Page 15 - Η ψαλτική ως τέχνη και ως επιστήμη

www.pemptousia.gr Τεύχος 16 / Η ψαλτική ως τέχνη και ως επιστήμη / 13 Νοεμβρίου 2013 ΑΝΑΛΕΚΤΑ

σιαστική Μουσική. Η θεωρητική κατάρτιση του Κοσμά, όχι σης, διοργάνωνε μουσικές εσπερίδες και άλλες εκδηλώσεις
μόνο στην εκκλησιαστική, αλλά και στην ευρωπαϊκή και στις οποίες συμμετείχαν ομάδες μουσικών. Όλα τα παραπά-
την εξωτερική μουσική, προκύπτει μέσα από τη θεωρητική νω ήταν φυσικό να δημιουργήσουν πολλές φορές δυσφορία
πραγματεία, την οποία πιθανότατα γνώριζε ο Βουδούρης. στο ποίμνιό του. Στο σημείο αυτό όμως αναφέρονται για
να δείξουν τις μουσικές ή τις καλλιτεχνικές ικανότητες και
Η μουσική παιδεία του μητροπολίτη αναγνωριζόταν ακό- δραστηριότητες του μητροπολίτη και όχι για τα πάθη και τις
μα και μετά το θάνατό του. Σε δημοσίευμα της Φόρμιγκας, αδυναμίες του.
σχετικό με τον μουσικό και Πρωτοψάλτη Χαράλαμπο Παπα-
νικολάου, ο Κοσμάς παρουσιαζόταν ως δεινός κάτοχος της Γενική θεώρηση του μουσικού έργου του
ελληνικής μουσικής, της εκκλησιαστικής και της δημώδους, μητροπολίτη Κοσμά
καθώς και ως ο άνθρωπος εκείνος ο οποίος τον μύησε στην
ευρύτερη σπουδή της μουσικής, ιδιαίτερα της δημώδους. Ο μητροπολίτης Κοσμάς, έχοντας ήδη μετακινηθεί από
τη Μητρόπολη Δρυϊνουπόλεως και τη Μητρόπολη Βεροίας
Τα ψαλτικά και τα και Ναούσης, το έτος
μουσικά ευρύτερα 1897 βρισκόταν στη
χαρίσματα του μη- Μητρόπολη Πελαγο-
τροπολίτη Κοσμά πε- νίας. Από εκεί, διατη-
ριγράφονταν, άλλοτε ρώντας επικοινωνία με
με θετικές και άλλοτε το Πατριαρχείο και τον
με αρνητικές διαθέ- Πρωτοψάλτη Γεώρ-
σεις. Σε δημοσιεύ- γιο Βιολάκη εξέδωσε
ματα του τύπου της το μουσικό του έργο
εποχής επαινούνταν η με τον τίτλο Ποιμενι-
καλλιφωνία του μητρο- κός Αὐλός από τυπο-
πολίτη, ο οποίος χορο- γραφείο των Αθηνών,
στατούσε σε διάφορες χωρίς την έγκριση και
θρησκευτικές τελετές σφραγίδα του Οικου-
και εξέπληττε τους πι- μενικού Πατριαρχείου.
στούς με τις ψαλτικές
του ικανότητες. Χαρα- Το έργο του μητρο-
κτηριστική περίπτωση, πολίτη διαιρείται σε
από την οποία προ- τρία μέρη (τόμους), κα-
κύπτουν πληροφορίες θένα από τα οποία έχει
για αυτή τη μουσική ξεχωριστό περιεχόμε-
του δεινότητα, αποτε- νο. Στο πρώτο μέρος
λεί η συμμετοχή του του έργου του παρου-
στους εορτασμούς του σιάζεται μια θεωρητι-
Πάσχα στο Αργυρόκα- κή πραγματεία σχετική
στρο, κατά το διάστη- με την Εκκλησιαστική
μα της θητείας του ως Μουσική. Σε αυτήν
μητροπολίτη Δρυϊνου- περιλαμβάνονται εισα-
πόλεως, όπου οι πιστοί γωγή με τρεις παρα-
τον άκουγαν να ψάλλει γράφους, όπου γίνεται
θαυμάζοντας την ψαλ- λόγος περί μουσικής,
τική του κατάρτιση. μέλους και μουσικής
τέχνης, ενώ ακολουθούν
Διπλωματικά έγγραφα της εποχής, επίσης, περιέχουν πλη- δύο επιμέρους ενότητες που αφορούν στην πρακτική και τη
ροφορίες για τις καλλιτεχνικές ικανότητες του μητροπολίτη θεωρητική διδασκαλία της Μουσικής Τέχνης.
Κοσμά. Πρόκειται για έγγραφα τα οποία προέρχονται από
το Προξενείο της Ελλάδας στο Μοναστήρι και αφορούν τη Στο δεύτερο μέρος περιέχονται εκκλησιαστικά μέλη-
θητεία του μητροπολίτη Κοσμά στη θέση του μητροπολίτη συνθέσεις του μητροπολίτη, τα οποία αφορούν όλες τις
Πελαγονίας. Συντάκτης τους ήταν ο γενικός πρόξενος Μο- ακολουθίες του νυχθημέρου, ενώ στο τρίτο μέρος περι-
ναστηρίου Ν. Μπέτσος, ο οποίος είχε δώσει αρνητική χροιά, έχονται μέλη-συνθέσεις του ιδίου, τα οποία χρησίμευαν
όχι μόνο στις συγκεκριμένες δράσεις του μητροπολίτη, αλλά στις εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών των ελληνικών
και στην προσωπικότητά του, γενικότερα. σχολείων της Αυτοκρατορίας, κατά τη διάρκεια του μαθή-
ματος της Ωδικής.
Από τις αναφορές του πρόξενου Μπέτσου προκύπτει, ότι
ο μητροπολίτης διασκέδαζε συχνά, απασχολούμενος με μου-
σικό όργανο, το οποίο ο πρόξενος ονομάζει μαντολίνο. Επί-

Σελίδα 15