Η δωρεά ως πειρασμός

Νεοπλουτισμός είναι η αδυναμία διαχείρισης μιας ξαφνικής αύξησης πλούτου. Είναι δεδομένο και πλήρως αποδεδειγμένο πως άνθρωποι, οι οποίοι για διάφορους λόγους είδαν την περιουσία τους να αυξάνει 50 και 100 φορές μέσα σε μία νύχτα, βίωσαν την βίαιη ανατροπή οικογενειακών, κοινωνικών και ψυχολογικών ισορροπιών που είχαν δημιουργήσει χρόνια ολόκληρα με πολύ κόπο. Μαθαίνουμε πάντα περιπτώσεις ιλιγγιώδους αύξησης του πλούτου ή της εξουσίας τους, διότι ένα ολόκληρο σύστημα τρέφεται από τον κρυφό ή φανερό πόθο των πολιτών της κατανάλωσης:

«Γιατί αυτός και όχι και εγώ;»

 Ποτέ όμως δεν μαθαίνουμε τις εξελίξεις στη ζωή ενός τέτοιου ανθρώπου:  Πώς συνεχίστηκε η ζωή του; Τι απέγινε η ψυχική και η οικογενειακή του ισορροπία; Ποιο  νόημα συγκρότησε την καθημερινότητά του από το σημείο αυτό και πέρα; Και τελικά, πως κατεγράφη στον απολογισμό του η δωρεά της τύχης ή των περιστάσεων: Ως ευλογία ή ως κατάρα;

Στο 5ο κεφάλαιο του Ευαγγελίου του Λουκά στους στίχους 1 έως 11, περιγράφεται ένα συγκινητικό γεγονός με πρωταγωνιστή τον Απόστολο Πέτρο: Ο μαθητής του Χριστού μόλις έχει βιώσει ένα θαύμα: Τα δίχτυα, απλωμένα όλο το βράδυ, χωρίς να πιάσουν ούτε λέπι, μέσα σε λίγα λεπτά, με την επέμβαση του Ιησού, γεμίζουν ψάρια σε σημείο να κινδυνεύει βάρκα να αναποδογυριστεί.

Την ώρα εκείνη την ψυχή του Πέτρου χτύπα ο πειρασμός, όχι μόνο του οικονομικού, αλλά και του πνευματικού νεοπλουτισμού. Ο Πέτρος γνώριζε πώς να διαχειριστεί μια κακή ψαριά, δεν γνώριζε όμως πώς να διαχειριστεί έναν ποικιλόμορφο πλούτο που προέκυψε όχι από κανόνες και συνθήκες που γνώριζε αλλά από δυνάμεις εκτός του ελέγχου του. Τη μέρα εκείνη ο Απόστολος Πέτρος, με σημερινά δεδομένα, κερδίζει ένα λαχείο, που του χαρίζεται από το πουθενά, βιώνει μια θαυματουργική παρέμβαση που δεν γνωρίζει πώς να την διαχειριστεί, γίνεται αποδέκτης δωρεών τις οποίες δεν ξέρει πώς να τις βάλει σε τάξη. Δεν χάνει όμως τον εαυτό του, ούτε αρνείται την αυτογνωσία, την οποίαν κέρδισε με τα χρόνια, ίσως μετά από πολλά παθήματα και αποτυχίες. Αμέσως καταφεύγει στην ταπείνωση ως φράγμα στον πειρασμό του νεοπλουτισμού και σοκαρισμένος παρακαλεί:

«Κύριε βγες από τη βάρκα μου, διότι είμαι ένας αμαρτωλός άνθρωπος».

Είναι απίστευτη η δύναμη της ταπείνωσης όχι μόνον εναντίον των πειρασμών της συμφοράς ή της ήττας αλλά και εναντίον του πειρασμού της ασύμμετρης δωρεάς. Αυτή διατηρεί τον άνθρωπο προσγειωμένο, αυτή εξουδετερώνει την βιαιότητα της εκτίναξης σε μη διαχειρίσιμα επίπεδα, αυτή προστατεύει από την αλαζονεία, που δημιουργεί στον αποδέκτη της ξαφνικής δωρεάς την αίσθηση της παντοδυναμίας.

Αντίθετα, όποιος δεν καταφεύγει στην ταπεινοφροσύνη, πέφτει στην παγίδα της αλαζονείας με αποτέλεσμα να χάσει την επαφή με την πραγματικότητα, κυρίως όμως την επαφή με τον αληθινό εαυτό του. Το χειρότερο όμως είναι πως χάνει την επαφή με τους βασικούς νόμους της ζωής: Την προσωρινότητα των κεκτημένων, την επίγνωση των ορίων, την ανά πάσα στιγμή ανατροπή, την ισορροπία ανάμεσα στο «κάτι παίρνω» και «κάτι χάνω». Οι γκουρού του management και της επιχειρηματικής ηγεσίας συμφωνούν σε ένα πράγμα: Θέλεις να ρίξεις έξω μία επιχείρηση; Γίνε αλαζόνας.

Καμία αληθινή αλλαγή στη φύση δεν γίνεται αντιληπτή, παρά μόνον οι ξαφνικές καταστροφές. Παρατηρώντας τα φύλλα ενός δέντρου, ποτέ δεν θα καταλάβεις πότε μετεβλήθησαν από πράσινα σε κίτρινα. Οι αληθινές αλλαγές και σε κοινωνικό αλλά και σε πνευματικό επίπεδο είναι πάντα ανεπαίσθητες και περιγράφονται καλύτερα από τον όρο «αλλοίωση». Η φύση έχει φροντίσει να δίνει χρόνο στον άνθρωπο να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, να εκτιμήσει και να προφυλαχτεί. Οι έμπειροι πνευματικοί οδηγοί δεν βλέπουν με καλό μάτι τις ξαφνικές πνευματικές αναβάσεις. Αντίθετα, η πρώτη σκέψη τους είναι να τις αποδώσεις σε εκ δεξιών πειρασμό. Αλλά και όταν διαπιστωθεί η γνησιότητα τέτοιων εξαιρετικών περιστάσεων,  η ταπεινοφροσύνη, ίδια με του Πέτρου, θωρακίζει την ψυχή και δεν της επιτρέπει να παραδοθεί στην ύβρη και τις φαντασιώσεις.

Αν αυτό συμβαίνει στους αγίους, πόσο εμείς, οι κοινοί θνητοί,  θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί όταν την πόρτα της ζωής μας χτυπήσει η ανεξέλεγκτη διόγκωση πλούτου, εξουσίας και επιρροής! Όντως, δεν είναι εύκολο να αντισταθείς. Πρέπει όμως! Ο κίνδυνος να καταρρεύσει μία ζωή καλών προθέσεων και αγώνων μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα είναι εμφανής και η καταστροφή συχνά ανεπίστρεπτη.