Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου

Επανιδρύθηκε λίγο πριν το 982, από τρεις αριστοκράτες Αδριανουπολίτες στη θέση ερημωμένης παλαιότερης Μονής. Είναι το μεγαλύτερο οικοδομικό συγκρότημα του Αγίου Όρους. Το Καθολικό, τιμώμενο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, κτίσθηκε περί το έτος 1000, περιλαμβάνει τον τάφο των κτητόρων και είναι το παλαιότερο γνωστό παράδειγμα ναού «αγιορειτικού τύπου» και ο μοναδικός αγιορειτικός ναός με εντοίχια ψηφιδωτά (έργα των αρχών του 12ου και του 14ου αι.). Στο Καθολικό οι τοιχογραφίες είναι έργα του 12ου και 13ου αι. και των ετών 1312, 1652, 1704, 1739, 1760, 1789, 1819, 1842 και 1855, ενώ στα προσκτίσματά του υπάρχουν έργα του 16ου αι. και των ετών 1678, 1721, 1780, 1791, 1802, 1842 και 1882. Έτσι το κτηριακό σύμπλεγμα του βατοπαιδινού Καθολικού περιλαμβάνει και ένα σπάνιο σύνολο διαχρονικής παρουσιάσεως των ζωγραφικών τάσεων του Αγίου Όρους για εννέα αιώνες. Άξια θέας είναι τα φυλασσόμενα στο Σκευοφυλάκιο αυτοκρατορικά, βασιλικά και άλλα αφιερώματα. Στο Βατοπαίδι υπάγονται οι Σκήτες του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Ανδρέου.