Page 13 - papadopoulos_agiotita

31
πολλά ή να χρησιμοποιεί πράγματα κι ανθρώπους» .
Όπως όλοι οι ανθρωπιστές φιλόσοφοι, έτσι κι ο Φρομμ προβάλλει μία ηθική καθαρά
ανθρωποκεντρική, η οποία στηρίζεται μόνο στις δυνάμεις του ανθρώπου και απορρίπτει παν ό, τι
θεωρείται ως έξωθεν επιβαλλόμενο.

γ) Λούντβιχ Φόϊερμπαχ
Ο Φόιερμπαχ διατυπώνει μία επαναστατική ανθρωπολογία που αντιπροσωπεύει την
ανθρωπολογία του δυτικού ανθρωπισμού σε όλη της την διάσταση. Η αυτονομία αναζητείται σε
αυτήν ακριβώς την ανθρωπολογία, η οποία έχει ως κύριο σκοπό την απαλοιφή κάθε θρησκευτικού
και θεϊστικού στοιχείου. Ο Θεός υπάρχει επειδή τον δημιουργεί ο άνθρωπος. Είναι μία
32
εξωτερικευμένη προβολή της εσωτερικής φύσης του ανθρώπου και αν ο άνθρωπος θέλει να
διασώσει την ύπαρξή του από την αλλοτρίωση και να παραμείνει άνθρωπος, πρέπει να απορρίψει
κάθε έννοια Θεού και θρησκείας και να καταστεί αυτόνομος. Χαρακτηρίζει τη θρησκεία ως
«παγκόσμια νεύρωση» και την αντικαθιστά με μία «ανθρωποθρησκεία» .
33

δ) Καρλ Πόππερ
Ως ανθρωπιστής, ο Καρλ Πόππερ ασχολήθηκε κι αυτός με το θέμα της αυτονομίας στην
ηθική. Σύμφωνα με τον Νικόλαο Κόϊο, ο τρόπος με τον οποίο θεωρεί την αυτονομία στην ηθική
κρίση παρουσιάζει μεγάλη πρωτοτυπία. Για τον Πόππερ, έχει πολύ μεγάλη σημασία το κίνητρο
αποδοχής μιας θρησκευτικής ηθικής. Αν συνιστά κίνητρο μόνον η επίκληση της θείας αυθεντίας,
τότε η ηθική αποβαίνει ετερόνομη. Αν όμως η τήρηση των ηθικών επιταγών ενεργείται στο πλαίσιο
της προσωπικής πίστης και της εσωτερικής αποδοχής, τότε ο άνθρωπος ενεργεί αυτόνομα, αφού
34
αποφασίζει από μόνος του .

31
Κώστα Δεληκωσταντή, Ό.π., σ. 82.
32 https://el.wikipedia.org/wiki/Λούντβιχ_Φόιερμπαχ, ημερομηνία ανάρτησης: 16 Φεβρουαρίου 2016, 14:10.
33 Βλ. Νικολάου Κόϊου, Ό.π., σ. 27.
34 Βλ. Ό.π.,
12