Απόδοση Θεοφανείων

ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ

Αποστολικό Ανάγνωσμα (Εφ. 4,7-13)

«Η ταπείνωση του Χριστού»

Πρώτη Κυριακή η σημερινή μετά τη μεγάλη δεσποτική εορτή των Θεοφανείων. Η εκκλησία μας επτά ημέρες, όπως κάνει με όλες τις δεσποτικές εορτές, εξυμνεί μέσα από τους θεσπέσιους ύμνους της, το μεγάλο γεγονός της επιφανείας του Θεού. Η Γέννηση, η Βάπτιση, η Σταύρωση και η Ανάσταση φανερώνουν σ΄ εμάς το μυστήριο της σωτηρίας και της Βασιλείας του Θεού. Ο Χριστός με την ενανθρώπησή του μας αποκαλύπτει την αγάπη του, το σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία των ανθρώπων, αλλά και την ταπείνωσή του.

Ο απόστολος Παύλος στο σημερινό ανάγνωσμα μας φανερώνει το βάθος της ταπείνωσης του Χριστού, ο οποίος κατέβηκε μέχρι τα κατώτερα μέρη της γης και υψώθηκε «ὑπεράνω πάντων τῶν οὐρανῶν, ἴνα πληρώση τὰ πάντα» (Εφ. 4,10). Η κατάβαση του Χριστού στα κατώτερα μέρη της γης δείχνει το μέγεθος της οικονομίας και της συγκαταβάσεώς του για τη σωτηρία των ανθρώπων. Πράγματι για εμάς ο Κύριος ανέχθηκε μια τόσο μεγάλη ταπείνωση. Επειδή ταπεινώθηκε τόσο πολύ στη γη, όταν ανέβηκε στον ουρανό είχε απόλυτη εξουσία να μοιράσει χαρίσματα και δωρεές στον κάθε άνθρωπο ανάλογα με την αντοχή και τη φύση του, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει και ο Θεοδώρητος Κύρου.

Η κάθοδος του Χριστού στα κατώτερα μέρη της γης, δείχνει το έσχατο όριο της ταπείνωσης του. Για τη σωτηρία μας κατέβηκε μέχρι τον Άδη για να βρει τον πλανηθέντα άνθρωπο. Η ενέργειά του αυτή φανερώνει το μέγεθος της αγάπης του για τον άνθρωπο. Κατέβηκε ο Χριστός στον Άδη, εκεί όπου υπήρχαν οι οχιές των πονηρών δυνάμεων και νίκησε τον αρχέκακο όφι, όπως μας αναφέρει ο Ανδρέας Κρήτης συμπληρώνοντας την αναφορά του αποστόλου Πέτρου στην πρώτη καθολική του επιστολή, όπου αναφέρει οτι: «κήρυξε στους φυλακισμένους του άδη». Κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, όσοι βρίσκονταν στον Άδη έπρεπε να γνωρίσουν τον αγιασμό, την ελευθερία, τη μεγάλη οικονομία και συγκατάβαση του Χριστού και τα μελλοντικά αγαθά.

Σύμφωνα με το θεολογικό λόγο των Πατέρων της Εκκλησίας μας, ο Άδης είναι η πνευματική κατάσταση των ανθρώπων, που δεν έχουν τη δυνατότητα να κρατήσουν μέσα τους την άκτιστη και ζωοποιό ενέργεια του Αγίου Πνεύματος. Δεν μπορούν να αισθανθούν το Θεό ως αγάπη, φως και ζωή. Οι νεκροί στερούνταν της ζωοποιού ενεργείας του Τριαδικού Θεού. Ο Χριστός με την κάθοδό του στον Άδη διδάσκει και ελευθερώνει τις ψυχές των δικαίων ανθρώπων.

Ο Χριστός, αν και Θεός, ταπεινώθηκε. Μετά όμως υψώθηκε και δοξάστηκε ως θεάνθρωπος. Τον ίδιο δρόμο θα πρέπει να ακολουθήσουμε και εμείς οι πιστοί χριστιανοί, την ίδια κίνηση, δηλ. κατάβαση και ανάβαση. Ο Χριστός κατέβηκε από την ουράνια δόξα του στα κατώτερα μέρη της γης. Εμείς θα κατεβούμε, θα χαμηλώσουμε από την έπαρση, την υπερηφάνεια, τον εγωισμό και την αλαζονεία. Θα ταπεινωθούμε αναλογιζόμενοι το πλήθος των αδυναμιών μας, των ελαττωμάτων μας και των επιθυμιών μας. Θα πρέπει να νεκρώσουμε όλα τα αμαρτωλά μας πάθη και να βγάλουμε από την καρδιά μας την κακία, το μίσος  και την εμπάθεια για το συνάνθρωπό μας.

Μέσα από την προσευχή για το συνάνθρωπό μας θα βοηθηθούμε να σηκωθούμε από την πτώση μας. Αν ανεβούμε τελικά και εμείς στα ουράνια ή όχι, εξαρτάται από τη δική μας προσπάθεια και από το δικό μας εντατικό πνευματικό αγώνα και τρόπο ζωής.

Είναι λοιπόν απαραίτητο και αναγκαίο πρώτα η κατάβαση και ταπείνωση και μετά η ανάβαση, η ύψωση και η ουράνια δόξα. Αυτό μας το διδάσκει και ο Χριστός λέγοντας: «ὁ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται». Μόνο με την ταπείνωση, την ειλικρινή μετάνοια και επιστροφή κοντά στο Θεό θα ανοίξει ο δρόμος για την ουράνια ανάβασή μας.