Page 7 - Οίνος & Άθως
P. 7
www.pemptousia.gr Τεύχος 24 / Οίνος & Άθως /24 Αυγούστου 2014 ΑΝΑΛΕΚΤΑ
Ο Θουκιδίδης αναφέρει ένα περιστατικό του Πελο- Στην αρχαία Όλυνθο υπάρχουν δύο μαρμάρινοι ληνοί
ποννησιακού πολέμου που φανερώνει τη σημασία ενώ στο κάστρο της Ιερισσού είναι σκαλισμένος σε
που είχαν οι αμπελώνες στη ζωή των κατοίκων. Τον αρχαίο δόμο γρανίτη.
Σεπτέμβριο του 424 π.Χ. ο Βρασίδας κινήθηκε κατά
της Ακάνθου (πόλη κοντά στην Ιερισσό) και οι κά- Είναι γνωστό ότι στον χώρο του Άθω υπήρχαν χωριά
τοικοι αποφάσισαν να γίνουν σύμμαχοί του. Η πόλη πριν την ίδρυση των μονών, άρα υπήρχαν σίγουρα και
τους είχε ισχυρά τείχη που άντεχαν την πολιορκία αμπελοκαλλιέργειες. Στα μέσα του 9ου αι. κτίζεται η
αλλά στην απόφασή τους μέτρησε ότι δεν είχαν κά- μονή Κολοβού, κοντά στην Ιερισσό, που έχει κτήματα
νει τρύγο και τα φορτωμένα αμπέλια θα έμεναν στη και αμπέλια σε μια τεράστια περιοχή εντός και εκτός
διάθεση του εχθρού.[1] Ο οίνος της Ακάνθου πρέπει Άθω. Γι αυτό με χρυσόβουλο του 908 αποφασίζε-
να ήταν τόσο γνωστός ώστε ο Αθήναιος στους Δει- ται να περιοριστεί στην ενορία Ιερισσού-Γοματίου.
πνοσοφιστές καταγράφει έναν διάλογο ανάμεσα στο Οι προστριβές για τη γη ανάμεσα σε μοναχούς και
κρασί και τον πότη. Φανερώνει ότι την εποχή εκείνη κατοίκους της Ιερισσού οδηγούν στον επίσημο διαχω-
ο μυημένος καταναλωτής γνώριζε τα ιδιαίτερα χαρα- ρισμό της Αθωνικής γης το 943. Τα όρια αυτά έφταναν
κτηριστικά του κρασιού που έπινε. σχεδόν μέχρι τα Ν. Ρόδα. Στα τέλη του 15ου αι. μετα-
φέρθηκαν νοτιότερα σ αυτά που ισχύουν ως σήμερα. [4]
-Για λέγε από πού είσαι; Ο όσιος Αθανάσιος, ιδρυτής της Μεγίστης Λαύρας,
αναφέρει στο Τυπικό του 963 πως όταν έφθασε στον
-Ακάνθιος. Άθω γύρω στο 959-60 υπήρχαν ήδη αμπελώνες. Πολ-
λοί ασκητές είχαν αγοράσει έτοιμα αμπέλια αλλά εί-
-Διάβολε όντας συμπολίτης του καλύτερου των χαν φυτέψει και νέα.
οίνων είσαι στρυφνός; Πώς έχεις το όνομα της
πατρίδας σου κι όχι τους χαρακτήρες των συμπο- Από τα μέσα του 10ου αι. με την ίδρυση των μονών
λιτών σου; αρχίζουμε να έχουμε συγκεκριμένες πληροφορίες για
την αμπελοκαλλιέργεια στο Όρος αλλά και στην ευ-
Όσο για τον οίνο της Μένδης (πόλη στο μέσο της ρύτερη περιοχή Χαλκιδικής και Θεσσαλονίκης, που
χερσονήσου Κασσάνδρας) θα πρέπει να ήταν το θα μας βοηθήσουν στο ταξίδι μας στον μαγικό κόσμο
Chardonnay της εποχής εκείνης. Λευκός και αυστη- του αγιορείτικου κρασιού.
ρός, δηλαδή όχι γλυκός, ήταν το μόνο λευκό κρασί
ανάμεσα σε ονομαστά ερυθρά. Εξαγόταν σε όλο τον ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Ελλαδικό χώρο αλλά και στον Δούναβη και στα πα-
ράλια του Πόντου. Αμφορείς με Μενδήσιο οίνο βρέ- 1. Ι. Παπάγγελου, Άμπελος και οίνος στη μεσαι-
θηκαν σε ναυάγιο στο Porticello της Ν. Ιταλίας.[2] ωνική Χαλκιδική. Ιστορία του ελληνικού κρασιού,
Για οίνο της Μένδης ο γλύπτης Λύσιππος σχεδίασε εκδ. ΕΤΒΑ 1992
ειδικό αμφορίσκο. Ήταν το δώρο του στον Κάσσαν-
δρο για την ίδρυση της Κασσανδρείας. Η σημαντική 2. Α. Μαραγκού, Το εμπόριο του κρασιού στην
λατρεία του Διόνυσου αποτυπώνεται στα νομίσμα- αρχαιότητα. Ιστορία του ελληνικού κρασιού, εκδ.
τα της Μένδης. Το τετράδραχμο του 420 π.Χ. φέρει ΕΤΒΑ 1992
αναπαράσταση του θεού με κάνθαρο πάνω στη ράχη
γαιδάρου, που ήταν το ιερό ζώο του Διόνυσου. Αλλά 3. Σ. Κουράκου-Δραγώνα, Αμπελοοινική ιστορία
και οι οίνοι της Σκιώνης και της Τορώνης φημίζονταν Μακεδονίας-Θράκης, εκδ. ΕΤΒΑ 1998
και ταξίδευαν σε μακρινές αγορές. Ο αμφορέας ήταν
έμβλημα των νομισμάτων της Τορώνης. 4. Ι. Παπάγγελου, Οινολογικά της Μονής Ζυγού.
Οίνον ιστορώ, εκδ. Κτήμα Γεροβασιλείου, 2004
Στα Στάγειρα της Χαλκιδικής είχε κτήμα και ο φι-
λόσοφος Θεόφραστος, μαθητής του Αριστοτέλη και .
συνεχιστής της Περιπατητικής σχολής. Καλλιεργούσε
διάφορες ποικιλίες αμπέλου και αφιέρωσε μεγάλο .
μέρος του βιβλίου ‘Περί φυτών αιτίων’ στην αμπε-
λοκαλλιέργεια. Πρέπει όμως να παρήγε και κρασί, .
γιατί στο ‘Περί οσμών’ γράφει πως αν αναμίξεις οίνο
σκληρό και αρωματικό με μαλακό και άοσμο θα έχεις .
ένα σωστό κρασί. Συμβουλές για ένα τέλειο χαρμάνι
ή blend όπως λέμε σήμερα τον 4ο π.Χ. αι. [3] .
Ληνοί, δηλαδή πατητήρια, έχουν βρεθεί σ όλη την .
Χαλκιδική και μαρτυρούν την ενασχόληση των κατοί-
κων με την οινοποίηση ανά τους αιώνες. Στην Άθυτο .
βρέθηκε ληνός των κλασικών ή ελληνιστικών χρόνων.
Σελίδα 7
