Μέγας Φώτιος: Οδηγίες για την εμφάνιση του άρχοντα, τον τρόπο ομιλίας και την συμπεριφορά του…

Φώτιος A ‘ ο Μέγας. Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (858 – 867, 878 – 886). Μικρογραφία από το χειρόγραφο της χρονογραφίας του Ιω. Σκυλίτζη που τον απεικονίζει (αριστερά) καθήμενο στο θρόνο (Μαδρίτη, Biblioteca National). Από https://www.greekencyclopedia.com

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Άγιος Φώτιος ο Μέγας
Προς τον εκλαμπρότατο και ενδοξότατο Μιχαήλ ηγεμόνα της Βουλγαρίας εκ Θεού αγαπημένο εν Κυρίω πνευματικό υιό

Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=365962

Εμφάνισις του άρχοντος

43. Να μη περιφρονής ούτε ακόμη τις σχετικές με το σώμα συνήθειες και εμφανίσεις και κινήσεις με την ιδέα ότι είναι τάχα ευτελή πράγματα· διότι η καλή ευταξία και κατάστασις και σ’ αυτά δεν θεωρείται να είναι μικρό δείγμα φρονήσεως και όσοι από τους ανθρώπους δεν είναι ικανοί να αντιληφθούν εύκολα την δύναμι και το κάλλος που είναι μέσα στην ψυχή, αυτοί γίνονται ερασταί και επαινετές και των αδήλων προσόντων καθοδηγούμενοι από τα εξωτερικά θεάματα.

Γι’ αυτό ο άρχων πρέπει να φαίνεται κόσμιος και σεμνός και με την εμφάνισι του προσώπου, την περιποίησι της κόμης, και την ενδυμασία που φορεί, χωρίς να προχωρή προς το μαλθακό και έξαλλο ύφος ούτε πάλι να κατεβαίνη προς το ατημέλητο και ράθυμο· διότι και το ένα και το άλλο είναι ξένο προς τη διαγωγή του άρχοντος.

Χρειάζεται επίσης ο άρχων και βάδισμα εύτακτο που ούτε ασχημίζει την κίνησι προς το θηλυπρεπές και το έκλυτο ούτε την στρέφει προς το απότομο και ταραγμένο και ανώμαλο.

Και γενικά κάθε κίνησις ας στολίζεται με την τάξι.

44. Πρέπει επίσης να προσέχη κανείς και την ταχύτητα στα λόγια· διότι, αν η ταχυλογία δεν είναι ίσως κάτι το ευκαταφρόνητο και ασήμαντο στα ρητορικά διαγωνίσματα, αλλά στις δημηγορίες είναι κάτι το ανόητο και επιζήμιο· στα προστάγματα δε, και μάλιστα τα πολιτικά και δημόσια, είναι κάτι ευτελές και ταπεινό.

Για να εκφρασθώ δε ακριβέστερα, η ταχύτης στην πράξι και τα λόγια και τις κινήσεις, συνοδευόμενη από ευταξία, αναδεικνύει τον κάτοχο σε θείο και υπερφυές πρόσωπο, αλλά είναι κάτι σπάνιο και είναι πολύ δύσκολο να συμπέσουν όλα μαζί· η συμμετρία όμως σ’ αυτά μαζί με την ευταξία είναι κάτι σεμνό και αξιοθαύμαστο και αξιοπρεπές, και μαζί με την ευλάβεια καθιστά τον άνθρωπο επιθυμητό να βλέπεται και καταλληλότερο να εξουσιάζη.

Η δε ταχύτης μαζί με την αταξία είναι κάτι παραπληγικό και μανιακό· μερικές φορές κατορθώνει μεγάλα, συχνότερα όμως αποτυγχάνει φοβερά. Η δε βραδύτης συνοδευόμενη από αταξία είναι κάτι νωθρό και ηλίθιο, χάνει μερικές φορές σε μεγάλα θέματα, κατορθώνει δε ελάχιστα, και μάλιστα πολύ ταπεινά κατορθώματα, ανάλογα μόνο προς τις άλλες πράξεις εκείνου.

45. Το ξέσπασμα σε γέλια εκτός από την ασχήμια που επιφέρει στο πρόσωπο αποτελεί και προσβολή της αξιοπρέπειας του ήθους. (35)

46. Και η ακοή και η γλώσσα πρέπει να απέχουν από κάθε αισχρολογία.

Διότι όσα ευχαριστείται κανείς ν’ ακούη, αυτά δεν εντρέπεται και να τα λέγη· όσα πάλι δεν εντρέπεται κανείς να λέγη, ότι δεν θα εντραπή και να τα πράξη, το αποδεικνύει ο ίδιος εντυπωσιακά.

Γενικά μάλιστα πρέπει να φυλάγεσαι μη ξεφύγη η γλώσσα σου· διότι πολλές φορές λαθεύοντας κανείς σε μία μικρή λέξι προκάλεσε μεγάλη ζημιά, πετώντας ακόμη και τους τελευταίους κύβους για τη ζωή.

47. Έχε τ’ αυτιά σου στους μεν αδικουμένους ανοικτά, προς δε τις δικαιολογίες και πιθανολογίες των αδικούντων κλειστά.

48. Ν’ αποστρέφεσαι τα φιλοκατήγορα και συκοφαντικά χείλη· διότι αυτά πολλές φορές εξερέθισαν και παιδιά εναντίον πατέρων και πατέρες εναντίον παιδιών, διέσπασαν ανδρόγυνα κι εξεσήκωσαν συγγενείς εναντίον αλλήλων· και τι λέγω μόνο αυτά; ακόμα και ολόκληρες πόλεις και οικισμούς απέτρεψε μια φωνή συκοφάντη.

Σημειώσεις
35. Ψευδο-Ισοκράτης, Προς Δημόνικον 15

Η «Επιστολή προς Βούλγαρον Ηγεμόνα» του αγίου Φωτίου του Μεγάλου δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εποπτεία» τον Φεβρουάριο του 1992. Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις Παναγιώτης Κ. Χρήστου. Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα Myriobiblos Βιβλιοθήκη: http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/fotios_epistoli.html