Όσιος Πορφύριος: Επιστροφή του αιρετικού πλοιάρχου, κατάπαυση της τρικυμίας, συντριβή του αγάλματος διά του σταυρού

Όσιος Πορφύριος, Επίσκοπος Γάζης.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Κεφ. 55. Ο αιρετικός πλοίαρχος
Σε πέντε μέρες φτάσαμε στη Ρόδο και προσπαθήσαμε να πάμε στον εν αγίοις Προκόπιο τον αναχωρητή και μολονότι πολύ παρακαλέσαμε τον καραβοκύρη να καθυστερήσει για μας τρεις ώρες, δεν υποχώρησε, λέγοντας ότι: «τέτοιον άνεμο κατάλληλο δεν είναι εύκολο να τον ξαναβρούμε».

Εμείς του λέγαμε ότι μπορούν οι ευχές του άγιου ανδρός να μας δώσουν ακόμη και κατάλληλο άνεμο. Αλλά αυτός γινόταν πιο σκληρός και δεν δεχόταν το αίτημά μας και έτσι, αφού πήραμε νερό, ανοιχτήκαμε στο πέλαγος.

Εμείς όμως είχαμε μεγάλη λύπη που χάσαμε τέτοια συνάντηση. Και παρακαλούσαμε στην προσευχή μας τον όσιο να μας συγχωρήσει και να ευχηθεί για μας να σωθούμε και να τελειώσουμε με την αποστολή που αναλάβαμε.

Κεφ. 56. Το όνειρο του όσιου Πορφυρίου
Μετά την αναχώρησή μας από την Ρόδο και αφού για δύο ημέρες είχαμε καλό ταξίδι, γιατί είχε καλοκαιρία, ξαφνικά ξεσπάει καταιγίδα, άνεμοι, αστραπές, βροντές και τρικυμίες. Υψώνονταν πολύ τα κύματα και γίνονταν σαν ψηλά βουνά και το πλοίο μας σηκωνόταν τόσο που νομίζαμε πως φθάναμε τα σύννεφα. Τότε άλλοι φώναζαν και άλλοι έκλαιαν και άλλοι παρακαλούσαν τον Θεό. Εμείς επικαλούμασταν και τις ευχές του οσίου Προκοπίου του αναχωρητή.

Και ενώ βράδυασε, η θαλασσοταραχή δεν είχε κοπάσει και έτσι όλη εκείνη τη νύκτα μείναμε άγρυπνοι. Κατά τον όρθρο, από την πολλή ταλαιπωρία οι οσιώτατοι επίσκοποι λιγάκι αποκοιμήθηκαν και ο δικός μου επίσκοπος ο Πορφύριος βλέπει στον ύπνο του τον εν αγίοις Προκόπιο τον αναχωρητή να του λέει: «τον καραβοκύρη να τον κατηχήσετε και να τον ξαναχρίσετε, γιατί ανήκει στην μυσερή αίρεση του Αρείου, και να τον κάνετε να αναθεματίσει τον Άρειο και την κακοπιστία του, και αμέσως σταματάει η τόσο μεγάλη τρικυμία. Επειδή ανήκει σε αυτήν την αίρεση, γι’ αυτό και δεν σας άφησε να έλθετε σε εμένα, ωστόσο όμως να τον κατηχήσετε· γιατί θα δεχθεί από εσάς την ορθή πίστη».

Κεφ. 57. Επιστροφή του αρειανού πλοιάρχου
Αφού είδε αυτά στον ύπνο του ο όσιός μας Πορφύριος ξύπνησε και αφού μας προσκάλεσε κοντά του, μας διηγήθηκε το όνειρό του. Αμέσως τότε φωνάξαμε τον καραβοκύρη και του είπαμε: «Θέλεις να σωθεί το πλοίο σου και εμείς όλοι, αλλά προ πάντων η ψυχή σου;» Και αυτός λέει: «για κάτι τέτοιο δεν χρειάζεται ερώτηση».

Του είπαν τότε οι επίσκοποι: «αρνήσου την κακοπιστία σου και πίστεψε στην ορθή και καθολική πίστη και θα σωθείς, εσύ και το πλοίο και όλοι μας».

Τους λέει τότε εκείνος: «επειδή βλέπω ότι εσείς έχετε το προγνωστικό χάρισμα (αφού καταλάβατε αυτά που έχω στην καρδιά μου, χωρίς κανείς να σας φανερώσει τίποτε) ειλικρινά σας λέω· πιστεύω όπως πιστεύετε και σεις και αρνούμαι την αίρεση του Αρείου και τον ίδιο τον Άρειο. Και σας παρακαλώ, όταν μπορέσετε, να με καθοδηγήσετε βάσει των Αγίων Γραφών στην ορθή πίστη». Και οι όσιοι επίσκοποι τον πήραν και τον ξαναέχρισαν διαβάζοντας του ειδική ευχή· του μετέδωσαν μάλιστα και τα θεία μυστήρια.

Και αμέσως τότε σταμάτησε ή τρικυμία και κατά το βράδυ γύρισε ο άνεμος, και έτσι είχαμε καλό ταξίδι. Και αφού μείναμε στο πέλαγος άλλες τέσσερις ημέρες, κατά τα χαράματα της πέμπτης προσορμιστήκαμε στο επίνειο της πόλης των Γαζαίων που το λένε Μαϊουμά.

Κεφ. 58 Αποβίβαση στο λιμάνι του Μαϊουμά
Μόλις λοιπόν αποβιβαστήκαμε και το έμαθαν οι Χριστιανοί μάς υποδέχτηκαν με ψαλμωδίες· το ίδιο και οι Χριστιανοί της πόλεως, μόλις το άκουσαν μας προϋπάντησαν κρατώντας το σημείο του Τιμίου Σταυρού, ψάλλοντας και αυτοί. Ενώθηκαν τότε και από τα δύο μέρη οι Χριστιανοί και έγιναν πολύς λαός· περισσότεροι βέβαια ήταν αυτοί από το παραθαλάσσιο μέρος, επειδή υπήρχαν εκεί πολλοί Χριστιανοί Αιγύπτιοι έμποροι κρασιού. Οι μανιώδεις όμως ειδωλολάτρες βλέποντας τα γινόμενα εξαγριώνονταν, αλλά όμως τίποτε δεν τολμούσαν να κάνουν, επειδή είχαν ακούσει από πριν πόσο τιμήθηκαν οι οσιώτατοι επίσκοποι από τους βασιλείς, και ότι επρόκειτο να καταστραφούν τα είδωλα. Γι’ αυτό και είχαν πολλή ανησυχία και αθυμία.

Κεφ. 59. Επιστροφή στη Γάζα. Το άγαλμα της Αφροδίτης
Όταν λοιπόν μπήκαμε στην πόλη, στην περιοχή περίπου που ονομάζεται Σταυροδρόμι, ήταν στημένη μία μαρμάρινη στήλη που έλεγαν ότι είναι της Αφροδίτης και που ήταν τοποθετημένη επάνω σε έναν πέτρινο βωμό. Η ανάγλυφη μορφή της στήλης ήταν μία γυναίκα γυμνή, που όλα τα απόκρυφα μέρη της ήσαν ορατά.

Όλοι όσοι ζούσαν στην πόλη την τιμούσαν αυτήν την στήλη και μάλιστα οι γυναίκες, που της άναβαν λυχνάρια και τη θύμιαζαν με λιβάνι. Διότι αυτές διέδιδαν την φήμη γι’ αυτήν ότι φανερώνει με όνειρα σε όσες ήθελαν να παντρευτούν αυτόν που θα έπαιρναν, αλλά στην πραγματικότητα εξαπατούσαν η μία την άλλη με τις ψευτιές τους. Διότι πολλές φορές που τους υπέδειξε ο δαίμονας ποιον θα παντρευτούν, τόσο πολύ απέτυχαν, ώστε έφτασαν ακόμη και σε διαζύγια ή είχαν κακή συμβίωση.

Κεφ. 60. οι πλάνες της Αφροδίτης
Αυτά τα μάθαμε από όσους αποστράφηκαν την πλάνη και γνώρισαν την αλήθεια· αλλά και μερικοί από τους ειδωλολάτρες, μην υποφέροντας τις συμφορές των αποτυχημένων συνοικεσίων που έγιναν με την προσταγή του δαίμονα της Αφροδίτης, ομολόγησαν αγανακτισμένοι την απάτη.

Και πράγματι, οι δαίμονες είναι τέτοιοι που εξαπατούν και ποτέ δεν λένε την αλήθεια· ούτε βεβαίως έχουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν κάτι το βέβαιο, άλλα προσπαθούν να εξαπατούν, βάζοντας ευλογοφανείς φαντασίες σε όσους έχουν καταστήσει υποχείριά τους.

Γιατί πώς είναι δυνατό να αληθεύουν αυτοί που έχουν εκπέσει από την αλήθεια; Και αν ακόμη συμβεί να προείπουν με επιτυχία σε κάποιον τα μέλλοντα, από σύμπτωση τούτο
γίνεται, όπως ακριβώς συμβαίνει πολλές φορές και με τους ανθρώπους, κάποιος δηλ. να προείπει κάτι για μία υπόθεση και από σύμπτωση να γίνει. Στις επιτυχίες λοιπόν που σπάνια συμβαίνουν από σύμπτωση μένουμε έκθαμβοι, ενώ τις αποτυχίες που επανειλημμένως γίνονται τις αποσιωπούμε. Τόσα πάντως για τους δαίμονες και την πλάνη τους.

Κεφ. 61. Η συντριβή του αγάλματος διά του σταυρού
Και αφού, όπως είπαμε, μπήκαμε στην πόλη, όταν φτάσαμε στο μέρος όπου υπήρχε το προαναφερθέν είδωλο της Αφροδίτης (ενώ οι Χριστιανοί κρατούσαν το Τίμιο Ξύλο του Χριστού, δηλαδή έναν σταυρό) μόλις είδε ο δαίμονας που κατοικούσε στο άγαλμα το φοβερό σημείο, μην υποφέροντας να το βλέπει, με πολύ θόρυβο βγήκε από το μάρμαρο, γκρέμισε τη στήλη και την έσπασε σε πολλά κομμάτια. Έτυχε μάλιστα δύο άνδρες ειδωλολάτρες να βρίσκονται κοντά στον βωμό, επάνω στον όποιον ήταν η στήλη, η οποία καθώς έπεσε, του μεν ενός του άνοιξε στα δύο το κεφάλι, του δε άλλου, του συνέτριψε τον ώμο και τον καρπό του χεριού του· γιατί και οι δυό τους στέκονταν και μυκτήριζαν τον άγιο λαό.

Κεφ. 62. Νίκη και χαρά των Χριστιανών
Τότε πολλοί ειδωλολάτρες, όταν είδαν το θαυμαστό αυτό γεγονός, μπήκαν μαζί τους στην αγία εκκλησία, την επονομαζόμενη Ειρήνη. Εχάρηκαν λοιπόν πάρα πολύ οι Χριστιανοί εκείνη την ήμερα, και μάλιστα για τρεις λόγους.

Πρώτα από όλα γιατί ξαναδέχτηκαν τον επίσκοπό τους, υγιή και έχοντας επιτύχει την αποστολή του, κατά δεύτερο λόγο γιατί συντρίφτηκαν οι θεοί των εθνών και έγιναν σαν κουρνιαχτός που διασκορπίζεται σε καλοκαιρινό αλώνι (πρβλ. Δαν. 2,35), άλλα και οι όμοιοί τους τσακίστηκαν μαζί με αυτούς, επειδή στήριξαν την ελπίδα τους σε αυτούς· και κατά τρίτον, και πολύ σπουδαιότερο από τους άλλους λόγο, γιατί σώθηκαν ψυχές πλανεμένες και προσετέθησαν στην ποίμνη του Χριστού.

Και ο επίσκοπος αφού τους ευλόγησε τους απέλυσε ειρηνικά, με την παραγγελία να συχνάζουν στις ιερές ακολουθίες (πρβλ. Πρξ. 1,33, Λουκ. 2,29 κ.ε.). Ήσαν δε τριάντα δύο άντρες και επτά τον αριθμό γυναίκες. Και ο αρχιεπίσκοπος Ιωάννης παρέμεινε άλλες δύο ημέρες στη Γάζα και ανεχώρησαν για την Καισάρεια, αφού τον κατευόδωσαν όλοι οι Χριστιανοί και ο όσιος επίσκοπος μέχρι δύο μίλια.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Μάρκου Διακόνου, «Βίος Αγίου Πορφυρίου Επισκόπου Γάζης» των εκδόσεων Ζήτρος. Πρόλογος Αρχιμανδρίτης Ελισαίος, προλογικό σημείωμα Βασίλης Κατσαρός, εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρα.