Η προσκύνηση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού του Χριστού

Την Γ’ Κυριακή των Νηστειών η Ορθόδοξη Εκκλησία την αφιερώνει στην προσκύνηση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού του Χριστού και την ονομάζει Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως.  Μέσα στον χρόνο, δύο  ακόμη φορές μας προτείνει να θυμηθούμε και να προσκυνήσουμε τον Τίμιο Σταυρό. Στις περιπτώσεις όμως αυτές η προσκύνηση του Σταυρού είναι συνδεδεμένη με ιστορικά γεγονότα, ενώ την Γ’ Κυριακή των Νηστειών, η αγία Εκκλησία μας, θέλει να διακηρύξει τον ρόλο του Σταυρού στο ιστορικό της σωτηρίας μας και να μας προετοιμάσει για την Μεγάλη Παρασκευή όταν θα τον ατενίσουμε υψωμένο στον Γολγοθά.   

Ο Τίμιος Σταυρός του Χριστού αποτελεί τη σωτηρία μας.Αυτός είναι η ωραιότητα της Εκκλησίας και η καθέδρα της Ορθοδόξου  Θεολογίας. Σύμφωνα με τον υμνογράφο «Σταυρός ο φύλαξ πάσης της Οικουμένης, Σταυρός η ωραιότης της Εκκλησίας,Σταυρός βασιλέων το κραταίωμα, Σταυρός πιστών το στήριγμα, Σταυρός αγγέλων η δόξα και των δαιμόνων το τραύμα. Η Εκκλησία όρισε να εορτάζεται η προσκύνηση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού την Γ’ Κυριακή των Νηστειών, στα μέσα δηλαδή της Μ. Τεσσαρακοστής όχι τυχαία. Στα μέσα δηλαδή του νηπτικού σταδίου της άσκησης και της νηστείας, όπου η προσκύνηση του Σταυρού μας ενισχύει σε αυτό. Μας δίνει δύναμη και κουράγιο και μας υπενθυμίζει πως, σηκώνοντας το σταυρό της άσκησής μας, μιμούμαστε Εκείνον που πρώτος σήκωσε το Σταυρό των αμαρτιών μας, γενόμενος «λύτρον αντί πολλών» επάνω στο Γολγοθά.

 Ο Χριστός σταυρώθηκε ως αντιπρόσωπος ολόκληρης της αμαρτωλής ανθρωπότητας, σήκωσε στους ώμους Του όλο το φορτίο της αμαρτωλότητας του κόσμου. Η αγάπη του Θεού όρισε τον Ιησού  Χριστό ,τον Υιό Του, ως αντιπρόσωπό μας. Έπαθε Εκείνος,εκείνο που έπρεπε να πάθουμε εμείς ως αμαρτωλοί. Σταυρώθηκε ο αναμάρτητος και έχυσε το Τίμιο Αίμα Του,αντί ημών και υπέρ ημών. Αυτή είναι η ουσία του Σταυρού, το μυστήριο των μυστηρίων. Χωρίς τη θυσία του Χριστού δεν μπορούμε να εξοφλήσουμε ούτε μία αμαρτία. Εάν ήταν σε θέση ο άνθρωπος να το επιτύχει αυτό  από μόνος του δεν θα ερχόταν ο Χριστός να σταυρωθεί επί του ξύλου του σταυρού χύνοντας το Τίμιο και Πανακήρατο  Αίμα Του  για να καθαρίσει τον κόσμο από την αμαρτία. Οι αμαρτίες του ανθρώπου  συγχωρούνται μόνο «εν τω αίματι του Αρνίου» του«εσφαγμένου» (Απ.7,14.13,8).

Ιδού λοιπόν το μυστήριο του Σταυρού. Αυτό είναι η μεγαλύτερη απόδειξη ότι ο Θεός  αγαπά το ανθρώπινο γένος«Ούτως ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμον, ώστε τον Υιόν αυτού τον μονογενή έδωκεν ίνα πας ο πιστεύων εις αυτόν μη απόληται, αλλ’έχη ζωήν αιώνιον»(Ιωαν.3,16).Ο Χριστός πάνω στον Σταυρό «αίρει την αμαρτίαν του κόσμου», γεγονός που σημαίνει ότι καταργείται για τον άνθρωπο «το σώμα της αμαρτίας»,δεν αμαρτάνει αναγκαστικά πια ο άνθρωπος, και συμφιλιώνεται με τον Θεό. Έτσι,με τον Σταυρό του Χριστού διανοίχτηκε η κλειστή θύρα της Βασιλείας των Ουρανών. Ο ουρανός έγινε φιλικός και πάλι προς  αυτόν. Ότι έχασε ο άνθρωπος από την ανυπακοή των πρωτοπλάστων,το κέρδισε πολύ περισσότερο τώρα, με τη μέχρι θανάτου υπακοή του Χριστού,τον νέο Αδάμ.«Παρ’ότι ήμασταν εχθροί με τον Θεό, μας συμφιλίωσε μαζί Του ο σταυρικός θάνατος του Υιού Του…Κι όπως η παρακοή του ενός ανθρώπου έκανε όλη την ανθρωπότητα αμαρτωλή,έτσι και με την υπακοή του Ενός θα αναγνωριστούν όλοι δίκαιοι από τον Θεό»(Ρωμ.5,10.19).Άρα ουκέτι εστέ ξένοι και πάροικοι, αλλά συμπολίται των αγίων και οικείοι του Θεού»(Εφ.2,19).

Όπως μας διδάσκει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ο Αρχιεπίσκοπος της Θεσσαλονίκης, «Το χρεόγραφο που συντάχθηκε εναντίον μας με την παρακοή μας, σχίστηκε επάνω στον Σταυρό. Έτσι,οι  αρχές και οι εξουσίες των πνευμάτων της πονηρίας  απομακρύνθηκαν τελείως ντροπιασμένες. Εμείς με το Χριστό θριαμβευτικά αποκτήσαμε και πάλι την ελευθερία. Συμφιλιωθήκαμε με τον Σταυρό και δια του Σταυρού συμφιλιωθήκαμε με τον Χριστό».

Για να αρθεί το μέγα χάσμα που η αμαρτία είχε θέσει μεταξύ Θεού  και ανθρώπων, θυσιάστηκε ο Υιός του Θεού, για να καταστεί ο άνθρωπος ξανά κληρονόμος της Βασιλείας του Θεού. Ο Σταυρός του Χριστού είναι το καύχημα της Εκκλησίας μας,το αήττητο όπλο κατά των δυνάμεων του κακού. Πάνω στον  Σταυρό του Κυρίου μας Ιησού Χριστού συντρίφτηκε το κράτος του διαβόλου και εκμηδενίστηκε η δύναμή του.

Από τον Σταυρό πήγασε η απολύτρωση και η αθανασία στο ανθρώπινο γένος και έγινε μέσο αγιασμού και νοητή ασπίδα προστασίας από κάθε κακό. Έγινε το στήριγμα των δικαίων και η ελπίδα των αμαρτωλών. Ο Τίμιος Σταυρός του Χριστού,εκτός από Θείο Σύμβολο της Εκκλησίας μας,έχει παράλληλα και ηθική σημασία για όλους μας. Όπως ο Κύριος έφερε τον δικό Του Σταυρό στον Γολγοθά, φορτωμένος τις ανομίες ολόκληρου του ανθρωπίνου γένους, έτσι και ο πιστός του Χριστού φέρει τον προσωπικό του σταυρό, τον προσωπικό του αγώνα για τη σωτηρία και τελείωση. Οι Χριστιανοί ατενίζοντας και προσκυνώντας τον Σταυρό θυμούνται το πάθος του Χριστού και παίρνουν δύναμη για να συνεχίσουν ανανεωμένοι τη νηστεία και τον πνευματικό τους αγώνα. Κάθε πιστός όταν προβλέπει με πίστη στον Σταυρό που έβαψε με το Τίμιον Αίμα Του ο Κύριος, όπως είπε ο ίδιος«δεν θα χαθεί αλλά θα ζήσει αιώνια»(Ιωαν.3,14-15).

Προς τη Σωτηρία του ανθρώπου απαιτείται όχι μόνο η Χάρη του Θεού, αλλά και η δική του θέληση, πιο συγκεκριμένα μετέχει κανείς στο Χριστό, γίνεται δηλαδή μέτοχος της Σταυρικής Του Θυσίας, με το βάπτισμα, το Χρίσμα, με την Θεια Κοινωνία ,την Εξομολόγηση, με τη συμμετοχή στα Ιερά Μυστήρια της Εκκλησιας, με τον αγώνα για πνευματική ζωή  που αποτελεί κυριολεκτικά «μάτωμα» της ψυχής, δόση αίματος, κατά το «δος αίμα και λάβε Πνεύμα», με ένα λόγο κατανοείται ως συσταύρωση με τον Χριστό. Ο άνθρωπος μετανοώντας στην εξομολόγηση, ή αλλιώς στο βάπτισμα δακρύων όπως λέγεται,βρίσκει δύναμη για να αποκρούσει την αμαρτία όπως μας λέει ο άγιος Νείλος «η πνευματική διδασκαλία απομακρύνει τον καπνό που συσσωρεύεται στις ψυχές από την κακία».

«Ει τις θέλει οπίσω μου έρχεσθαι, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρό αυτού καθ’ημέραν και ακολουθείτω μοι»(Λουκ.9,23 και Ματθ.16,24 και Μαρκ 34-38). Έτσι σύμφωνα με το παραπάνω χωρίο από το κατά Λουκά ευαγγέλιο όπως επίσης και από το κατά Ματθαίου ευαγγέλιο, αλλά και από το κατά Μάρκον το απόσπασμα του οποίου διαβάζεται στην Θεία Λειτουργία κατά την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, ο άγιος Νεκτάριος ο επίσκοπος Πενταπόλεως μας λέει ότι «ο Σωτήρας μας  Ιησούς Χριστός  καλεί τον άνθρωπο να τον ακολουθήσει και τον αφήνει ελεύθερο  να αποφασίσει ή να τον ακολουθήσει ή να στραφεί αντίθετα από τον δρόμο του Θεού. Ήλθε για τη σωτηρία του ανθρώπου και όμως δεν παραβιάζει το αυτεξούσιό του. Ο Κύριός μας και  Σωτήρας μας  Ιησούς Χριστός μας προσκαλεί να απαρνηθούμε τον εαυτό μας,να σηκώσουμε τον σταυρό στον ώμο και να Τον ακολουθήσουμε. Αυτός που θέλει τη σωτηρία του οφείλει να κοπιάσει για να την αποκτήσει, αλλιώς θα τη στερηθεί.

  Έπειτα, σύμφωνα με τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά «ο τύπος του Σταυρού είναι η ιερή σφραγίδα,σωστική και σεβαστή, αγιαστική και τελεστική των υπερφυών και απορρήτων αγαθών που ενεργήθηκαν στο γένος των ανθρώπων από τον Θεό. Δύναμη αναιρετική της κατάρας και της καταδίκης είναι ο Σταυρός, που καταστρέφει τη φθορά και τον θάνατο. Περιέχει την αιώνια ζωή και ευλογία. Είναι το σωτηριώδες ξύλο, το βασιλικό σκήπτρο, το θείο τρόπαιο κατά ορατών και αοράτων εχθρών, έστω και αν οι οπαδοί του σαρκικού φρονήματος και της αιρέσεως φρενοβλαβώς δυσαρεστούνται όταν ακούν τα λόγια αυτά».

Στον Όρθρο της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως,μετά από τη μεγάλη  Δοξολογία,ο Σταυρός μεταφέρεται σε μία  σεμνή πομπή στο κέντρο του ιερού ναού με τον χορό να ψάλλει«Τον Σταυρόν Σου προσκυνούμεν Δέσποτα, και την αγίαν σου Ανάστασιν δοξάζομεν», και παραμένει εκεί όλη την υπόλοιπη εβδομάδα, οπότε στο τέλος κάθε ακολουθίας γίνεται προσκύνηση του Σταυρού από τους πιστούς. Μέσα σε εορταστική και νικητήρια ατμόσφαιρα και μέσα σε άνθη προβάλλει σήμερα της Σταυροπροσκυνήσεως ,στο κέντρο του ιερού ναού ο Τίμιος Σταυρός του Κυρίου.Και όλοι οι πιστοί σπεύδουμε να προσκυνήσουμε γονατιστοί τον ζωηφόρον Σταυρό του Σωτήρος με βαθειά ευλάβεια και ευγνωμοσύνη,για όσα μέχρι τώρα μας έχει προσφέρει και συνεχίζει να προσφέρει.

Το Ευαγγέλιο της ημέρας τελειώνει με τη  φράση «Αμήν λέγω υμίν ότι εισί τίνες την ώδε εστηκότων,οίτινες ου μη γεύσονται θανάτου,έως αν ιδώσι την  βασιλείαν του Θεού εληλυθυίαν εν δυνάμει»(Μαρκ.8,34.9,1). Εδώ δεν πρόκειται για την Δεύτερη ένδοξη Παρουσία του Χριστού στο τέλος της ιστορίας,αλλά για την ενδυνάμει έλευσή Του,η οποία εγκαινιάζεται κατά την Πεντηκοστή και της οποίας έγιναν μάρτυρες οι πρώτοι Χριστιανοί.Πρόκειται όμως και για το αόρατο,κάθε άλλο παρά θεαματικό,πλησίασμα της Βασιλείας στις γεμάτες πίστη και θέρμη ψυχές των ανθρώπων.

 Ο άγιος Νεκτάριος μας πληροφορεί και μας διδάσκει πως «στο σχέδιο της σωτηρίας  του ανθρώπου συνεργούν συγχρόνως και η Χάρη του Θεού και η θέληση του ανθρώπου. Η μεν Χάρη του Θεού προσκαλεί, διαφωτίζει τον νού και την καρδιά του ανθρώπου, η δε θέληση του ανθρώπου συνεργεί στη διάνοιξη των οφθαλμών στο περίλαμπρο άπλετο φώς και την κάθαρση της καρδιάς του. Με αποτέλεσμα,η  σωτηρία του ανθρώπου να  ξεκινάει από την Χάρη, να μορφοποιείται από την θέληση και να  τελειοποιείται από την Χάρη η οποία την επιβραβεύει. Είναι ανάγκη, μας λέει  επίσης να  υπάρχει διάθεση να θέλουμε να σωθούμε, για να σωθούμε από την Χάρη του Θεού ».

Ο Ιερός Χρυσόστομος μας  ενημερώνει πως «η Χάρη, αν και είναι Χάρη,σώζει μόνο αυτούς που το θέλουν»(Λογ.ιη’προς Ρωμαίους). Επίσης σύμφωνα με τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο όπως μας επισημαίνει ότι «είναι ανάγκη να υπάρχει συγκατάθεση δική μας,αλλά από τον Θεό θα σωθούμε»(Λογ.λα’).

Από την Σταύρωση του Ιησού Χριστού είχαν περάσει περίπου 300 χρόνια όταν ευρέθη από την αγία Ελένη,τη μητέρα του αυτοκράτορος της βυζαντινής αυτοκρατορίας  και μετέπειτα αγίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας αγίου Κωνσταντίνου,ο Τίμιος και Ζωοποιός Σταυρός του Σωτήρος Ιησού Χριστού.

Η μητέρα του αυτοκράτορος  Κωνσταντίνου  Ελένη ανέλαβε με μεγάλη της χαρά  τη δύσκολη αποστολή που της έθεσε να φέρει εις πέρας ο γιός της, να βρεί τον Τίμιο Σταυρό του Ιησού Χριστού.Η ίδια πάντοτε επιθυμούσε να αξιωθεί να μεταβεί στους Αγίους Τόπους για να προσκυνήσει εκεί όπου γεννήθηκε, έδρασε, σταυρώθηκε και αναστήθηκε ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός. Αποστολή πράγματι εξαιρετικά δύσκολη γιατί σύμφωνα με την παράδοση  οι Εβραίοι, τον είχαν σκεπάσει τον μικρό λόφο του Γολγοθά, όπου από κάτω βρισκόταν ο Τίμιος Σταυρός για να μην μπορούν οι Χριστιανοί να ανεγείρουν εκεί χριστιανικό ναό. Κάτι που όμως τελικά τους άλλαξε τα σχέδια η αγία Ελένη, η οποία στο σημείο που βρήκε τον Τίμιο Σταυρό ανήγειρε τον ιερό ναό της Αναστάσεως του Κυρίου.

Ο αυτοκράτορας Αδριανός για να εμποδίσει τους Χριστιανούς να προσκυνούν τον άγιο τόπο ,είχε ανεγείρε ναό αφιερωμένο στη θεά Αφροδίτη. Η αγία Ελένη αποφασιστικά και χωρίς δεύτερη σκέψη γκρέμισε και   κατεδάφισε  μεμιάς  τον ειδωλολατρικό ναό, ξεκαθάρισε τον τόπο και στη συνέχεια μετ’ ακριβείας βρήκε την θέση όπου βρισκόταν ο Τίμιος Σταυρός του Χριστού,και στη συνέχεια ανήγειρε μεγαλοπρεπή ιερό ναό της Αναστάσεως του Κυρίου στο σημείο αυτό. Η χαρμόσυνη είδηση έπειτα ότι βρέθηκε ο Τίμιος Σταυρός του Χριστού διαδόθηκε  πολύ γρήγορα σε όλη την οικουμένη ,όπου υπήρχαν Χριστιανοί ,με αποτέλεσμα να πηγαίνουν οι πιστοί να προσκυνήσουν το Τίμιο Ξύλο κάνοντας τον Σταυρό τους,λέγοντας Κύριε Ελέησον.

 Στο σημείο κάτω από το οποίο, βαθιά στο χώμα βρισκόταν ο Σταυρός του Κυρίου Ιησού Χριστού, φύτρωνε ένα μικρό φυτό που μοσχοβολούσε, ο βασιλικός όπως είναι γνωστός ή σταυρολούλουδο, επειδή τα φύλλα του σχηματίζουν  σταυρό, και το αξιοθαύμαστο είναι το γεγονός ότι ενώ το ξερίζωναν αυτό ξαναφίτρωνε κατ’ επανάληψη. Η αγία Ελένη μετά από θερμή προσευχή ζήτησε να της δοθεί από τον Θεό ένα σημείο για το πού βρίσκεται ο Σταυρός του Χριστού,το οποίο και της δόθηκε. Σεισμός έγινε στο σημείο εκείνο, άνοιξε η γή και από το άνοιγμα αυτό που προέκυψε, πρόβαλε ο ευωδιαστό λουλούδι σε σχήμα σταυρού, ο βασιλικός. Έδωσε εντόλη κατόπιν, να σκάψουν οι εργάτες στο σημείο εκείνο, έτσι δεν άργησαν να βρεθούν οι τρείς σταυροί, του Χριστού και των συσταυρωθέντων επίσης, των δύο ληστών. Εκεί κοντά βρέθηκε επίσης η επιγραφή του Ποντίου Πιλάτου «Ιησούς ο Ναζωραίος, ο Βασιλεύς των Ιουδαίων». Προκειμένου να τους λυθεί τώρα η απορία που εύλογα τους γεννήθηκε, ποιός από τους τρείς σταυρούς ανήκε στον Σωτήρα Ιησού Χριστό,λύθηκε με τον εξής θαυματουργό τρόπο: κοντά στο σημείο που έγινε η εύρεση των σταυρών βρισκόταν  μια γυναίκα βαριά άρρωστη,ακούμπησαν έτσι πάνω της διαδοχικά χωρίς αποτέλεσμα τους δύο πρώτους σταυρούς, ύστερα έκαναν το ίδιο και με τον τρίτο σταυρό και ω του θαύματος,η άρρωστη γυναίκα έγινε αμέσως καλά. Η αγία Ελένη και όλοι οι άλλοι παρευρισκόμενοι κατάλαβαν ότι αυτός ήταν ο Τίμιος και Ζωοποιός Σταυρός του Σωτήρος Ιησού Χριστού, του Μονογενούς Υιού του Θεού!

Εκεί στο σημείο αυτό όπου ευρέθη ο Τίμιος Σταυρός  ανήγειρε η αγία Ελένη τον ιερό ναό της Αναστάσεως του Κυρίου, όπως είπαμε παραπάνω, προς  προσκύνηση των ευλαβών Χριστιανών. Κατόπιν σπουδαίας επιχορηγίας του υιού της, αυτοκράτορος Μεγάλου Κωνσταντίνου, έχτισε τον ιερό ναό της Γεννήσεως του Χριστού στη Βηθλεέμ, τον ιερό ναό της Αναστάσεως του Κυρίου και ιερό ναό στο Όρος  των Ελαιών. Σπουδαίο έργο πραγματοποίησαν μητέρα και Υιός  για την αγάπη τους στον μοναδικό Βασιλιά όλου του κόσμου του Ιησού Χριστού, όπου η Βασιλεία του δεν έχει τέλος εις τους αιώνας, και για την πορεία  του Χριστιανισμού  στην πορεία της ανθρωπότητας, από τότε έως  και τώρα,βάζοντας γερά θεμέλια στη θεμελίωση της πίστης στον Χριστό και του Χριστιανικού φρονήματος.

Επίσης ανέθεσε η αγία Ελένη μία αποστολή στον Κυριακό, τον πρώην Εβραίο που υπέδειξε το ακριβές σημείο που βρισκόταν ο Τίμιος Σταυρός, και ονομαζόταν τότε Ιούδας, πρίν πιστέψει στον Χριστό και βαπτιστεί Χριστιανός παίρνοντας το όνομα Κυριακός, όταν έγινε ο σεισμός και άνοιξε η γή και πρόβαλε ο Σταυρός του Κυρίου, να βρεί τα καρφιά με τα οποία  είχαν καρφώσει τα Άχραντα χέρια και τα πόδια του Χριστού πάνω στο ξύλο του σταυρού,οι δήμιοί του. Αποστολή την οποία έφερε εις πέρας ο Κυριακός. Αργότερα δε, έγινε επίσκοπος Ιεροσολύμων και άγιος και τιμάται η μνήμη  του από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας στις 28 Οκτωβρίου κάθε έτους .

Το έτος 327 ήταν ένα έτος ορόσημο για την Βυζαντινή Αυτοκρατορία γιατί αφήχθη εκεί  ο Τίμιος Σταυρός. Πρίν αναχωρήσει η αγία Ελένη  για την Κωνσταντινούπολη σύμφωνα με την παράδοση,έκοψε τον Σταυρό κάθετα ,με αποτέλεσμα να έχει δύο Σταυρούς λεπτότερους ως προς το πάχος. Τον έναν τον άφησε στα Ιεροσόλυμα και τον άλλον τον πήρε μαζί της στην Κωνσταντινούπολη. Πρίν επιστρέψει στη βασιλεύουσα έκανε μία στάση στην Κύπρο όπου παρέμεινε για ένα διάστημα εκεί πράττοντας σπουδαίο έργο και εκεί γιατί όπως μας πληροφορούν ιστορικοί της εποχής ,«πήγε σε ένα όρος των ειδώλων που ονομάζονταν Όλυμπος, το  καθαγίασε με τον Τίμιο Σταυρό και έπειτα το μετέτρεψε σε όρος του Σταυρού και ο λαός της Κύπρου ονόμασε αυτό το όρος Σταυροβούνιο ή όρος του Σταυρού ή όρος του σταυρού του Θεοκρεμάστου».Έχτισε ιερό ναό και αφιέρωσε τεμάχιο τιμίου ξύλου μαζί με τον σταυρό του ληστή που μετανόησε και τμήμα από ένα καρφί. Έπειτα φεύγει για την Κωνσταντινούπολη μαζί με το υπερπολύτιμο εύρημα της Χριστιανοσύνης, τον Τίμιο Σταυρό του Χριστού.

Ο αυτοκράτορας γιός της Κωνσταντίνος, οι επίσκοποι, οι πρεσβύτεροι,οι διάκονοι και όλος ο λαός υποδέχτηκαν σε πανηγυρικό, θριαμβευτικό και νικητήριο κλίμα τον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό του Σωτήρος Ιησού Χριστού. Έπειτα ο επίσκοπος Μακάριος  τον έθεσε προς προσκύνηση  στη διάθεση των ευλαβών Χριστιανών ,οι οποίοι με ευλάβεια και δάκρυα στα μάτια χαράς και ευγνωμοσύνης στον Χριστό, προσκυνούσαν τον Τίμιο Σταυρό Του, εκεί που έτρεξε το Τίμιο και Πανακήρατο Αίμα Του για τη σωτηρία της ανθρωπότητας.

Στο ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως και της  Κυριακής μετά την Ύψωση του Τίμιου Σταυρού από  το κατά Μάρκον ευαγγέλιο  (8,34-38.9,1),ακούμε «Τί γάρ ωφελήσει άνθρωπον, εάν κερδίση τον κόσμον όλον, και ζημιωθή την ψυχήν αυτού; ή τί δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής αυτού;».        Σε μετάφραση των παραπάνω στίχων «Διότι  τί θα ωφελήσει τον άνθρωπο να κερδίσει τον κόσμο όλο και να ζημιωθεί την ψυχή του; Ή τί αντάλλαγμα είναι δυνατόν να δώσει ο άνθρωπος δια την ψυχήν του;».

Επομένως για να «απολέσει» κάποιος την ψυχή του ένεκεν του Χριστού,σημαίνει ότι πρέπει να απελπιστεί υγιώς από τον πεσμένο εαυτό του,να ξεχάσει τη θεωρία ότι είναι αυτόφωτος,αυτόνομος και αυτάρκης,να πάψει να πιστεύει στην  αυτολύτρωση και αυτοθεραπεία,και να καταλάβει ότι είναι ετερόφωτος και ετερόνομος, δηλαδή ότι σώζεται μόνο με την ελεύθερη και ολόκαρδη υπακοή του στο Θείο Θέλημα. Τότε μόνο ο άνθρωπος «ευρίσκει την ‘χαμένη’ ψυχή του».Τότε μόνο ζεί το ψαλμικό: «Κύριος ποιμαίνει με και ουδέν με υστερήσει, την ψυχήν μου επέστρεψεν»όπως μας μαρτυρά και μας εξηγεί  ο άγιος Ιγνάτιος . Κανένα αντάλλαγμα δεν μπορεί να ισοσταθμίσει την αξία της θυσίας του Χριστού, ούτε ολόκληρος ο κόσμος και γι’αυτό ο Σταυρός του Χριστού είναι το μεγαλύτερο καύχημά μας. Και γίνεται τόσο μεγαλύτερη δόξα και  καμάρι μας όσο δεχόμαστε εκούσια να συσταυρωθούμε με τον Χριστό, σταυρώνοντας τον εγωισμό, τα πάθη και τις αμαρτίες μας.

Εκφραστικότατο παράδειγμα της αληθινής μετάνοιας και της Θείας Φιλανθρωπίας  είναι η μετάνοια του ληστή επάνω στον σταυρό του, πίστεψε και κέρδισε τον θησαυρό της Βασιλείας των Ουρανών. Αυτός που μετανοεί αληθινά έχει καρδιά συντετριμμένη και τεταπεινωμένη. Νούς και καρδιά, ψυχή και σώμα, φανερώνουν και μαρτυρούν την αληθινή μεταστροφή του μετανοημένου ανθρώπου και τον διακαή πόθο του να εξιλεωθεί ενώπιον του Θεού. «Καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ο Θεός ούκ εξουδενώσει».

 Η ανύψωση του ανθρώπου από την ποικιλόμορφη αμαρτία στην κάθαρση, από την κάθαρση τώρα στον φωτισμό και έπειτα από τον φωτισμό στον δοξασμό, την κατά Χάρη«Θέωση» είναι η μυστική έφεση του ανθρώπου σε κάθε εποχή της ιστορίας.        Στα μέσα της πορείας μας βρισκόμαστε την Γ’ Κυριακή  των Νηστειών ,της Σταυροπροσκυνήσεως,προς το Πάσχα. Και η Εκκλησία μας παρουσιάζει τον αδιαμφισβήτητο  και αδιαφιλονίκητο νικητή του πασχαλινού θριάμβου! Ο σαρκωθείς Κύριός μας και Θεός μας Ιησούς Χριστός, που το Πάσχα θα τον δούμε να νικάει τον θάνατο και να τον καταπατάει, επιλέγοντας ελεύθερα την έως θανάτου υπακοή στον Πατέρα του, καλεί κι εμάς τους ανθρώπους να τον επιλέξουμε ελεύθερα Σωτήρα μας, κάνοντας υπακοή στο Άγιο Θέλημά Του!