Αρχιμανδρίτης Ιγνάτιος Καπνίσης (†): οι δυσκολίες στο έργο του
30 Σεπτεμβρίου 2023Κανείς δεν πρέπει να νομίσει ότι όλα αυτά ήταν εύκολα. Σιγά σιγά η Ελλάδα άρχισε να αλλάζει, άρχισε να υπάρχει πχ ο τουρισμός, έρχονταν άθεοι από την πρωτεύουσα στα χωριά, διέδιδαν (καθώς είχε αρχίσει η εποχή της αποστασίας) ότι δεν υπάρχει Θεός, κατηγορούσαν τους ιερείς, ότι τάχα ενδιαφέρονταν αποκλειστικά για τον πλουτισμό τους, ενώ άλλοι αμαθείς, που παρίσταναν τους μορφωμένους, διέδιδαν ανοησίες, ότι τάχα «οι παπάδες έγραψαν τα Ευαγγέλια» κλπ. Η βαθμιαία οικονομική πρόοδος, ακόμη και της δεκαετίας του ’70 (πόσο μάλλον όσα έγιναν μετά) έκανε πνευματική ζημία, πρέπει δυστυχώς να το παραδεχτούμε αυτό. Ωστόσο, η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων, επειδή τώρα πια γνώριζε από πρώτο χέρι τι θα πει αληθινός εργάτης του Ευαγγελίου, επέμεναν στην πίστη και αντιμετώπιζαν πολύ πιο ορθά πια την ξενόφερτη ασέβεια.
Θυμάμαι μερικές ομηρικές συζητήσεις, με διάφορες ανοησίες ορισμένων κατά της εξομολόγησης («την έβγαλαν οι παπάδες για να μαθαίνουν τα μυστικά των ανθρώπων», «γεμίζει με ένοχες», «καλύτερα να πω τις αμαρτίες μου στον Θεό» κλπ), στα οποία απαντούσαν πολλοί: «να πας σε έναν καλό πνευματικό, όπως είναι ο π. Ιγνάτιος. Θα αλλάξεις γνώμη». Την ίδια εργασία συνέχισε ο Πατήρ και στην μεγάλη πνευματική παρακμή που σημειώθηκε από την αρχή της δεκαετίας του ’80, με τον γενικότερο αμοραλισμό που επήλθε τότε. Ο Γέροντας δεν κάμφθηκε. Πολέμησε την φαυλότητα, την διάλυση της οικογένειας που επιχειρήθηκε, το φοβερό έγκλημα που λέγεται εκτρώσεις κλπ. Πάμπολλες ήταν τότε, ευτυχώς, οι σύζυγοι και οι μητέρες που «κράτησαν» τα σπίτια τους, προσέφυγαν στην Εκκλησία και το πετραχήλι για να αντιμετωπίσουν τα καινούργια δεινά (διαζύγια, ναρκωτικά, ατίθασα και ζωηρά, ανεξέλεγκτα παιδιά, αλλά και κάθε λογής ψυχικές ασθένειες, άγχος, κατάθλιψη κλπ), και πράγματι, με την βοήθεια του Θεού, τα κατάφεραν. Μάλιστα την εποχή αυτή, ως ασυνείδητη αντίδραση, οι ευσεβείς έγιναν ευσεβέστεροι, και πια, όσο γινόταν, με το παράδειγμά τους δίδασκαν και τους άλλους.
Κατόπιν, εμφανίστηκαν οι μεγάλοι Γέροντες, και ειδικά στην περιοχή μας ο δικός μας περίφημος πατήρ Ιάκωβος Τσαλίκης, νυν Αγιος Ιάκωβος «ο με συγχωρείτε». Αποτελεί δε μεγάλο έπαινο για αυτόν το ότι, όταν το μέγα ρεύμα των πιστών κατευθυνόταν στο Μοναστήρι του Οσίου Δαβίδ, για να δουν από κοντά και να ευλογηθούν από τον Όσιο Ιάκωβο, ο πατήρ Ιγνάτιος όχι μόνο δεν ζήλεψε, αλλά έκανε και αγώνα για να θαυμάζουν οι άνθρωποι την αρετή του Ιακώβου. Και όμως, αυτός εργάστηκε στην περιοχή άοκνα πρώτος, και θα ήταν ανθρώπινο να νιώσει, ας το πούμε έτσι, αδικημένος. Αλλά το έργο του ήταν, ως κήρυκος της ταπεινώσεως, όπως θα δούμε παρακάτω, διαρκώς να παραμερίζεται.
Πάντως, από ένα σημείο και πέρα, ο Γέροντας άρχισε να υποβοηθείται από νέους άξιους εργάτες του Ευαγγελίου. Μαθητές του έγιναν κληρικοί, μαζί και ιεροκήρυκες, εμφανίστηκαν και άλλοι θεολόγοι κληρικοί στην περιοχή, και άριστοι πνευματικοί. Η σπορά του έπιασε. Ωστόσο, αυτός δεν σταμάτησε καθόλου την διακονία. Και πάλι ήταν στις επάλξεις το αγώνα, πολιός γέρων ων.
ΑΝΤΙΑΙΡΕΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ
Άκρως σημαντικός ήταν ο αντιαιρετικός αγώνας του Γέροντα. Στην αρχή, μάλιστα, όταν πρωτοήρθαν οι Πεντηκοστιανοί, απέκρυπταν την πραγματική τους ταυτότητα, και ο κόσμος τους νόμιζε απλώς για πολύ θερμούς ορθοδόξους. Θυμάμαι μάλιστα ότι είχαν κάνει μια πολύ μεγάλη συγκέντρωση, όπου ανυποψίαστος παρευρέθηκα κι εγώ, αλλά παραξενεύτηκα κι ενοχλήθηκα που δεν άκουσα ούτε μια φορά τη λέξη «Παναγία» και «Άγιοι». Σύντομα βέβαια καταλάβαμε περί τίνος επρόκειτο. Οι πρώτες απόπειρες που έκαναν όμως κάποιοι λαϊκοί, που δεν γνώριζαν πολλά-πολλά πράγματα, για να τους αντιμετωπίσουν, στάθηκαν ανεπιτυχείς, και έτσι κέρδιζαν διαρκώς έδαφος. Κάποια στιγμή μάλιστα, αρκετοί από ένα-δυο χωριά προσηλυτίστηκαν. Ο πατήρ Ιγνάτιος ξεκίνησε λοιπόν συστηματική κατά της αίρεσης προσπάθεια. (Τα κηρύγματά του αφορούσαν, πέρα από τους πεντηκοστιανούς, και τους ψευδομάρτυρες του Ιεχωβά, με τις ακόμα χειρότερες αιρέσεις τους). Περιόδευε τα χωριά, και θυμάμαι μάλιστα, όταν έβρεχε, μιλούσε κρατώντας αδιαμαρτύρητα επί ώρα ομπρέλα στις πλατείες των χωριών, και κατατόπιζε θαυμάσια τον κόσμο. Εκείνον τον καιρό προτιμούσε να ομιλεί συχνά σε ανοιχτούς χώρους. Στα κηρύγματά του προσέρχονταν ικανό πλήθος πιστών και επηρέαζαν θετικά και τους υπόλοιπους, πιο χλιαρούς χριστιανούς, που δεν προσέρχονταν. Φυσικά, μιλούσε και στους ναούς, και ενημέρωνε το ποίμνιο. Ερχόταν μάλιστα στο χωριό μου, Πευκί Ευβοίας, το καλοκαίρι, οπότε και η δράση των αιρετικών αυξανόταν, και εξέθεταν σε πάγκους δικό τους έντυπο υλικό, και μιλούσε στο ναό των Αγίων Θεοδώρων, επί μακρόν. Εξηγούσε ποιος είναι ο Λούθηρος, τον οποίο και θεωρούσε, πολύ δικαίως, εγωιστή και απατεώνα, γιατί, ενώ τάχα ήθελε να διορθώσει τα λάθη του Πάπα, περιέπεσε σε τόσες πλάνες, όσες δεν περιγράφεται. Ο Λούθηρος, όπως εξηγούσε ο Γέροντας, αντί να σκεφτεί ότι υπάρχει μια Εκκλησία που δεν βαρυνόταν με τις παπικές πλάνες, άρχισε να κάνει του κεφαλιού του, να μεταβάλλει δηλαδή σε δόγματα ό,τι ανόητες ιδέες του κατέβαιναν στο κεφάλι. Όσον αφορά το βασικό δόγμα του Λουθήρου, ότι τάχα μόνο η πίστη χρειάζεται, όχι τα έργα, ο πατήρ Ιγνάτιος ανέφερε φυσικά τι λέγει σχετικά η Καθολική Επιστολή του Ιακώβου, που αφιερώνει πολύ χώρο σε αυτό ειδικά το θέμα, και λέγει ρητά: «πίστις άνευ έργων νεκρά εστίν». Σημειωτέον ότι, για τον αναγνώστη που τυχαίνει να μην γνωρίζει, ο Λούθηρος παρέκαμπτε τα επιχειρήματα της Επιστολής Ιάκωβου, λέγοντας ότι πρόκειται για «αχυροεπιστολή», όπως μας πληροφορούν οι βιογράφοι του! Και από την άλλη κήρυττε ότι «sola scriptura», δηλαδή ότι μόνο η Αγία Γραφή χρειάζεται, και όχι η παράδοση! Αυτό δείχνει πράγματι τον εγωισμό του, και το τρομερό μίσος που είχε για την αλήθεια. Εξάλλου, για το άλλο προτεσταντικό δόγμα, ότι τάχα η Εκκλησία καταλύθηκε από τον Μέγα Κωνσταντίνο και ξαναϊδρύθηκε από τον Λούθηρο, ο Γέροντας ρωτούσε: «είναι δυνατόν η Εκκλησία να εξαφανιστεί; Ο Κύριος δεν είπε ‘‘και πύλαι άδου ου κατισχύσουσιν αυτής;’’» Και συνέχιζε: «Πώς ξέρουν αυτοί, δίχως την Εκκλησία, ποια είναι πραγματικά η Αγία Γραφή; Ποιος τους εγγυάται, εφόσον δεν δέχονται την Ιερά Παράδοση, ότι αυτό ή το άλλο βιβλίο ανήκει πράγματι στην Αγία Γραφή; Και πώς την ερμηνεύουν σωστά, εφόσον δεν έχουν το κλειδί για την ερμηνεία της, που είναι και πάλι η Παράδοση της Εκκλησίας»; Και κατόπιν, έπαιρνε μία προς μία τις κακοδοξίες των προτεσταντών, και τις κατέρριπτε και με αγιογραφικά εδάφια. Και έτσι, αυτό το μίασμα που λέγεται «προτεσταντισμός», δεν μπόρεσε να βρει πρόσφορο έδαφος για να απλωθεί περισσότερο. Ακόμη και στις μέρες μας, με την οικονομική κρίση, και πάλι η συντριπτική πλειοψηφία των πιστών προτιμά να πεινάσει, παρά να εγκαταλείψει την αγία ορθόδοξη πίστη, δηλαδή την αληθινή Εκκλησία, αυτήν που ίδρυσε ο ίδιος ο Χριστός.
Περαιτέρω, για τους Ιεχωβάδες, ο Γέροντας συμβούλευε να μην τους δεχόμαστε στα σπίτια μας, να μην μιλάμε μαζί τους για θεολογικά θέματα, και να τους παραπέμπουμε στους ιερείς μας. Με μέριμνά του, μάλιστα, αξιώθηκε η περιοχή μας να υποδεχτεί και τον πατέρα Αντώνιο Αλεβιζόπουλο, τον κληρικό που έκανε τον περίφημο αγώνα κατά των ψευδομαρτύρων του Ιεχωβά, ο οποίος μίλησε τεκμηριωμένα και εμπεριστατωμένα στο κοινό της πρωτεύουσας της περιοχής μας για το θέμα. Ήταν μια συγκέντρωση με πάρα πολύ κόσμο, που είμαι βέβαιος ότι επηρέασε βαθιά τους πιστούς.
Ο Γέροντας εξέδωσε βέβαια και αντιαιρετικά βιβλία και φυλλάδια. Αξίζει, παρεμπιπτόντως, να σημειωθεί ότι σε ένα από αυτά (στο «ο Μεσσίας και οι εχθροί Του»), γράφει πολλά, σε ανύποπτο χρόνο, και για αυτά που αφορούν την κατοπινή οικονομική κρίση. Αντίθετα λοιπόν από τους πολλούς, που είχαν πλανηθεί από την ευημερία των χρόνων της πλαστής «ανάπτυξης», ο π. Ιγνάτιος γράφει ότι όλα αυτά τα δανεικά χρήματα μια μέρα οι δανειστές μας θα μας τα ζητήσουν πίσω. Και φυσικά, από τα πολλά δάνεια, πολύ απλά θα υποδουλωθούμε οικονομικά σε αυτούς, γιατί, όπως άλλωστε γράφει, αυτός ήταν και ο στόχος τους. Εδώ ταιριάζει να διηγηθώ και ένα σχετικό περιστατικό, το οποίο μου διηγήθηκε μια πνευματική του κόρη. Μια μέρα λοιπόν έτυχε να βρεθούν μαζί με τον π. Ιγνάτιο στα Λουτρά της Αιδηψού, με τα πολύ μεγάλα και πολυτελή κτήρια. Ο Γέροντας κοίταξε τριγύρω, είδε όλο αυτό το τσιμέντο, και είπε με πόνο: «Βλέπεις, παιδί μου; Για όλα αυτά μια μέρα θα μας χορέψουν σουηδική γυμναστική».
