Κάποτε κάποτε δίνεις και ελεημοσύνη στους πτωχούς, αλλά και η ενέργειά σου αυτή σού προξενεί μεγάλη βλάβη…

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου Ομιλία ΙΕ’ 

Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=366782

9. Μη στενοχώρησαι λοιπόν και μη χάνης το θάρρος σου. Διότι και οι Απόστολοι δι’ άλλους ήσαν μυρωδιά θανάτου, δι’ άλλους άρωμα ζωής. Αν λοιπόν δεν δώσης εσύ καμίαν αφορμήν, έσβησαν όλαι αι αμαρτίαι σου ή μάλλον έγινες μακάριος. Πρέπει λοιπόν να είναι ολοκάθαρος ο βίος σου. Και τότε μη λογαριάζης κανένα από τους κακολογούντας. Διότι δεν είναι δυνατόν, δεν είναι δυνατόν να μη έχη πολλούς εχθρούς όποιος αγωνίζεται διά την αρετήν, αυτό όμως δεν ζημιώνει καθόλου τον ενάρετον. Διότι με αυτά τα δυο θα γίνη πολύ λαμπρότερος. Ας έχωμεν λοιπόν αυτά υπ’ όψιν μας και ας μας απασχολή ένα μόνον, να ρυθμίζωμεν τον βίον μας με γνώμονα την ηθικήν. Διότι έτσι θα οδηγήσωμεν εις ηθικήν ζωήν και εκείνους που ζουν μέσα εις το σκότος της αμαρτίας.

Διότι η ηθική μας συμπεριφορά έχει τόσην δύναμιν, ώστε να μη περιορίζεται εδώ η λάμψις της, αλλά να οδηγή επί πλέον εις την λύτρωσιν εκείνους που την ακολουθούν. Διότι, όταν μας ιδούν ότι περιφρονούμεν όλα τα εγκόσμια και προετοιμαζόμεθα διά την μέλλουσαν ζωήν, θα επηρεασθούν από τα έργα μας περισσότερον παρά από τα λόγια μας. Διότι ποιος είναι τόσον ανόητος, ώστε να βλέπη εκείνον που εκαλοπερνούσε και ήτο πλούσιος μέχρι χθες και προχθές, να περιφρονή όλα αυτά και να αποκτά πτερά και να είναι έτοιμος να αγωνισθη προς κάθε ταλαιπωρίαν και πείναν και ανέχειαν και κινδύνους και αίμα και σφαγήν και προς όλα όσα θεωρούνται φοβερά και να μη βεβαιωθή εξ αιτίας αυτών διά τα μέλλοντα αγαθά;

Αν ασχολούμεθα όμως υπέρμετρα με τα παρόντα και βυθιζώμεθα βαθύτερον μέσα εις αυτά, πώς είναι δυνατόν να πιστεύσουν ότι φροντίζομεν διά την άλλην ζωήν; Τι θα απολογηθούμεν λοιπόν, όταν δεν μας επηρεάζη ο φόβος του Θεού όσον επηρέασε τους Έλληνας φιλοσόφους η ανθρωπίνη δόξα; Διότι μερικοί* από αυτούς και διά τα χρήματα αδιαφόρησαν και τον θάνατον κατεφρόνησαν, διά να εντυπωσιάσουν τους ανθρώπους. Διά τούτο αι ελπίδες των δεν εκαρποφόρησαν. Ποια δικαιολογία λοιπόν θα μας σώση, αν δεν κατορθώσωμεν ούτε όσα εκείνοι, αλλά καταστρέφομεν επί πλέον, αν και μας περιμένουν τόσον μεγάλαι αμοιβαί και έχομεν ενώπιόν μας την θαυμασίαν διδασκαλίαν του Χρίστου, τους εαυτούς μας και τους άλλους;

Και δεν βλάπτει τόσον ο ειδωλολάτρης όταν αμαρτάνη, όσον βλάπτει ο Χριστιανός. Και είναι τούτο πολύ λογικόν. Διότι η ιδική των δόξα στερείται ηθικού μεγαλείου, ενώ την ιδικήν μας την σέβονται με την χάριν του Θεόν και την αναγνωρίζουν ακόμη και οι εχθροί της πίστεως. Διά τούτο, όταν θέλουν να μας δείξουν μεγάλην περιφρόνησιν και να μας προσβάλουν περισσότερον, προσθέτουν και τον χαρακτηρισμόν ο Χριστιανός. Δεν θα τον έλεγαν, αν δεν έδιδαν μεγάλην σημασίαν εις την πίστιν μας.

Ήκουσες πόσας και πόσον σπουδαίας εντολάς έδωσεν ο Χριστός. Πότε λοιπόν θα κατορθώσης να εκτελέσης μίαν από αυτάς;

Όταν αδιαφορής διά τα πάντα και τρέχης διά να εισπράττης τόκους, να χορηγήσης δάνεια, να κάμης διαπραγματεύσεις να αγοράσης κοπάδια δούλων, να εφοδιασθής με ασημικά, να προμηθευθής χωράφια και σπίτια και χιλιάδες έπιπλα; Και μακάρι να έφθανεν ως εδώ το κακόν. Πότε θα εύρης όμως τον καιρόν να εκτελέσης μίαν από αυτάς τας εντολάς, όταν μάλιστα συνοδεύη και η αδικία τας αμαρτωλάς αυτάς ενεργείας σου, αφού σφετερίζεσαι ξένα χωράφια, παίρνεις διά της βίας σπίτια, ταλαιπωρείς τους πτωχούς και αυξάνεις την πείναν των.

Αλλά κάποτε – κάποτε δίδεις και ελεημοσύνην εις τους πτωχούς. Μου είναι γνωστόν. Αλλά και η ενέργειά σου αυτή σου προξενεί μεγάλην βλάβην. Διότι την χαρακτηρίζει ο εγωισμός η ματαιοδοξία, με αποτέλεσμα να μη ωφελήσαι ούτε από τας καλάς πράξεις σου. Και δεν υπάρχει λυπηρότερον, από το να ναυαγής ακόμη και μέσα εις το λιμάνι.

Διά να μη συμβή λοιπόν αυτό, μη ζητής να σου ανταποδώσω το καλόν που μου έκαμες, διά να σου το ανταποδώση ο Θεός. Διότι λέγει· «Δανείζετε παρ’ ων μη προσδοκάτε λήψεσθαι». Υπάρχει εκείνος που θα σε πληρώση. Διατί λοιπόν τον λησμονείς και απαιτείς να σε πληρώσω εγώ ο πτωχός και ο ταλαίπωρος άνθρωπος; Μήπως αγανακτεί ο οφειλέτης σου όταν του ζητής; Μήπως δεν έχει; Μήπως αρνείται να σε πληρώση; Δεν βλέπεις τους απείρους θησαυρούς του; Δεν βλέπεις την άπειρον γενναιοδωρίαν του;

Κέρδισε λοιπόν την αγάπην του και ζήτησέ του. Διότι είναι χαρά του να του ζητής με αυτόν τον τρόπον. Αν ιδή όμως ότι ζητείς από άλλον αυτά που σου οφείλει εκείνος, σε θεωρεί υβριστήν του. Και όχι μόνον δεν σε πληρώνει, αλλά δικαίως διατυπώνει και κατηγορίαν εναντίον σου. Διατί, λέγει, με εθεώρησες αγνώμονα; Πώς εσχημάτισες την γνώμην ότι είμαι πτωχός και με περιφρονείς και τρέχεις να ζητής από άλλους; εις άλλον εδάνεισες και από άλλον ζητείς να πληρωθής;

Άνθρωπος βεβαίως εισέπραξε, αλλά ο θεός έδωσε την εντολήν να του τα δώσης. Και αυτός θέλει να είναι μοναδικός χρεώστης και εγγυητής και διά τούτο σου παρέχει άπειρους ευκαιρίας να του ζητής. Μη αφήνης λοιπόν τόσην προθυμίαν και τόσον πλούτον και ζητής να σε πληρώσω εγώ πού δεν έχω τίποτε.

Διατί επιδεικνύεσαι εις εμένα όταν ελεής τους πτωχούς; Μήπως σου είπα εγώ να δώσης; Μήπως σου έδωσα εγώ την εντολήν, ώστε να ζητής να σε πληρώσω εγώ; Ο Κύριος είπεν· «Ο ελεών πένητα, δανείζει Θεό». Εις τον Θεόν έδωσες δανεικά; εις αυτόν να απευθυνθής. Αλλά δεν θα σου επιστρέψη τα πάντα τώρα. Και αυτό το κάμνει προς το συμφέρον σου. Διότι είναι τέτοιος οφειλέτης. Ρυθμίζει και εκτελεί τα πάντα όχι όπως οι άλλοι, οι όποιοι φροντίζουν μόνον να επιστρέψουν τα χρέη των, ενώ εκείνος φροντίζει και να είναι εξησφαλισμένα τα επιστρεφόμενα. Διά τούτο ακριβώς άλλα επιστρέφει κατά την παρούσαν ζωήν, ενώ άλλα τα επιστρέφει εις την άλλην ζωήν.

* Εδώ εννοεί ασφαλώς τον Σωκράτη (469 – 399 π.Χ.) και μερικούς άλλους, όπως π.χ. τον παλαιότερον Πυθαγόραν (570 – 496), τον Κυνικόν Αντισθένη (445-365) κλπ.

Συνεχίζεται

Απόσπασμα από το τον τόμο Ι. Χρυσοστόμου έργα 9, των Πατερικών Εκδόσεων «Γρηγόριος ο Παλαμάς», σειρά Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας. Εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση, σχόλια από τους φιλολόγους, Ιγνάτιο Σακαλή και Νικόλαο Τσίκη.