Η Ιερά Μεγίστη Μονή του Βατοπαιδίου, «υπείκουσα εις την εδραίαν μουσικήν παράδοσιν» που πηγάζει από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, στο πλαίσιο της νέας της εκδοτικής σειράς με τίτλο ΤΑ ΠΡΩΤΟΓΡΑΦΑ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ Γρηγορίου Πρωτοψάλτου, Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος και Χρυσάνθου του εκ Μαδύτων, διοργάνωσε εκδήλωση παρουσίασης των τριών πρώτων τόμων και Συναυλία Βυζαντινής Μουσικής στο Πολεμικό Μουσείο της Αθήνας το απόγευμα της Τετάρτης 15 Νοεμβρίου 2023.
Τα ΠΡΩΤΟΓΡΑΦΑ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ αποτελούν μια σειρά μνημειώδη, μεγάλη σε αξία και όγκο, που θα αναδείξει και θα προβάλει την πολιτιστική μας παράδοση και κληρονομιά στην ψαλτική τέχνη. Έργο εθνικό, το οποίο αποτελεί επιστημονικό γεγονός ανεπανάληπτης σημασίας, πηγή στην οποία στηρίχτηκε η ψαλτική από τις αρχές του 19ου αι. έως σήμερα.
Η Ιερά Μονή, ξεκινά το εγχείρημα αυτό με την παρουσίαση των τριών πρώτων τόμων της σειράς: Δύο τόμους από το ΑΚΟΛΟΥΘΑΡΙΟΝ του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος και τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο, έργο πρωτοπόρο μέχρι σήμερα -γράφτηκε το 1826- με μελοποιημένες ολόκληρες τις ακολουθίες των μεγάλων εορτών (προσόμοια, απολυτίκια, δοξαστικά, κανόνες, καθίσματα, κοντάκια, εξαποστειλάρια). Ο τρίτος τόμος περιλαμβάνει τον ΕΣΠΕΡΙΝΟ από την αυτόγραφη ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ του Γρηγορίου Πρωτοψάλτου.
Στην εκδήλωση μίλησαν ο Αρχιμ. Εφραίμ, Καθηγούμενος της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου, ο κ. Γρηγόριος Στάθης, Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ, και ο κ. Γεώργιος Κωνσταντίνου, Δρ. του Ιονίου Πανεπιστημίου.
Στην ομιλία του ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου Γέροντας Εφραίμ αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στη σημασία της έκδοσης.
«Με αυτήν την πρωτοβουλία η Μονή μας που δείχνει για την Ψαλτική Τέχνη νομίζουμε θα προκαλέσει το ενδιαφέρον όλης της μουσικής κοινότητος. Το εξηγητικό έργο των Τριών Διδασκάλων, οι οποίοι κωδικοποίησαν όλη σχεδόν την παλαιά και νέα μουσική δημιουργία που η παράδοση και η πρακτική είχαν διατηρήσει ως την εποχή τους στην απλοποιημένη σημειoγραφία του 1814, είναι στο μεγαλύτερο μέρος του ανέκδοτο. Αποτελεί επιστημονικό γεγονός ανεπανάληπτης σημασίας, μέγα πολιτιστικό κληρονόμημα, μοναδικά «κλειδιά» για την καθόλου γνώση της γραπτής παραδοσιακής εκκλησιαστικής μουσικής και τις πηγές στις οποίες στηρίχτηκε η μετέπειτα ψαλτική παράδοση και τέχνη μέχρι σήμερα. Έργο σημαντικό τόσο για την ιστορία της μουσικής όσο και για τους ενασχολουμένους με αυτήν. Θα γίνει η βάση στην οποία θα στηριχθούν η μουσικολογική έρευνα, εκδόσεις (μελέτες, βιβλία, ηχογραφήσεις), μελλοντικές συνεργασίες (πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες και φορείς εκδοτικών έργων), διαδικτυακή βάση δεδομένων, κ.α. Ένα έργο που φιλοδοξεί να αναδείξει συνολικά το μουσικό μέγεθος, εξηγητικό και μελοποιητικό, τόσο των Τριών Διδασκάλων όσο και αυτό των Αγιορειτών εξηγητών, στους οποίους περίοπτη θέση κατέχει ο Ματθαίος Βατοπαιδινός, για την προώθηση της επιστήμης της Μουσικολογίας και της εν γένει Ψαλτικής Τέχνης», επισήμανε.
(Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία του Γέροντος Εφραίμ)
Η παρουσίαση των εκδόσεων πλαισιώθηκε από Συναυλία Βυζαντινής Μουσικής με την Χορωδία του Συλλόγου Μουσικοφίλων Κωνσταντινουπόλεως και χοράρχη τον κυρ-Δημοσθένη Παϊκόπουλο, Άρχοντα Μουσικοδιδάσκαλο της Μ.τ.Χ.Ε., και την Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία με χοράρχη τον κ. Γεώργιο Κωνσταντίνου.
Φωτογραφίες από τον φακό του Ραφαήλ Γεωργιάδη:
