Συλλογή Τρικόγλου. Μια έκθεση-οδοιπορικό στην Ανατολική Μεσόγειο

Ελληνίδα κοπέλα, John Frederic Lewis, Χαλκογραφία έγχρωμη, 1837

Ευτυχή συγκυρία και αξέχαστη εμπειρία θεωρείται η έκθεση της Συλλογής Τρικόγλου. Η Έκθεση έλαβε χώρα από τις 2 Ιουλίου έως και τις 8 Σεπτέμβρίου με τίτλο «Περιήγηση στην Ανατολική Μεσόγειο μέσα από τη Συλλογή Τρικόγλου». Την έκθεση συνδιοργάνωσαν η  Κεντρική Βιβλιοθήκη του Α.Π.Θ. και η Επιτροπή Εποπτείας Πανεπιστημιακών Βιβλιοθηκών σε συνεργασία με το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού. Αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα του αρίφνητου πλούτου της Κεντρικής βιβλιοθήκης που αφύπνισε ιστορικές μνήμης. Με αφορμή τα 100 χρόνια απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης δόθηκε μια ακόμα αφορμή να αναδειχθεί ο ιστορικός θησαυρός της πολιτισμικής και καλλιτεχνικής μας κληρονομιάς.

Καθολικό της Μονής της Αγίας Αικατερίνης Στο Όρος Σινά, David Roberts (1796-1864), 1 λιθογραφία έχχρωμη, 1839

Λίγα λόγια για το ιστορικό της συλλογή του Ιωάννη Τρικόγλου είναι χρήσιμα για να αντιληφθούμε και το μέγεθος της αξίας της. Ο Ιωάννης Τρικόγλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Κάιρο στην Αίγυπτο. Μεγάλος καπνέμπορος στο επάγγελμα, αλλά και συλλέκτης σπάνιων και σπουδαίων έργων τέχνης, παλαίτυπων, χαρακτικών. Η εποχή, που ακολούθησε την έξωση του βασιλιά της Αιγύπτου Φαρούκ, ήταν οδυνηρή για τον Ελληνισμό της Αιγύπτου. Περιουσίες δεσμεύονταν, εκδιώκονταν Έλληνες αναμεσά τους και ο Τρικόγλου. Τότε ήταν που αποφάσισε να δωρίσει την βιβλιοθήκη του σε ένα πνευματικό ίδρυμα της Ελλάδος. Ανάμεσα στα πνευματικά ιδρύματα που διεκδικούσαν την ανεκτίμητη αξίας βιβλιοθήκη, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο στάθηκε τυχερό.

Έλληνας Αρχιερέας, Otto Magnus Freiherr von Stackeiberg (1787-1837) Χαλκογραφία έγχρωμη, Ρώμη

Η πρώτη συζήτηση για τη δωρεά Τρικόγλου γίνεται το 1960. Η συλλογή θα παραμείνει σε κιβώτια μέχρι το 1973. Το 1975 ομάδα επιστημόνων αναλαμβάνει την καταγραφή  και ταξινόμηση των αντικειμένων της δωρεάς. Το 1990 εκδίδεται για πρώτη φορά ο κατάλογος βιβλίων κεντρικής βιβλιοθήκης ο οποίος περιλαμβάνει και τα σπανιότερα βιβλιά της συλλογής Τρικόγλου. Το Δεκέμβριο του 2002 ξεκινά στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ η μηχανογραφημένη καταλογράφηση και πλέον είναι δυνατή η πρόσβαση μέσω της αναζήτησης ΟΡΑC της Κεντρικής βιβλιοθήκης. Από τον Απρίλιο του 2006 ψηφιοποιείται μέρος του υλικού και είναι προσβάσιμοσε μελετητές και κάθε ενδιαφερόμενο. Αυτά εν ολίγοις με την ιστορία της συλλογής και τη σπουδαιότητά της για το σήμερα.

Γυναίκες της Τήνου, Jean Baptiste Hilaire (1753-1822)

Η συλλογή Τρικόγλου προικοδότησε την Κεντρική Βιβλιοθήκη του Α.Π.Θ. με ένα πλήθος πολιτισμικών τεκμηρίων και με μια μεγάλη ευθύνη. Η συλλογή περιλαμβάνει περισσότερους από 11.000 τόμους κυρίως ιστορικοφιλολογικού περιεχομένου, με ενότητες που αναφέρονται στην επανάσταση του ’21, στον περιηγητισμό και τους φιλέλληνες, στην ιστορία της Μακεδονίας. Επίσης περιλαμβάνει 1000 περίπου έργα τέχνης, λάδια, ακουαρέλες, σχέδια χαρακτικών Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, λάβαρα, την χάρτα του Ρήγα, κειμήλια ενός πολιτισμού μεγάλου και σπουδαίου.

Kωνσταντινούπολη, Αγνώστου, Χαλκογραφία έγχρωμη

Η Έκθεση Τρικόγλου είναι ιδιαίτερα σημαντική διότι μας αποκάλυψε ένα πλούτο που κρύβονταν μέσα στο Πανεπιστήμιο. Ωστόσο ανοίγεται και ένας δρόμος πλατύς και ευρύχωρος για την επιστημονική έρευνα. Οι Έλληνες ομογενείς από καταβολής υπήρξαν γενναιόδωροι και στήριξαν το γένος με κάθε τρόπο και υλικώς και πνευματικώς. Ο Ιωάννης Τρικόγλου είναι ένα τρανό παράδειγμα και η συλλογή του αποτελεί ένα ανεκτίμητο δώρο για τη επόμενες γενιές.

Πηγή:http://invenio.lib.auth.gr/collection/Trikoglou%20Collection?ln=e

Βασίλειος Χάδος