Μάρτυρας Ρωμανός: Διοργάνωσε το στρατόπεδο του Χριστού και την ντροπή που είχαμε εμείς την έριξε πάνω στα κεφάλια των εχθρών!

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος
Εις τον άγιον Ρωμανόν
Λόγος πρώτος

Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=385759

β’. Γι αυτό αγαπώ τόσο πολύ αυτό τον άγιο που σήμερα μας έφερε όλους εδώ, το μακάριο Ρωμανό, γιατί φανέρωσε μαζί με το μαρτύριο μεγάλη αγάπη, γι αυτό και του απόκοψαν την αγία γλώσσα.

Και αξίζει να το εξετάσωμε κι αυτό, γιατί ο διάβολος δεν τον έφερε σε βασανιστήρια και καταδίκες και τιμωρίες, αλλά του απόκοψε τη γλώσσα. Και δεν το έκαμε βέβαια αυτό χωρίς αιτία, αλλά με πονηριά μεγάλη, γιατί και κακούργο θηρίο είναι και τα πάντα μηχανεύεται κι ενεργεί εναντίον της σωτηρίας μας. Εμπρός λοιπόν, ας εξετάσωμε για ποιο λόγο αποφάσισε το κόψιμο της γλώσσας, ιστορώντας την υπόθεση από λίγο πιο πριν. Γιατί έτσι θα γνωρίσωμε και του Θεού τη φιλανθρωπία και του μάρτυρα την υπομονή και του διαβόλου την κακουργία.

Κι αφού γνωρίσωμε του Θεού τη φιλανθρωπία θα ευχαριστήσωμε τον Κύριο, αφού μάθωμε του μάρτυρα την υπομονή θα μιμηθούμε τον όμοιο μ’ εμάς δούλο, κι αφού γνωρίσωμε καλά του διαβόλου την κακουργία, θ’ αποστραφούμε τον εχθρό.

Ο Θεός μας αξίωσε να γνωρίσωμε τα τεχνάσματα του διαβόλου γι’ αυτό το λόγο, για να τον μισήσωμε περισσότερο κι έτσι να τον κατανικήσωμε ευκολώτερα. Κι ότι μπορούμε να μάθωμε τις σκέψεις του, άκουσε τι λέει ο Παύλος για κείνον που έκαμε την πορνεία. Γράφοντας δηλαδή στους Κορινθίους, λέει κάπως έτσι· «Βεβαιώστε ’τον για την αγάπη σας, για να μη βρεθούμε νικημένοι από το Σατανά, γιατί δεν αγνοούμε τα σχέδιά του».

Για ποια αίτια λοιπόν του έκοψε τη γλώσσα; Κάνετε λίγη υπομονή να τα διηγηθώ από πιο πριν.

Κάποτε φούντωσε πόλεμος σκληρός εναντίον των Εκκλησιών, όχι γιατί βάρβαροι χτύπησαν τις πόλεις, ούτε αλλόφυλοι, αλλά γιατί αυτοί που φαίνονταν ότι διοικούν το δικό μας κόσμο, φέρθηκαν στους υπηκόους των φοβερώτερα και σκληρότερα κι από βαρβάρους κι από εχθρούς κι από τυράννους. Γιατί ο κίνδυνος δεν ήταν τότε για ελευθερία και για πατρίδα και για χρήματα και για την παρούσα ζωή, αλλά για τη βασιλεία των ουρανών και για τα αγαθά που μας περιμένουν εκεί, για την αθάνατη ζωή, για την πίστη στον Χριστό.

Κι ένα νέο τρόπο αιχμαλωσίας σκέφθηκαν τότε, δεν τους έδιωχναν δηλαδή τότε από την εδώ πόλη, αλλά προσπαθούσαν να τους στερήσουν την άνω Ιερουσαλήμ, την ελεύθερη, κι ανάγκαζαν τον καθένα να θυσιάζη την ψυχή του πάνω στους βωμούς και ν’ απαρνηθή τον Κύριό του και να υποταχθή στην εξουσία των δαιμόνων και να λατρεύη τους υπονομευτές κι εχθρούς της σωτηρίας μας ψεύτικους θεούς.

Κι αυτό ήταν πιο σκληρό και πιο αβάσταχτο από αμέτρητους θανάτους κι από κάθε κόλαση για τις φιλόχριστες ψυχές. Τότε λοιπόν, επειδή βούλιαξαν πολλοί και η τρικυμία αγρίευε και πολλοί ναυαγούσαν, ο μακάριος αυτός Ρωμανός παρουσιάστηκε ανάμεσά τους και δεν απόβλεψε αμέσως να εκτεθή στους κινδύνους, αλλά μάζευε πιο πριν αυτούς που είχαν κυριευθή από το φόβο, που είχαν χάσει την πίστη τους, που είχαν προδώσει τη σωτήρια τους, και τους έδινε, θάρρος, τους προετοίμαζε ν’ αντιμετωπίσουν τον εχθρό.

Σήκωνε όρθιους όσους είχαν πέσει, προστάτευε μ’ ευχές και προτροπές και συμβουλές όσους στέκονταν στην πίστη τους. Πολλά φιλοσοφούσε για τα μέλλοντα και για τα παρόντα πράγματα, δείχνοντας πόσο πρόσκαιρα είναι αυτά, πόσο αιώνια τα άλλα, βάζοντας απέναντι στους κόπους τα έπαθλα, στα βασανιστήρια τα στεφάνια, στους πόνους τα βραβεία, διδάσκοντας τι είναι η παρούσα ζωή και τι η μέλλουσα και πόση διαφορά υπάρχει ανάμεσά τους, κι’ ότι εξάπαντος πεθαίνουν οι άνθρωποι.

Κι’ αν δηλαδή δεν τελιώσωμε τη ζωή μας μ’ αυτό τον τρόπο, μας αναγκάζει εξάπαντος ο φυσικός νόμος να βγούμε από τα σώματά μας λίγο πιο ύστερα. Αυτά λοιπόν και τα παρόμοια συμβουλεύοντας δυνάμωσε τα χαλαρωμένα χέρια, εστήριξε τα παραλυμένα γόνατα, χάρισε πίσω όσους έφευγαν, έδιωξε τη δειλία, απομάκρυνε την αγωνία, έβαλε θάρρος στις ψυχές, έκαμε γενναίους τους δειλούς, άλλαξε τα ζαρκάδια και τα ελάφια σε λιοντάρια που ξεφυσούσαν μεγάλη δύναμη, διωργάνωσε του Χριστού το στρατόπεδο, τη ντροπή που είχαμε εμείς την έρριξε πάνω στα κεφάλια των εχθρών.

Βλέποντας τότε ο διάβολος να έχη γίνει απότομη αλλαγή κι’ αυτούς που τον φοβόνταν και τον έτρεμαν χθες και πιο πριν να τον περιγελούν τώρα και να τολμούν να τον πολεμούν, να είναι έτοιμοι για τους κινδύνους και να ρίχνωνται στα βασανιστήρια, και γνωρίζοντας ποιος ήταν η αιτία, τους άφησε όλους και ώρμησε ολόκληρος πια εναντίον του μάρτυρα, ρίχνοντας όλη του τη δύναμη και τη μανία πάνω στο μακάριο εκείνο κεφάλι.

Και τι κάνει; Προσέξετε την κακουργία. Δεν τον έφερε σε βασανιστήρια, δεν του απόκοψε το κεφάλι, γιατί ο καιρός που πέρασε τον εδίδαξε ότι όλα αυτά γίνονταν άδικα κι άσκοπα. Ότι δηλαδή, όχι μόνο δεν έκοψε τη γενναία διάθεση των πιστών αλλά και τη δυνάμωσε περισσότερο και την έκαμε μεγαλύτερη και θερμότερη.

Εγώ άπλωσα κάρβουνα, λέει, κι’ αυτοί έτρεχαν σ’ αυτά σα να ήταν τριαντάφυλλα.

Φωτιά άναψα, κι αυτοί ρίχτηκαν σ’ αυτήν όπως στα δροσερά νερά.

Τους ξέσκισα τα πλευρά και χάραξα βαθιά αυλάκια κι’ έκαμα να χυθούν ρυάκια το αίμα, κι’ αυτοί καμάρωναν σα να τους περίχυνε κανείς από παντού χρυσάφια.

Τους έρριξα στους γκρεμούς και τους βούλιαξα στο πέλαγος, κι αυτοί σα να μην έπεφταν στο βυθό, αλλά σα ν ανέβαιναν στον ουρανό, τέτοια ευχαρίστηση κι’ αγαλλίαση ένοιωθαν. Σα να ακολουθούσαν ιερή πομπή και σα να έπαιζαν σ’ ανθισμένο λιβάδι, έτσι άρπαζε καθένας την τιμωρία του, όχι σαν τιμωρία, αλλά σα νάπαιρναν λουλούδια ανοιξιάτικα και στεφανώνονταν.

Έτσι, με την περίσσια ψυχική τους δύναμη αχρήστευαν τις δικές μου τιμωρίες. Λοιπόν τι θα μπορούσε να γίνη; έλεγε. Να του κόψω το κεφάλι;

Αλλά τότε θα γίνη αυτό που εύχεται, θα παρακινηθούν ζωηρότερα οι μαθητές με τα ίδια τα έργα, γιατί τους είχε συμβουλέψει ότι των μαρτύρων ο θάνατος δεν είναι θάνατος αλλά ζωή που δεν έχει τέλος κι’ ότι πρέπει να υπομένη κανείς γι’ αυτήν, κι’ ότι πρέπει να περιφρονή το θάνατο. Αν λοιπόν του αποκόψω το κεφάλι, και γενναία θα σηκώση το μαρτύριο, και στην πράξη θα τους διδάξη πιο καθαρά ότι έτσι πρέπει να περιφρονούν το θάνατο, και θα ανυψώση ακόμα πιο πολύ το φρόνημά τους, και με το τέλος του θα τους εμπνεύση μεγαλύτερη προθυμία.

Γι’ αυτό του έκοψε τη γλώσσα, για να στερηθούν τη φωνή που χαίρονταν οι μαθητές του μάρτυρα, να χάσουν τη συμβουλή του, να μείνουν έρημοι από τη διδαχή του, κι έτσι να πίνουν πιο δειλοί και να γυρίσουν στην προηγούμενη αγωνία καθώς δε θάχουν κανένα να τους γυμνάζη, ούτε να τους ξυπνά την ορμή και να τους δίνη όπλα.

Απόσπασμα από την πρώτη ομιλία του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου «Εις τον άγιον Ρωμανόν», όπως περιλαμβάνεται στην έκδοση «Ιωάννου του Χρυσοστόμου έργα, τόμος ε’, Εγκωμιαστικά (β’)», των εκδόσεων ο Λόγος. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Κωνσταντίνος Λουκάκης.