Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας και της Προεδρικής Δημοκρατίας

Έχω ρωτήσει διάφορους πολίτες αν ξέρουν την μορφή του πολιτεύματος της χώρας μας και κανένας δεν ήξερε. Μου έλεγαν απλά την λέξη δημοκρατία. Και όταν τους ζητούσα να μου ορίσουν το είδος της δημοκρατίας, δεν ήξερε κανείς τους.

Το ισχύον πολίτευμα της Ελλάδας είναι Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Άραγε τί σημαίνει αυτό στην πράξη; Αρχικά η λέξη «Προεδρευόμενη» ανήκει από άποψη γραμματικής στην κατηγορία των μετοχών. Η μετοχή είναι πιο αδύνατη από το επίθετο. Ως μετοχή η λέξη «Προεδρευόμενη» έχει τεράστια διαφορά από το επίθετο «Προεδρική». Μεταφερόμενα τώρα αυτά στα συνταγματικά πράγματα στην Ελλάδα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε μια Προεδρευόμενη έχει μειωμένες εξουσίες έναντι εκείνου της Προεδρικής.

Εδώ πρέπει να παρατηρήσω ότι πολλές φορές εμφανίζεται ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας με κάποιον Πρόεδρο άλλης χώρας. Τι συμβαίνει εδώ. Σήμερα στο πολιτικό τοπίο θα ήταν εύλογο να συζητούσαν οι δύο Πρόεδροι. Γιατί άραγε δεν συναντήθηκαν οι Πρόεδροι της Ελλάδας και Τουρκίας; Επειδή ακριβώς στην ελληνική Προεδρευόμενη Δημοκρατία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκτελεί διοικητικά καθήκοντα, κυρίως, και δεν έχει αρμοδιότητα να ασχολείται με τα καθαρά πολιτικά ζητήματα, και γι’ αυτό είναι απλώς ένας αποδέκτης ενημέρωσης και κάποιες φορές ασκεί συμβουλευτική.

Σύμφωνα με ισχύον Σύνταγμα, έπειτα από επανωτές αναθεωρήσεις του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατάντησε να είναι σε μεγάλο βαθμό ένας γνήσιος επιστάτης και παρατηρητής των όσων συμβαίνουν στην χώρας μας. Αντίθετα, στην Προεδρική Δημοκρατία, συνήθως είναι συγκεντρωμένες οι δύο βασικές εξουσίες σε έναν άνθρωπο. Δηλαδή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας φέρει αυτόν τον τίτλο και ταυτόχρονα είναι ο αρχηγός της κυβέρνησης στην χώρας του. Είναι ο Πρόεδρος και ο Πρωθυπουργός μαζί στο ίδιο πρόσωπο σε μια Προεδρική Δημοκρατία.

Μια τελευταία μορφή Προεδρικής Δημοκρατίας είναι αυτή που χαρακτηρίζεται από τους συνταγματολόγους ως μικτή. Εδώ έχουμε δύο πρόσωπα, τον πρόεδρο και τον πρωθυπουργό, που όμως έχουν καθορισμένες αρμοδιότητες ο καθένας τους. Είναι δε πολύ χαρακτηριστικό το ότι έχουνε ο καθένας από τους δύο πολιτειακούς ρόλους ορισμένες εξουσίες χωρίς να αλληλοκαλύπτονται, αλλά και ούτε να αναμιγνύονται ο ένας στα καθήκοντα του άλλου.

Αυτή είναι η πιο σπουδαία διαφορά ανάμεσα σε Προεδρευόμενη και σε Προεδρική Δημοκρατία. Σε γενικές γραμμές βάσει του Ελληνικού Συντάγματος, η μορφή του σημερινού πολιτεύματος προήλθε από την Βασιλευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, από ορισμένη ιστορική συγκυρία.