Άγιος Ισίδωρος Πηλουσιώτης, Ο Χριστός, οι αρχαίοι θεοί, οι Απόστολοι, ο Πλάτωνας και οι άλλοι σοφοί, ο Όμηρος

Άγιος Ισίδωρος Πηλουσιώτης.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

27.- Στον Ολυμπιόδωρο
Ότι οι ειδωλολάτρες, με τα επιχειρήματα που νομίζουν ότι μειώνουν τα επιχειρήματα των Χριστιανών, με αυτά ανατρέπουν τα δικά τους.

Απορώ πως, όχι μόνο οι απαίδευτοι των Ελλήνων [αναφέρεται στους ειδωλολάτρες], αλλά και αυτοί που έχουν ως επάγγελμα τη σοφία, και αυτοί καμαρώνουν για την ευγλωττία τους, και καυχώνται για τη διαλεκτική τους ικανότητα, και στηρίζονται σε συλλογισμούς, και που βλέπουν βέβαια τις αναθέσεις των λογισμών, δεν βλέπουν όμως τις αντιθέσεις των πραγμάτων, δεν αισθάνονται, ότι με αυτά που τοξεύουν το θείο κήρυγμα, με αυτά ντροπιάζουν μάλλον τους εαυτούς τους.

Γιατί προκαλεί κάποια άμιλλα στους εξουσιαζόμενους η υπεροχή αυτών που εξουσιάζουν.

Αυτοί λοιπόν ισχυρίζονται ότι ο Ιησούς είναι νεκρός, για να αποδειχθεί το πλήθος των δικών τους θεών πιο αδρανές και από τον νεκρό.

Διακωμωδούν τον σταυρό, για να διακωμωδηθούν οι ίδιοι περισσότερο, πολιορκημένοι και νικημένοι ατιμωτικά από τον σταυρό.

Ειρωνεύονται την αμάθεια των αποστόλων, για να στηλιτευθούν πιο φανερά οι φημισμένοι σοφοί τους, νικημένοι από τη διδασκαλία απλοϊκών ανδρών.

Χλευάζουν τον τάφο του Χριστού που προσκυνείται, για να προκαλέσουν περισσότερα γέλια οι περίοπτοι ναοί τους, παραχωρώντας τη θέση τους στον χλευαζόμενο τάφο.

Καταπολεμούν όλο το κήρυγμα θεωρώντας το ευτελές, ώστε να αποδειχθούν έτσι τα δικά τους περίοπτα πιο καταγέλαστα, υποκύπτοντας στη φύση των εντολών.

28. Σον σοφιστή Ασκληπιό
Για το ίδιο θέμα.

Οι Έλληνες δεν αντιλαμβάνονται, ότι με όσα λένε, ανατρέπουν τους εαυτούς τους. Γιατί εξευτελίζουν την άγια Γραφή, επειδή είναι γραμμένη σε παραφθαρμένη γλώσσα και συντεταγμένη με κατασκευασμένες ξένες ονομασίες, και ότι με την έλλειψη των αναγκαίων συνδέσμων και με την προσθήκη περιττών διατυπώσεων διαταράσσει το νόημα αυτών που λύονται.

Ας μάθουν όμως από αυτά τη δύναμη της αλήθειας.

Πώς δηλαδή η γραφή, η στερούμενη κάθε λογοτεχνικό κάλλος, έπεισε την ευγλωττία;

Ας μας πουν οι σοφοί, πώς η Γραφή, που είναι γεμάτη από βαρβαρισμούς και σολοικισμούς (συντακτικά σφάλματα), νίκησε την πλάνη της αττικίζουσας γλώσσας;

Πώς ο Πλάτων, ο κορυφαίος από τους μη Χριστιανούς φιλοσόφους, δεν νίκησε κανένα τύραννο, ενώ αυτή πέτυχε να πείσει ξηρά και θάλασσα;

29. Στον κόμητα Ερμίνο
Για το ίδιο θέμα.

Ο σταυρός, φίλε μου, που διακωμωδείται από τους είδωλολάτρες, σταύρωσε την πολυθεϊκή πλάνη, και το πάθος (του Χριστού) διέσυρε τους κακοποιούς δαίμονες, και ο θάνατος θανάτωσε τον θάνατο, και η νέκρωση της σάρκας νέκρωσε τις ελπίδες εκείνων που τον σταύρωσαν, και ο τάφος τον μεν διάβολο τον έθαψε, ενώ σε όλους έκανε να ξεπηδήσει μέσα τους πηγή ζωής.

Γι’ αυτό και ο θείος κήρυκας φωνάζει· «Δεν ντρέπομαι το Ευαγγέλιο» (Ρωμ. 1 16), γιατί μας φέρνει πιο ευχάριστες Αγγελίες, από έκανες που ευχόμασταν.

30. Στον κόμητα Δομέτιο
Για το ίδιο θέμα.

Αυτό ακριβώς, φίλε μου, που νομίζεις ότι αποτελεί απόδειξη του ότι δεν υπάρχει θείο κήρυγμα, δείχνει ότι αυτό είναι θεϊκό και υπερφυσικό.

Για να αντιπαρέλθω λοιπόν τον Πλάτωνα, επειδή είναι ανώτερος από τα δικά σου αυτιά, ο όποιος είπε, ότι η ευγλωττία είναι ανάξια για τους φιλοσόφους, όπως και η άμιλλα για τους εφήβους που παίζουν, και μ’ αυτά παρουσίασε τον δάσκαλό του να λέγει, «Δεν πρέπει λοιπόν, ω άνδρες, σ’ αυτήν την ηλικία, να έρχομαι σε σας πλάθοντας λόγους σαν έφηβος»*, τον Όμηρο, τον όποιο έχεις στη γλώσσα σου, θα παρουσιάσω ως μάρτυρα, που λέγει·
«Είμαι αυτοδίδακτος· Ο Θεός έβαλε μέσα μου
κάθε είδους τραγούδια»**,
δηλαδή μου έδωσε μελωδικές φωνές.

Εάν λοιπόν ο ποιητής που εκθειάζεται από σένα είναι εγγυητής, όντως ο Όμηρος είναι εκείνος που είπε αυτά που τώρα δα λέγονται από μας, ότι αυτοί που κηρύττουν τα θεία, δεν είναι ούτε μαθητές θνητών ανθρώπων, ούτε πρέπει να έχουν πείρα τέτοιων γνώσεων, τότε γιατί δεν πιστεύεις, το ότι ο λόγος για το θείο κήρυγμα διαδόθηκε από απλοϊκούς και αμαθείς άνδρες, που διδάχθηκαν με άρρητη σοφία;

Νομίζω όμως ότι δεν θα απιστείς πια. Γιατί αυτό που νόμιζες πως είναι ελάττωμα, αυτό το βρήκες πλεονέκτημα.

* Πλάτωνος, Απολογία Σωκράτους.
** Ομήρου, Οδύσσεια, XXII 317.

Από τον τόμο Ισιδώρου Πηλουσιώτου, «Άπαντα τα έργα 4 , Επιστολές, βιβλίον δ’, (Επιστολές Α’-ΣΑ), του εκδοτικού οίκου Ελευθερίου Μερετάκη, «Το Βυζάντιον» Θεσσαλονίκη 2000. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Παναγιώτη Παπαευαγγέλου δρ. Θεολογίας.