Αυτός που θέλει να ελέγξει, πρέπει να διώξει όσο μπορεί μακρυά από την ψυχή του την αναίδεια και την αναρχία!

Το μαρτύριο του Ιερομάρτυρα Βαβύλα.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου,
Εις τον μακάριον Βαβύλαν
Λόγος δεύτερος

Και εναντίον του Ιουλιανού και των ειδωλολατρών

Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=352835

ζ’. Τέτοια είναι η σοφία του Χριστού, δεν επιτρέπει ν’ αγωνιζόμαστε ούτε λιγώτερο ούτε περισσότερο απ’ όσο πρέπει, αλλά πάντα προστάζει το μέτρο. Μπορούσε αν ήθελε να προχωρήση και πιο πέρα. Γιατί αυτός που είχε αποφασίσει τη ζωή του (αφού δε θα έκανε αρχή αν δεν ήταν ωπλισμένος με τέτοια σκέψη), μπορούσε εύκολα να κάνη τα πάντα, και με βρισιές να περιλούση το βασιλέα και το στέμμα να ρίξη από το κεφάλι του και να τον χτυπήση στο πρόσωπο όταν άπλωσε το χέρι στο στήθος του.

Όμως τίποτα τέτοιο δεν έκανε, γιατί η ψυχή του ήταν ποτισμένη με την ουσία την πνευματική, γι’ αυτό δεν έκανε τίποτα άδικα κι άσκοπα, αλλά τα πάντα με σωστή λογική κρίση και πάντα αυτό που ήταν φυσικό να κάνη.

Δεν έμοιαζε με τους Έλληνες σοφούς που ποτέ δεν έκαναν το σωστό και πάντα, να πούμε, δείχνουν θάρρος περισσότερο ή λιγώτερο απ’ όσο πρέπει, για να δοξασθούν παντού όχι για την ανδρεία τους αλλά για τα ασυλλόγιστα πάθη τους κι έτσι απ’ όλους κατηγορήθηκαν για δειλία σε όσα υστέρησαν, για αλαζονεία και φιλοδοξία σε όσα το παράκαναν. Ο μακάριος εκείνος όμως, όχι.

Γιατί δεν έκανε αυτό που έπρεπε δίχως σκέψη, όλα τα εξέταζε προσεχτικά και αφού προσάρμοζε τους λογισμούς τους δικούς του στους θείους νόμους, έπειτα τους πραγματοποιούσε. Γι’ αυτό και δεν έκοψε επιφανειακά, για να μην παραμείνη άρρωστο μέρος, ούτε βαθύτερα απ’ όσο έπρεπε, για να μη φέρη σε κίνδυνο τον άρρωστο κόβοντας περισσότερο. Έκοψε ανάλογα με το νόσημα κι έτσι έκανε την καλύτερη θεραπεία. Και νομίζω ότι με όσα είπα τον απόδειξα αρκετά καθαρό κι από θυμό κι από δειλία, κι από φόβο κι από κολακεία.

Μ’ αν μπορώ να πω κάτι παράξενο, δε θαυμάζω τόσο ότι ο μακάριος Βαβύλας πήρε το θάρρος να χτυπήση τη μανία του κυρίαρχου, όσο ότι ήξερε καλά μέχρι ποιο σημείο έπρεπε να προχωρήση, και τίποτα πιο πολύ ούτε να πράξη ούτε να πη. Και ότι αυτό είναι πιο θαυμαστό από το άλλο, φαίνεται γιατί το ένα μπορείς να βρης πολλούς που το κατόρθωσαν, ενώ στο άλλο απότυχαν.

Ο κάθε άνθρωπος δηλαδή πολλές φορές μπορεί να φερθή θαρραλέα, αλλά το να παρουσιάση το θάρρος που πρέπει και στον καιρό που ταιριάζει, και με το ανάλογο μέτρο και την ανάλογη φρόνηση, αυτό χρειάζεται μεγάλη και θαυμαστή ψυχή. Γιατί και το μακάριο Δαβίδ τον ύβρισε με πολύ θάρρος ο Σεμεΐ και τον ωνόμασε «άνθρωπο του αίματος», αλλά εγώ δε θα το έλεγα θάρρος αυτό, αλλά ακολασία γλώσσας και θράσος ψυχής και απρέπεια κι ανταρσία και κάθε τι άλλο παρά θάρρος.

Γιατί νομίζω πως αυτός που θέλει να ελέγξη, πρέπει να διώξη όσο μπορεί μακρυά από την ψυχή του την αναίδεια και την αναρχία, και τα λόγια κι οι πράξεις του να φανερώνουν ότι προέρχονται μόνο από ζήλο. Και οι γιατροί, όταν πρέπει να κόψουν τα σάπια μέλη ή να θεραπεύσουν τα πληγιασμένα, δε γεμίζουν πρώτα την ψυχή τους με οργή για ν’ αρχίσουν μετά την θεραπεία, αλλά τότε προ πάντων φροντίζουν να διατηρούν το λογισμό τους στην κατάσταση που πρέπει, για να μην αποτύχη η τέχνη τους από την ταραχή τους.

Κι αφού έχει ανάγκη από τόση γαλήνη αυτός που θέλει να θεραπεύση ένα σώμα, τι να σκεφθούμε, πες μου, και πόση περίσκεψη να απαιτήσωμε από ένα που γιατρεύει ψυχές; Πολύ μεγαλύτερη όπως φαίνεται, και τόση, όση παρουσίασε ο αγαθός εκείνος μάρτυρας.

Γιατί έδιωξε μακρυά από την ιερή αυλή τον άθλιο εκείνο με τέτοιο τρόπο, σα να έδινε σ’ εμάς όρους και κανόνες για να πάρωμε παράδειγμα και να φερθούμε ανάλογα κι εμείς σ’ άλλες περιστάσεις. Και φαίνεται βέβαια ότι αυτό που έκανε ήταν ένα κατόρθωμα, μα αν το καλοσκεφθή κανείς, το εξετάση και το παρατηρήση από παντού με προσοχή, θα βρη ότι κρύβει μέσα του και δεύτερο και τρίτο καλό, και μεγάλο, ωφέλιμο θησαυρό. Γιατί αυτός που διωχνόταν τότε μακρυά από την Εκκλησία ήταν ένας μονάχα, αλλά όσοι κέρδιζαν μ’ αυτό το περιστατικό, ήταν πολλοί.

Οι άρχοντες δηλαδή που υπάκουαν σ’ αυτόν τον τύραννο (που κυριαρχούσε το μεγαλύτερο μέρος της οικουμένης), όσοι βέβαια ήταν άπιστοι, ένοιωσαν κατάπληξη και θαυμασμό όταν έμαθαν πόσο θάρρος μετάδωσε ο Χριστός στους δούλους του, περιφρόνησαν τη δουλοπρέπεια μεταξύ τους και την ανελευθερία και τη μικροπρέπεια, είδαν πόση είναι η διαφορά ανάμεσα στην ανωτερότητα των χριστιανών και στην απρέπεια των ειδωλολατρών.

Γιατί σ’ αυτούς όσοι έχουν αναλάβει να φροντίζουν τα ιερά, περισσότερο από τους θεούς κι από τα ίδια τα είδωλα υπηρετούν τους βασιλείς, και επειδή τους φοβούνται τιμούν τα ξόανα ώστε, για την τιμή αυτή, οι πονηροί δαίμονες να χρωστούν χάρη στους βασιλείς. Κι όταν συμβή να γίνη βασιλιάς ένας που δεν τους υπολογίζει, μπαίνει κανείς στους ναούς των ειδώλων και βλέπει παντού πάνω στους τοίχους απλωμένα τα πανιά τής αράχνης και τόση σκόνη να σκεπάζη το ξόανο, που να μη φαίνεται ούτε μύτη, ούτε μάτι, ούτε άλλο μέρος του προσώπου του, κι από τους βωμούς άλλοι στέκουν κομμάτια μόνο, γιατί το περισσότερο μέρος τους έσπασε, άλλοι βρίσκονται τριγυρισμένοι με τόσα αγριόχορτα, ώστε αυτός που δεν ξέρει να νομίζη ότι αυτό πού βλέπει είναι ένας σωρός από κοπριά.

Κι αυτό γίνεται γιατί πιο πριν μπορούσαν να κλέβουν όσα ήθελαν και να καλοτρώνε από τη λατρεία των ξοάνων, τώρα όμως για χάρη τίνος να μπαίνουν σε ταλαιπωρία; Γιατί με το να καταγίνωνται όλη μέρα και να κουράζωνται, καμμιάν αμοιβή δεν περιμένουν από τα είδωλα, αφού είναι ξύλα και πέτρες, κι αφού ούτε οι βασιλείς δεν τα τιμούν πια γιατί γνώρισαν την αλήθεια και προσκυνούν τον Υιό του Θεού. Έτσι κι οι ιερείς δεν αναγκάζονται να υποκρίνωνται ότι λατρεύουν τα είδωλα.

Απόσπασμα από τον Δεύτερο λόγο, «Εις τον Άγιο Μάρτυρα Βαβύλα», του αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, από την έκδοση «Ιωάννου του Χρυσοστόμου έργα», τόμος Ε’, τα «Εγκωμιαστικά β’», των εκδόσεων ο Λόγος. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Κων. Λουκάκης.