Όποιος έχει καθαρή καρδία ελευθερώνεται από την κακή επιθυμία

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Ιωάννου Χρυσοστόμου Ομιλία ΙΗ΄
Ματθ. 5, 38 – 48

Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=334331

5. Μη ποδοπατής λοιπόν αυτόν που έπεσεν, αλλά να τον ελεής.

Διότι αν ιδούμεν κάποιον που τον πειράζει η χολή του, που έχει σκοτοδίνην και ετοιμάζεται να κάνη εμετόν, αυτό το κακόν υγρόν, απλώνομεν το χέρι μας και τον κρατούμεν μέσα εις τους σπασμούς του έστω και αν ακόμη λερώνωμεν τα ρούχα μας, δεν απομακρυνόμεθα, αλλά επιδιώκομεν ένα μόνον, να τον ελευθερώσωμεν από την δύσκολον θέσιν του.

Τούτο ας κάνωμεν και εις αυτούς και ας τους κρατούμεν, όταν κάνουν εμετόν ή όταν σπαράζουν. Ας μη τους αφήσωμεν, ώσπου να απαλλαγούν από όλο το κακόν. Και τότε θα σου αναγνωρίση πολύ μεγάλην ευγνωμοσύνην, όταν του περάση, τότε θα καταλάβη από πόσην ταραχήν τον ηλευθέρωσες.

Και διατί αναφέρω την ευγνωμοσύνην από μέρους εκείνου, όταν ο Θεός ευθύς θα σε στεφανώση και θα σε ανταμείψη με μύρια αγαθά, επειδή ηλευθέρωσες τον αδελφόν σου από βαρύ νόσημα; Και εκείνος θα σε τιμήση ως κύριόν του και θα σέβεται διά παντός την καλωσύνην σου.

Δεν βλέπεις τας γυναίκας την ώραν του τοκετού, πως δαγκώνουν αυτάς που τας παραστέκονται και εκείναι δεν αισθάνονται πόνον, ή μάλλον αισθάνονται, υποφέρουν όμως γενναία· συμπονούν εκείνας που βασανίζονται και ξεσχίζονται από τους πόνους του
τοκετού. Αυτάς ζήλεψε και συ και μη γίνης πιο λεπτεπίλεττος από τας γυναίκας. Όταν γεννούν αι ‘γυναίκες’ αυταί -διότι αυτοί είναι πιο μικρόψυχοι από τας γυναίκας- τότε θα αναγνωρίσουν εσένα τον άνδρα.

Και αν είναι αι εντολαί βαρείαι, σκέψου ότι διά τούτο ήλθεν ο Χριστός, διά να τας εμφυτεύση μέσα εις την ψυχήν μας και να μας κάμη χρησίμους εις εχθρούς και φίλους. Διά τούτο προτρέπει να φροντίζωμεν και διά τους δύο· διά τους αδελφούς, όταν λέγη· «και αν προσφέρης το δώρον σου», διά τους εχθρούς, όταν νομοθετή να τους αγαπώμεν και να προσευχώμεθα δι’ αυτούς.

Και δεν μας οδηγεί εις τούτο από το παράδειγμα του δικαίου μόνον, αλλά και από το αντίθετον· «Αν αγαπήσετε», λέγει, «όσους σας αγαπούν, τι μισθόν θα λάβετε; Το ίδιο δεν κάνουν και οι τελώνες;». Τούτο λέγει και ο Παύλος: «Δεν αντεστάθητε εις την αμαρτίαν μέχρις αίματος».

Αν λοιπόν πράττης έτσι, στέκεσαι κοντά εις τον Θεόν, αν αμελής, πηγαίνεις με τους τελώνας.

Είδες ότι η απόστασις μεταξύ των εντολών δεν είναι τόσον μεγάλη, όση η διαφορά των προσώπων; Ας μη λογαριάζωμεν λοιπόν ότι είναι βαρεία η εντολή· ας σκεφθούμεν και το έπαθλον και ας στοχασθούμεν με ποίον γινόμεθα όμοιοι, όταν επιτύχωμεν, και με ποίον εξισωνόμεθα, αν αποτύχωμεν. Με τον αδελφόν μας ορίζει να συμφιλιωνώμεθα και να μη τον αφήνωμεν, προτού διαλύσωμεν την έχθραν μας. Όταν ομιλή δι᾽ όλους, δεν μας δεσμεύει πλέον με την υποχρέωσιν αυτήν αλλά απαιτεί τα από μέρους μας μόνον, ελαφρύνων τον νόμον και με τον τρόπον αυτόν.

Επειδή είπε· «Κατεδίωξαν τους πριν από σας προφήτας», διά να μη δυσαρεστηθούν διά τούτο μαζί των, προστάζει όχι μόνον να δείχνουν ανοχήν διά την συμπεριφοράν των αλλά
και να τους αγαπούν. Βλέπεις πως βγάζει τον θυμόν από την ρίζαν, την επιθυμίαν διά τα σώματα, τα πράγματα, την δόξαν, την παρούσαν ζωήν;

Αυτό βέβαια το έκαμεν από την αρχήν τώρα όμως το κάνει πολύ περισσότερον. Διότι και ο πτωχός και ο πράος και ο λυπημένος αδειάζει την ψυχήν του από τον θυμόν.

Ο δίκαιος και ο ελεήμων αδειάζει την ψυχήν του από την επιθυμίαν των πραγμάτων.

Όποιος έχει καθαράν καρδίαν ελευθερώνεται από την κακήν επιθυμίαν. Όποιος καταδιώκεται, υπομένει τας ύβρεις και κατηγορείται, επιτυγχάνει ακεραίαν την περιφρόνησιν των πραγμάτων της ζωής αυτής και είναι καθαρός από υπερηφάνειαν και κενοδοξίαν.

Αφού λοιπόν ηλευθέρωσεν από τα δεσμά αυτά τον ακροατήν του και τον προπαρεσκεύασε διά τους αγώνας, αποσπά πάλιν τα πάθη αυτά με άλλον τρόπον και με περισσοτέραν προσοχήν. Ήρχισε λοιπόν από την οργήν και αφού από παντού γύρω έκοψε τα νεύρα αυτού του πάθους είπεν· Όποιος θυμώνει με τον αδελφόν του και όποιος τον αποκαλεί ανόητον και βλάκα, να τιμωρήται.

Και όποιος προσφέρει το δώρον, να μη πλησιάζη εις την τράπεζαν προτού διαλύση την έχθραν του. Και όποιος έχει αντίδικον, πριν αντικρύση το δικαστήριον, να συμφιλιωθή με τον εχθρόν του.

Έπειτα έρχεται εις την επιθυμίαν και λέγει· Όποιος παρατηρεί με ακόλαστα μάτια, να τιμωρήται ως μοιχός. Όποιος σκανδαλίζεται από γυναίκα ακόλαστον ή από άνδρα ή κάποιον από τους φίλους του, όλους αυτούς ας τους απομακρύνη. Όποιος έχει γυναίκα με τον νόμον του γάμου, ας μη την διώχνη ποτέ και ας μη ρίχνη τα βλέμματά του εις άλλην.

Με αυτά αποσπά τας ρίζας της πονηράς επιθυμίας.

Έπειτα από αυτά περιορίζει την επιθυμίαν διά τα πράγματα, προστάζων μήτε να ορκιζώμεθα μήτε να ψευδώμεθα μήτε να κρατούμεν το ίδιο μας το υποκάμισον, που τυχόν φορούμεν. Αλλά και το ιμάτιόν μας να παρέχωμεν εις όποιον το θέλει, ακόμη και το σώμα μας, αναιρών έτσι εξ ολοκλήρου τον πόθον διά τα πράγματα.

Από την έκδοση Ι. Χρυσοστόμου Έργα 9, «Υπόμνημα εις το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον α’», (Ομιλίαι Α-Κ), της σειράς «Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας», των Πατερικών Εκδόσεων «Γρηγόριος ο Παλαμάς». Εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση, σχόλια, Ιγνάτιος Σακαλής και Νικόλαος Τσικής (φιλόλογοι).