Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας

Ιδρύθηκε από τον αναμορφωτή του αθωνικού μοναχισμού, όσιο Αθανάσιο τον επονομασθέντα Αθωνίτη, περί το 963, με δαπάνες του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά. Έχει τα πρωτεία στην τάξη των αγιορειτικών μονών και πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα οικοδομικά συγκροτήματα του Αγίου Όρους. Ο βασικός πυρήνας του Καθολικού της οικοδομήθηκε από τον Όσιο, περί το έτος 1000. Τιμάται στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και πανηγυρίζει στη μνήμη του οσίου Αθανασίου (5 Ιουλίου). Στο παρεκκλήσι των Αγίων Τεσσαράκοντα βρίσκεται ο τάφος του Οσίου. Οι τοιχογραφίες του Καθολικού είναι έργα του Θεοφάνους του Κρητός (1535), ενώ του παρεκκλησίου του Αγίου Νικολάου έγιναν από το Φράγκο Κατελάνο (1560). Στο Θεοφάνη αποδίδονται και οι τοιχογραφίες της Τράπεζας όπου, μεταξύ των άλλων, εικονίζονται και φιλόσοφοι της αρχαιότητας. Άξια θέας είναι η προ του καθολικού Φιάλη και τα φυλασσόμενα στο Σκευοφυλάκιο κειμήλια. Στη Λαύρα υπάγονται οι Σκήτες της Αγίας Άννης, των Καυσοκαλυβίων και του Προδρόμου, και η λεγόμενη «Έρημος».