Μεσοπεντηκοστή
11 Μαΐου 2023«Τη Τετάρτη του Παραλύτου την της Μεσοπεντηκοστής εορτάζομεν εορτήν».
Στίχοι ιαμβικοί: «Εστώς διδάσκει της εορτής εν μέσω, Χριστός Μεσσίας των διδασκάλων μέσον» (Στέκεται και διδάσκει στο μέσον της εορτής ο Μεσσίας Χριστός, ανάμεσα στους διδασκάλους).
«Εορτάζουμε την εορτή αυτή λόγω της τιμής των μεγάλων δύο εορτών, δηλαδή του Πάσχα και της Πεντηκοστής, επειδή η Μεσοπεντηκοστή ενώνει και συνδέει και τις δύο. Ως εξής έχουν τα πράγματα: Μετά το υπερφυές θαύμα που ενήργησε ο Χριστός στον παράλυτο, οι Ιουδαίοι σκανδαλιζόμενοι δήθεν χάριν του Σαββάτου (διότι Σάββατο έγινε το θαύμα), ζητούσαν να τον σκοτώσουν. Καταφεύγει λοιπόν στη Γαλιλαία και ζώντας στα εκεί όρη πραγματοποιεί το μεγάλο θαύμα, κατά το οποίο με πέντε άρτους και δύο ιχθύες τρέφει πέντε χιλιάδες άνδρες, χωρίς να ληφθούν υπόψη οι γυναίκες και τα παιδιά. Μετέπειτα, όταν έφτασε η Σκηνοπηγία (μεγάλη κι αυτή εορτή για τους Ιουδαίους), ανεβαίνει στα Ιεροσόλυμα, όπου κινείτο κρυφά. Περί το μέσο της εορτής, ανέβηκε στο ιερό και δίδασκε, με αποτέλεσμα οι πάντες να εκπλήττονται από τη διδασκαλία Του. Με φθόνο δε έλεγαν γι’ Αυτόν: Πως αυτός γνωρίζει γράμματα ενώ δεν τα έχει μάθει; Ο Χριστός βεβαίως ως ο νέος (δεύτερος) Αδάμ γνωρίζει (τα πάντα), όπως άλλωστε και ο πρώτος εκείνος (Αδάμ) που ήταν γεμάτος από κάθε σοφία, αλλά κι επειδή ο Χριστός είναι Θεός. Γόγγυζαν λοιπόν όλοι και η διάθεσή τους ήταν φονική γι’ Αυτόν. Ο Χριστός από την άλλη ελέγχοντάς τους ότι δήθεν μάχονται υπέρ του Σαββάτου τους έλεγε: «Γιατί ζητάτε να με σκοτώσετε;» Και συνέχιζε σχετικά: «Αν αγωνίζεσθε για τον Νόμο, γιατί τότε οργίζεσθε με εμένα; Επειδή έκανα υγιή ολόκληρο άνθρωπο κατά το Σάββατο, όταν ο ίδιος ο Μωυσής νομοθετούσε να καταλύετε αυτό, στην περίπτωση που πρόκειται για περιτομή;» Αφού τους μίλησε λοιπόν αρκετά για το θέμα αυτό και τους φανέρωσε ότι ο Ίδιος είναι ο Δοτήρας του Μωσαικού Νόμου και Ίσος με τον Θεό Πατέρα, δέχεται λιθοβολισμό από αυτούς, ιδιαιτέρως την τελευταία ημέρα, την πιο σημαντική, της εορτής.Εννοείται ότι κανένας απολύτως λίθος δεν Τον άγγιξε, οπότε και φεύγοντας από εκεί βρίσκει τον εκ γενετής τυφλό, τον οποίο θεραπεύει δημιουργώντας του οφθαλμούς.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι τρεις ήσαν στους Ιουδαίους οι μεγαλύτερες εορτές. Πρώτη η εορτή του Πάσχα, (η οποία τελούνταν κατά την πρώτη του μήνα εις ανάμνηση της διάβασης στην Ερυθρά θάλασσα)∙ δεύτερη η Πεντηκοστή, που θύμιζε τη ζωή τους στην έρημο μετά τη διάβαση της Ερυθράς (γιατί έζησαν στην έρημο πενήντα ημέρες μέχρι να λάβουν τον Νόμο του Μωυσή). Κι ακόμη για να τιμήσουν τον αριθμό επτά που είχε μία ξεχωριστή σημασία γι’ αυτούς∙ και τρίτη εορτή, η εορτή της Σκηνοπηγίας, για να τους θυμίζει τη σκηνή που είδε ο Μωυσής μέσα στη νεφέλη του Όρους Σινά και την έφτιαξε διά του αρχιτέκτονος Βεσελεήλ. Η Σκηνοπηγία κρατούσε επτά ημέρες και τους υπενθύμιζε επίσης τη συγκομιδή των καρπών και την κατάπαυσή τους στην έρημο. Τότε λοιπόν, όταν ήταν σε εξέλιξη η συγκεκριμένη εορτή, στάθηκε ο Ιησούς και με μεγάλη φωνή φώναξε: «Όποιος διψάει, ας έρχεται κοντά μου και να πίνει».
Επειδή λοιπόν με τη διδασκαλία αυτή ο Χριστός απέδειξε τον εαυτό Του Μεσσία κι ότι Αυτός έγινε μεσίτης και συμφωνητής ημών των ανθρώπων με τον αιώνιο Πατέρα Του, για τον λόγο αυτόν εορτάζουμε την εορτή τη σημερινή και την ονομάζουμε Μεσοπεντηκοστή. Δηλαδή δοξολογούμε κατ’ αυτήν τον Μεσσία Χριστό και προβάλλουμε την αξία και σημασία ξεχωριστά των δύο μεγάλων δικών μας εορτών, της Αναστάσεως του Χριστού και της Πεντηκοστής (ως ελεύσεως του Αγίου Πνεύματος).
Χάριν τούτου μάλιστα νομίζουμε ότι εορτάζεται μετά την Πεντηκοστή και η εορτή της Σαμαρείτιδος: κι εκείνη εξηγεί πολλά για τον Μεσσία Χριστό και αναφέρεται στο νερό και στη δίψα, όπως και εδώ. Διότι στην πραγματικότητα κατά τον Ευαγγελιστή Ιωάννη προτάσσεται το θαύμα της θεραπείας του Τυφλού από το γεγονός της συνάντησης του Χριστού με τη Σαμαρείτιδα».
Η λίγο ξεχασμένη και υποτιμημένη από τους Χριστιανούς της εποχής μας εορτή της Μεσοπεντηκοστής (εν αντιθέσει προς την εποχή του Βυζαντίου, όπου προβαλλόταν με εξαίσιο τρόπο, τόσο που θεωρείτο η εορτή της αυτοκρατορίας: με πομπή μεγάλη πήγαινε ο αυτοκράτορας ενδεδυμένος τα «βασιλικά» του στον Ναό του αγίου Μωκίου, όπου τον περίμενε ο Πατριάρχης, προκειμένου να συμμετάσχουν στην πανηγυρική θεία Λειτουργία) έρχεται να μας προβάλει καίρια στοιχεία της πίστεώς μας, τα οποία χωρίς αυτά δεν μπορούμε να χαρακτηριστούμε όντως χριστιανοί. Πέραν του τονισμού της σημασίας των δύο μεγάλων εορτών που συνδέει, την Ανάσταση και την Πεντηκοστή, εξαγγέλλει με έντονο τρόπο τη θεότητα του Κυρίου Ιησού Χριστού, η οποία όμως κατανοείται στον βαθμό που ο άνθρωπος την έχει αποδεχθεί όχι θεωρητικά και μακρόθεν, αλλά υπαρξιακά και προσωπικά: δηλαδή ότι ο Κύριος ακριβώς επειδή είναι ο Θεός που έγινε άνθρωπος λειτουργεί πιά ως κέντρο της ζωής του ανθρώπου, που σημαίνει ότι μετά Χριστόν ο άνθρωπος, ο πιστός εννοείται, δεν μπορεί να ζήσει, να κινηθεί, να μιλήσει, να σκεφτεί χωρίς να λάβει Εκείνον υπόψη Του. Με άλλα λόγια, ο χριστιανός είναι (πρέπει να είναι) ένας Χριστός μέσα στο
κόσμο και τον Χριστό (πρέπει να) βλέπει στην ύπαρξή του κάθε άλλος άνθρωπος επί της γης. Πρόκειται για την αλήθεια για την οποία μαρτυρεί και ο απόστολος Παύλος, όταν όχι μόνο ομολογεί ότι «ζει ο Χριστός μέσα του» ως κέντρο της ζωής του, αλλά και ότι κάθε χριστιανός συνιστά «μία επιστολή του Χριστού στον κόσμο, που διαβάζεται έτσι από τους άλλους ανθρώπους».
Οι υμνογράφοι της εορτής, και ο άγιος Θεοφάνης αλλά και ο άγιος Ανδρέας Κρήτης, διαρκώς αναφέρονται σ’ αυτήν τη διάσταση της Μεσοπεντηκοστής, διότι τονίζουν ο,τι τονίζει και το άγιο Ευαγγέλιο κατά το συναξάρι: ο Κύριος φανερώνει τη μεσσιανικότητά Του, ελέγχει τους Ιουδαίους, καλεί όλον τον κόσμο που διψάει για αλήθεια να έλθει κοντά Του, γιατί Εκείνος είναι η πηγή της ζωής και του ζωντανού νερού που ξεδιψάει την καρδιά και σύνολη την ύπαρξη του ανθρώπου. Επιλέγουμε σχεδόν τυχαία: «Καθώς βρισκόσουν στο μέσο του ιερού, όταν πλησίαζε κατά ένθεο τρόπο το μέσο της εορτής, φώναζες δυνατά: Όποιος διψάει, ας έρχεται κοντά Μου και ας πίνει. Διότι αυτός που πίνει από τα θεία μου νάματα, θα δεί ότι θα αναβλύσουν από την καρδιά του ποταμοί των δογμάτων μου. Κι όποιος πιστεύει σε μένα που στάλθηκα από τον Θεό Πατέρα μου, θα δοξαστεί μαζί με μένα. Γι’ αυτό σου φωνάζουμε: Δόξα Σοι, Χριστέ ο Θεός, γιατί πρόσφερες τα νάματα της φιλανθρωπίας Σου στους δούλους Σου πλούσια» (κάθισμα όρθρου). Είναι τα ίδια λόγια – το σημειώνει το συναξάρι – που απηύθυνε ο Κύριος και στη Σαμαρείτιδα γυναίκα, η οποία επειδή ήταν καλοπροαίρετη και πίστεψε στον Χριστό, μεταστράφηκε και έγινε όχι απλώς μία καλή χριστιανή, αλλά η ισαπόστολος μεγαλομάρτυς αγία Φωτεινή – τα λόγια του Κυρίου λειτούργησαν μέσα της καταλυτικά, ανατρέποντας ολόκληρη την προγενέστερη ζωή της.
Το μόνο που απαιτείται βεβαίως είναι η καλή διάθεση του ανθρώπου: να πιστέψει δηλαδή στον Χριστό, αφήνοντας κατά μέρος «το δικό του θέλημα», τον δικό του εγωισμό. Γιατί ασφαλώς αυτό σημαίνει πίστη στον Χριστό: Τον παίρνω σοβαρά στη ζωή μου και Τον καθιστώ με τη χάρη Του κέντρο της ζωής μου. Οπότε τι Του προσφέρω; Τη βρωμιά των αμαρτιών μου, το χέρσο της καρδιάς μου, προκειμένου να την πλημμυρίσει με την πηγή των υδάτων της διδασκαλίας Του και με τα νάματα των αιμάτων Του, ώστε να καταστεί «καταγώγιον» δικό Του και του αγίου Του Πνεύματος. Ο οίκος του συναξαρίου της ημέρας είναι πολύ αποκαλυπτικός. «Την ψυχή μου που έγινε χέρσα από τις ανομίες των πταισμάτων μου, κατάρδευσέ την με τις ροές των αιμάτων Σου και κάνε την καρποφόρο από αρετές. Γιατί εσύ είπες σε όλους, πανάγιε Λόγε του Θεού, να προσέρχονται κοντά Σου και να αρύονται ύδωρ αφθαρσίας, που είναι το ζωντανό νερό που καθαρίζει τις αμαρτίες όλων όσοι υμνούν την ένδοξη και θεία Σου ανάσταση. Σ’ αυτούς που Σε αναγνωρίζουν Θεό, αγαθέ Κύριε, παρέχεις την ουράνια δύναμη του Πνεύματος που ήλθε αληθινά πάνω στους μαθητές Σου. Διότι Εσύ είσαι η πηγή της ζωής μας».
