπως. Κυρίως με βοηθά οδηγώντας τα βήματά μου σε εξομολόγο πνευματικό, πιστό οδηγό. Κρατώντας το χέρι του Γέροντά μου ξεπερνώ κάθε δυσκολία και εμπόδιο. Αναφέρω σε αυτόν όλη μου την ζωή, με εμπιστοσύνη και με διάθεση υπακοής. Τότε ο Θεός φωτίζει τον πνευματικό μου και με συμβουλεύει ταπεινά και με ενισχύει για να υπομένω τις δυσκολίες μου στη σχέση μου με το παιδί μου.

Με τη σοφή καθοδήγηση του πνευματικού μου, αισθάνομαι ότι βρίσκομαι στην ατμόσφαιρα του θελήματος του Θεού. Έτσι δεν εμποδίζω το Άγιο Πνεύμα να έρθει και να ενεργήσει την διαπαιδαγώγηση του παιδιού μου. Ο σκοπός της διαπαιδαγώγησης είναι να βοηθήσω το παιδί μου να ομοιωθεί με τον Θεό. Την ομοίωση αυτήν την ενεργεί το Άγιο Πνεύμα μέσα στην Εκκλησία και με τη συμμετοχή μας στα Μυστήρια της Εκκλησίας. Οι συμβουλές του πνευματικού, με βοηθούν να μην γίνομαι αιτία να φυγαδεύεται το Άγιο Πνεύμα από την ζωή μου και την ζωή του παιδιού μου.

Η προσευχή μου για το παιδί μου, είναι μια διαρκής κραυγή προς τον Θεό. Με την προσευχή προσπαθώ να αντιληφθώ το θέλημα του Θεού για μένα και για το παιδί μου. Να μάθω να αναγνωρίζω τα ίχνη της παρουσίας Του στη ζωή μου και να τα επισημαίνω στη ζωή του παιδιού μου. Με την προσευχή σχετίζομαι με τον Ίδιο τον Θεό.

Η ευεργετική ενέργεια της προσευχής αποκαλύπτεται σε όλα τα πεδία της ύπαρξής μου. Αντιλαμβάνομαι ότι η προσευχή είναι μία διαδικασία δημιουργική. Είναι συνεργασία με τον Θεό για την τελειοποίηση μου και την θεραπεία μου. Ο Θεός όταν με δημιούργησε, μου πρότεινε τον εαυτό μου ως δώρο Του, αλλά δεν μου έδωσε ένα τέλειο δώρο, περιμένοντας και από εμένα να συμμετάσχω στη διαδικασία της τελειοποιήσεώς μου. Αναμένει από εμένα μίαν αντιπρόταση για να ολοκληρώσει την δημιουργία Του. Μου επιτρέπει να του αναφέρω όποιες διορθώσεις πιστεύω ότι χρειάζονται να γίνουν πάνω μου, όποιες ελλείψεις πρέπει να συμπληρωθούν, όποια αμαρτήματα οφείλουν να θεραπευθούν. Η όλη διαδικασία βέβαια εκφράζεται υπαρξιακά και όχι μόνο λεκτικά. Αυτό
ονομάζει η Ορθόδοξη Εκκλησία προσευχή.

Το δημιουργικό έργο της προσευχής δεν εξαντλείται μόνο στο ατομικό επίπεδο. Η μαρτυρία των πρεσβειών των Αγίων, μας διδάσκει ότι η προσευχή οφείλει να έχει οικουμενικό χαρακτήρα. Ως δημιουργικό έργο αναπλάθει, ανακαινίζει και θεραπεύει τον άνθρωπο που προσεύχεται, αλλά και αυτούς για τους οποίους προσεύχεται. Κατά συνέπεια ο κύριος όγκος της παιδαγωγικής διαδικασίας γίνεται με τα γόνατα. Ως γονέας, το πιο σημαντικό έργο μου δεν είναι να παρέχω συμβουλές και να φροντίζω για την άνετη διαβίωση των παιδιών μου. Εκεί που δικαιώνεται ο ρόλος μου, είναι όταν προσεύχομαι για τα παιδιά μου. Αυτό είναι η ουσία του παιδαγωγικού μου έργου, είμαι σωστός γονιός όταν προσεύχομαι σωστά για το παιδί μου.

Σωστή προσευχή, σημαίνει να προσεύχομαι με τον τρόπο που η Εκκλησία διδάσκει. Για να μυηθώ σ’ αυτήν την τέχνη, θα πρέπει να μαθητεύσω υπομονετικά δίπλα σε πνευματικό δάσκαλο. Όταν αφομοιώσω σε μεγάλο βαθμό την μέθοδο της προσευχής, θα μπορέσω αλάνθαστα να την ενσταλάξω και στο παιδί μου.

Όταν προσεύχομαι με πόνο και αγάπη για το παιδί μου, ο Θεός με φωτίζει για το πως πρέπει να συμπεριφέρομαι, να ενεργώ, να σκέφτομαι, να μιλώ ,ώστε να μην το πληγώνω. Όλες οι απαντήσεις που γυρεύω για τα καθημερινά μου προβλήματα, όλες οι λύσεις στα πολλά μου αδιέξοδα, δίδονται από τον Θεό κατά τη διάρκεια της ταπεινής προσευχής της μετανοίας.

Προσευχόμενος δεν παραλείπω να αναφερθώ και να μιλήσω στον φύλακα Άγγελο του παιδιού μου, καθώς και στον προστάτη Άγιο που το έχω αφιερώσει. Και οι δύο, Άγγελος και Άγιος, στέκονται ισχυροί αρωγοί στο έργο της κατά Θεόν εκπαίδευσης και προκοπής του παιδιού μου. Όταν κάτι πρέπει να ειπωθεί και το παιδί μου δεν με ακούει, σίγουρα θα ακούσει τον φύλακα Άγγελό του ή τον Άγιο του. Αυτοί έχουν καλύτερους τρόπους από εμένα να μιλούν στην καρδιά του παιδιού μου.

Η αποκάλυψη του Θεού στην ανθρώπινη καρδιά, το έργο της διαπαιδαγώγησης, δεν έχει συνταγές. Αυτό δεν σημαίνει ότι νομιμοποιείτε κάθε αυθαιρεσία, αλλά ότι ενεργείται εν ελευθερία. Όσο εγώ αγιάζομαι και ολοκληρώνομαι ως πρόσωπο, τόσο πιο αποτελεσματικός είμαι στην διαπαιδαγώγηση του παιδιού μου. Η αγάπη μου για το παιδί μου με υποχρεώνει να πάρω το θέμα της σωτηρίας μου στα σοβαρά. Το οφείλω στον εαυτό μου, στο παιδί μου, στην κοινωνία μας, στον Χριστό Σωτήρα.