Page 14 - Η ψαλτική ως τέχνη και ως επιστήμη

ΑΝΑΛΕΚΤΑ Τεύχος 16 / Η ψαλτική ως τέχνη και ως επιστήμη / 13 Νοεμβρίου 2013 www.pemptousia.gr

κότερες προσωπικότητες της Εκκλησιαστικής Μουσικής, οι πολης Χαλκηδόνας στην Πατριαρχική Αυλή, όπου, αρχικά,
οποίες δραστηριοποιούνταν στην Κωνσταντινούπολη, στα κατέλαβε τη θέση του Μεγάλου Αρχιδιακόνου του Πατριαρ-
τέλη του 19ου αι. Ιδιαίτερη σχέση αναπτύχθηκε μεταξύ του χείου και λίγο αργότερα (1887) τη θέση του Μεγάλου Πρω-
Κοσμά και του Πρωτοψάλτη του Πατριαρχικού Ναού, Γε- τοσυγγέλου.
ώργιου Βιολάκη. Ακόμη, διατηρούσε σχέσεις μαθητείας με
δασκάλους της Εκκλησιαστικής Μουσικής στη Θεολογική Αξιοποιώντας τις δυνατότητες που του παρείχαν οι θέσεις
Σχολή της Χάλκης, Θεόδωρο Μαντζουράνη και τον Κωνστα- στις οποίες υπηρέτησε, ο Κοσμάς συνεισέφερε υπέρ της διά-
ντίνο Φωκαέα σωσης και διάδοσης της Εκκλησιαστικής Μουσικής.

Την εποχή αυτή στον Οικουμενικό Θρόνο βρισκόταν ο Πα- Η μουσική ικανότητα του μητροπολίτη Κοσμά
τριάρχης Ιωακείμ ο Γ΄(1878-1884 και 1901-1912). Μεταξύ
των πολλών δραστηριοτήτων του, ενδιαφέρθηκε για τη δι- Ο μητροπολίτης Κοσμάς παρουσιάζεται ως μια μουσική
άσωση της Εκκλησιαστικής Μουσικής. Για το σκοπό αυτό προσωπικότητα της εποχής του. Ο Γ. Παπαδόπουλος ανα-
ίδρυσε Π.Μ.Σ. και μαζί συγκρότησε Μουσική Επιτροπή, με φερόμενος σε μητροπολίτες του Θρόνου με μουσική παιδεία,
σκοπό την έρευνα και αποσαφήνιση σημείων του νέου συ- εξάρει, ως σημαντικές, τις ικανότητές τους στην Εκκλησια-
στήματος της Εκκλησιαστικής Μουσικής. Τέλος, εξέδωσε στική Μουσική.
εγκύκλιο, με την οποία εντέλλονταν οι ψάλτες, όλων των
ναών της Αρχιεπισκοπής να ψάλλουν στα αναλόγιά τους Ο Α. Βουδούρης, αναφερόμενος στο μητροπολίτη Κοσμά,
από συγκεκριμένα βιβλία, τα οποία έφεραν την πατριαρχική παραδέχεται τη μουσική του κατάρτιση κάνοντας τα πα-
έγκριση και σφραγίδα. ρακάτω σχόλια. Κατά το Βουδούρη, ο Κοσμάς ήταν «καλ-
λιφωνότατος… μουσικός μανιώδης… ἀλλά μὴ εὐδοκημήσας
Η πρώτη πατριαρχία του Ιωακείμ του Γ΄ ολοκληρώθη- ὡς μουσικός συγγραφεῦς, ἐγκρατής τῆς εκκλησιαστικῆς μου-
κε το έτος 1884, οπότε ανέβηκε στον Οικουμενικό Θρόνο σικῆς μάλλον κατά πράξιν». Σε άλλο σημείο ο ίδιος σημειώ-
ο Πατριάρχης Ιωακείμ ο Δ΄ (1884-1886). Κατά τη διάρκεια νει: «Ὁ Κοσμάς Εὐµορφόπουλος ἦτο καλλίφωνος, ἄγαν ἀλλ’
της Πατριαρχίας του, ολοκληρώθηκε το έργο της μουσικής ἄγευστος τῆς ἀγνής Ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς, τὴν ὁποία ἐν
επιτροπής που είχε οριστεί από τον προκάτοχό του. Τον μέρει ἐγνώριζε κατά πράξιν, ὄχι δὲ καὶ κατὰ θεωρίαν».
Ιωακείμ Δ΄ διαδέχτηκε ο από Ανδριανουπόλεως, Διονύσιος ο
Ε΄ (1887-1891). Ο Διονύσιος διατηρούσε πολύ καλές σχέσεις Από τα παραπάνω σχόλια φαίνεται η πρόθεση του συντά-
με το μητροπολίτη Χαλκηδόνος Καλλίνικο, διότι και οι δύο κτη να αναγνωρίσει μεν την καλλιφωνία του Κοσμά, αλλά
ανήκαν στις τάξεις των Αντιϊωακειμικών. Η σχέση αυτή των να υποβαθμίσει τη θεωρητική του κατάρτιση, αποδίδοντας
δύο ιεραρχών οδήγησε το νεαρό Αρχιδιάκονο της Μητρό- αυτήν περισσότερο στην πρακτική εξάσκηση με την Εκκλη-

Σελίδα 14