ΚΕΘΕΑ:ΧΡΕΟΣ ΜΑΣ Η ΖΩΗ

Το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων, γνωστό ως ΚΕΘΕΑ, προσφέρει εδώ και 30 χρόνια πολύπλευρη υποστήριξη των ευάλωτων εξαρτημένων ατόμων σε μια περίοδο οικονομικής και κοινωνικής κρίσης όπου οι ανάγκες έχουν αυξηθεί και οι συνθήκες για τους οργανισμούς θεραπείας είναι αντίξοες.

Η κ. Κατερίνα Καραβέλη, υπεύθυνη στο τμήμα Ενημέρωσης του ΚΕΘΕΑ μιλά στην Πεμπτουσία για την δράση του Κέντρου σε όλους τους τομείς και δίνει μια εικόνα της κατάστασης που επικρατεί.

Μιλήστε μας λίγο για την ιδέα του ΚΕΘΕΑ και τον βασικό τρόπο λειτουργίας του.

Το ΚΕΘΕΑ, το μεγαλύτερο δίκτυο απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης της χώρας μας, βρίσκεται δίπλα στους χρήστες ουσιών και τις οικογένειές τους εδώ και 30 χρόνια, από τη δημιουργία της Ιθάκης, της πρώτης ελληνικής Θεραπευτικής Κοινότητας. Με περισσότερες από 100 μονάδες πανελλαδικά, διαμονής και εξωτερικής παρακολούθησης, έχει τη δυνατότητα να υποστηρίζει χρήστες και εξαρτημένους με διαφορετικά χαρακτηριστικά και ανάγκες, ενήλικους, εφήβους, φοιτητές, εργαζομένους, γονείς, μετανάστες, φυλακισμένους, αποφυλακισμένους, αστέγους, καθώς και εξαρτημένους από το αλκοόλ, τα τυχερά παιχνίδια και το διαδίκτυο. Όλες οι υπηρεσίες παρέχονται δωρεάν, δεν χορηγούνται υποκατάστατα και δεν υπάρχουν λίστες αναμονής. Η υποστήριξη είναι πολύπλευρη, στοχεύει όχι μόνο στη διακοπή της χρήσης αλλά και στην αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων που συνδέονται με αυτήν και ολοκληρώνεται με την ισότιμη επανένταξη στην κοινωνία.

Στην ιστοσελίδα σας μιλάτε για πρόληψη και ενημέρωση σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Ποιες είναι αυτές οι ομάδες και κατά πόσο έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια;

Η οικονομική κρίση με τη φτώχεια, την ανεργία και την απουσία προοπτικής, δημιουργεί για την κοινωνία, την οικογένεια και τα άτομα ασφυκτικές συνθήκες που ευνοούν τα προβλήματα ψυχικής υγείας, τη χρήση ουσιών και άλλες μορφές εξάρτησης. Υπάρχουν άτομα ή ομάδες που μπορεί να είναι ακόμα πιο ευάλωτα λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών της ζωής τους: ανήλικοι περιστασιακοί χρήστες ουσιών, παιδιά και έφηβοι που έχουν εγκαταλείψει το σχολείο, κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες κ.ά. Τα τελευταία χρόνια το ΚΕΘΕΑ προσπαθεί να ανταποκριθεί σε ολοένα αυξανόμενο αριθμό αιτημάτων για παρεμβάσεις ενημέρωσης, πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης. Εφαρμόζει εξειδικευμένα προγράμματα και δραστηριότητες πρόληψης σε εκπαιδευτικές κοινότητες όλων των βαθμίδων, στις τοπικές κοινωνίες, στην οικογένεια και σε ομάδες με συμπεριφορά υψηλού κινδύνου για εμπλοκή στη χρήση ουσιών.

Υπάρχει επαρκής κρατική μέριμνα σχετικά με τα θέματα της απεξάρτησης; Σε τι πιστεύετε ότι χρειάζεται βελτίωση;

Η περίοδος της κρίσης έχει αποδυναμώσει τους οργανισμούς θεραπείας, οι οποίοι βρίσκονται αντιμέτωποι με δραστικές περικοπές, ελλείψεις προσωπικού, γραφειοκρατία και τη γενικότερη αβεβαιότητα για το μέλλον της κοινωνικής φροντίδας στην Ελλάδα. Κι αυτά ενώ καλούνται να αντεπεξέλθουν σε αυξημένα αιτήματα θεραπείας των εξαρτημένων, των οποίων η κατάσταση επιδεινώνεται ολοένα και περισσότερο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το ΚΕΘΕΑ είναι οι ελλείψεις προσωπικού καθώς οι προσλήψεις έχουν «παγώσει» από το 2006. Ως αποτέλεσμα πολλές μονάδες,  ιδίως στην περιφέρεια, λειτουργούν στο όριο των δυνατοτήτων τους, ο κίνδυνος επαγγελματικής εξουθένωσης (burn out) για τους εργαζόμενους αυξάνεται και η ανταπόκριση στη ζήτηση για θεραπεία και στα αιτήματα για νέες μονάδες από διάφορες περιοχές της χώρας καθίσταται όλο και πιο δυσχερής. Υπάρχει άμεση ανάγκη για ενίσχυση των φορέων απεξάρτησης ώστε να υλοποιήσουν τον εθνικό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση της εξάρτησης.

Ποιες εκπαιδευτικές ή άλλες δραστηριότητες συμπληρώνουν το έργο σας και βοηθούν τελικά το άτομο στην πλήρη επανένταξή του στην κοινωνία;

Η ισότιμη και ενεργός συμμετοχή στην κοινωνία είναι ο τελικός στόχος της θεραπείας που γίνεται στο ΚΕΘΕΑ. To χαμηλό επίπεδο τυπικής εκπαίδευσης, η περιορισμένη εργασιακή πείρα και ειδίκευση, η έλλειψη δεξιοτήτων απαραίτητων για την αναζήτηση, εύρεση και διατήρηση της εργασίας, η απουσία δικτύων και πηγών πληροφόρησης και υποστήριξης για την εργασιακή αποκατάσταση είναι συχνό φαινόμενο μεταξύ των εξαρτημένων.

Το ΚΕΘΕΑ σε όλα τα στάδια θεραπείας παρέχει στα μέλη του τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε οργανωμένες δραστηριότητες εκπαίδευσης, με στόχους την επανασύνδεση με την εκπαιδευτική διαδικασία και την αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών ελλείψεων, την αναβάθμιση των τυπικών εκπαιδευτικών προσόντων, τη συμβουλευτική και τον εκπαιδευτικό και επαγγελματικό προσανατολισμό, την καλλιέργεια νέων προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων και νέων ενδιαφερόντων, την επαγγελματική κατάρτιση, τη δικτύωση με επιχειρήσεις, εργοδότες, κοινωνικούς φορείς και συλλόγους για την προώθηση της ένταξης στην αγορά εργασίας.

Παράλληλα πραγματοποιούνται δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την άρση του κοινωνικού στιγματισμού που δημιουργεί προσκόμματα στην ομαλή ένταξη των ανθρώπων που ολοκληρώνουν τα θεραπευτικά προγράμματα.

Σύλλογοι οικογένειας θεραπευτικών προγραμμάτων. Σε ποια ιδέα στηρίζεται η ίδρυση αυτών των συλλόγων και ποιες ανάγκες εξυπηρετούν;

Οι 14 Σύλλογοι Οικογένειας των θεραπευτικών προγραμμάτων, αποτελούν τη βασικότερη πηγή εθελοντικής υποστήριξης του έργου του ΚΕΘΕΑ. Οι Σύλλογοι Οικογένειας είναι μη κερδοσκοπικά σωματεία με οικονομική και λειτουργική αυτοτέλεια, οι οποίοι απαρτίζονται κυρίως από άτομα που έχουν αντιμετωπίσει πρόβλημα χρήσης στο στενό περιβάλλον τους. Με εκατοντάδες μέλη σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας και σε στενή συνεργασία με τα θεραπευτικά προγράμματα, προσφέρουν εθελοντική εργασία, προβάλλουν το έργο του ΚΕΘΕΑ, το υποστηρίζουν με την εξεύρεση πόρων, ενημερώνουν, ευαισθητοποιούν και κινητοποιούν τους γονείς και την κοινή γνώμη.

Με ποιο τρόπο μπορεί η οικογένεια ενός ατόμου που βρίσκεται σε κίνδυνο να το βοηθήσει πραγματικά και να του δώσει το κίνητρο και την ώθηση να αναγνωρίσει την κατάσταση και να βγει από το αδιέξοδο;

Τα ερευνητικά δεδομένα και η κλινική εμπειρία δείχνουν ότι, όταν η θεραπεία για την αντιμετώπιση της εξάρτησης συμπεριλαμβάνει συμβουλευτική και θεραπεία της οικογένειας, είναι πιο αποτελεσματική. Η συμμετοχή της οικογένειας ενισχύει την κινητοποίηση και παραμονή του εξαρτημένου στο θεραπευτικό πρόγραμμα, συμβάλλει στην επίτευξη της αποχής, βελτιώνει την οικογενειακή και κοινωνική λειτουργικότητα και αποτελεί παράγοντα πρόληψης της υποτροπής. Η συμβουλευτική και θεραπεία της οικογένειας είναι βασικό συστατικό της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων απεξάρτησης του ΚΕΘΕΑ. Στα Κέντρα Οικογενειακής Υποστήριξης μπορούν να απευθυνθούν μέλη οικογενειών ανεξάρτητα από το αν το εξαρτημένο μέλος τους έχει ενταχθεί σε θεραπεία. Τα Κέντρα προσφέρουν: ενημέρωση, συναισθηματική στήριξη και ενίσχυση, ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των οικείων για ενεργή συμμετοχή τους στις θεραπευτικές διαδικασίες, εκπαίδευση και υποστήριξή τους, ώστε να κινητοποιήσουν τους εξαρτημένους για θεραπεία, Εκπαίδευση στη δημιουργία υποστηρικτικού προς την αποχή περιβάλλοντος και την πρόληψη της υποτροπής, βελτίωση της επικοινωνίας και της λειτουργικότητας της οικογένειας κ.ά.