Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος «ταξιδεύει»

Αποψη του Ορους και της Μονής Σινά (1570) από το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης

Ο ζωγράφος από την Κρήτη Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, o επονομαζόμενος και El Greco συνεχίζει να εκπροσωπεί μέχρι σήμερα την καλλιτεχνική ελληνική κληρονομιά. Στην πατρίδα του τον Χάνδακα, το σημερινό Ηράκλειο της Κρήτης ξεκίνησε τα πρώτα καλλιτεχνικά του βήματα, ταξίδεψε στην Ιταλία και εγκαταστάθηκε σε ένα μακρινό μέρος της Ευρώπης, το Τολέδο της Ισπανίας. Το έργο του θεωρείται, έκφραση της Βενετικής σχολής και του μανιερισμού όπως αυτός διαμορφώθηκε στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα. Για τετρακόσια χρόνια το έργο του αγνοήθηκε εξαιτίας άλλων καλλιτεχνικών ρευμάτων.

 Στη διάρκεια του 20ού αιώνα, αναγνωρίστηκε ως πρόδρομος της μοντέρνας τέχνης που αξιοποίησε στοιχεία της Ανατολικής και Δυτικής παράδοσης, και το έργο του επανεκτιμήθηκε, διατηρώντας μέχρι σήμερα δεσπόζουσα θέση ανάμεσα στους μείζονες ζωγράφους όλων των εποχών. Ο Φράντς Μάρκ έγραψε για το «μεγαλείο αυτού τού μεγάλου δασκάλου», το οποίο θεωρούσε συνδεδεμένο με τις ιδέες της ομάδας του Γαλάζιου Καβαλάρη, ενώ το έργο του Πάμπολο Πικάσο χαρακτηρίζεται από αρκετές αναφορές στον Γκρέκο, τον «πατέρα του» στη ζωγραφική, όπως ο ίδιος τόνιζε.

Η διεθνής αναγνώριση του Εl Greco φαίνεται και στις εκθέσεις που πραγματοποιούνται αυτή την χρονιά σε Ιαπωνία και Κύπρο. Η εκπροσώπηση της ελληνικής κληρονομιάς στην Ιαπωνία θα γίνει με τρεις πίνακες του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στην έκθεση «El Greco’s Visual Poetics», που διοργανώνεται στο Τόκιο από 16 Οκτωβρίου 2012 έως 7 Απριλίου 2013. Πρόκειται για τον πίνακα «Ο Αγιος Λουκάς ζωγραφίζει την Παναγία» (1560-1567) από το Μουσείο Μπενάκη, την «Αποψη του Ορους και της Μονής Σινά» (1570) από το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης και τη «Στέψη της Θεοτόκου» (1570) από το Κοινωφελές Ιδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης. Τα έργα έχουν τιμή ασφάλισης αντιστοίχως 2,5, 3 και 6 εκατ. ευρώ. Τα ασφάλιστρα θα πληρωθούν από την ιαπωνική πλευρά φυσικά.

Ο Αγιος Λουκάς ζωγραφίζει την Παναγία (1560-1567) από το Μουσείο Μπενάκη

Έργα του EL Greco «θα ταξιδέψουν» στην Κύπρο από την 1η Οκτωβρίου και για δύο μήνες για την διοργάνωση της έκθεσης «Δομήνικος Θεοτοκόπουλος: Από τον Χάνδακα στο Τολέδο. Στα βήματα μιας ευρωπαϊκής διαδρομής». Η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και θα παρουσιασθεί στο Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας. Επτά έργα, τα οποία προέρχονται από συλλογές της Αθήνας και του Λονδίνου περιλαμβάνονται σ΄ αυτήν την έκθεση, μαζί με πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό για τη ζωή και το έργο του μεγάλου κρητικού ζωγράφου. Από την Ελλάδα για την έκθεση της Κύπρου θα δανεισθούν τρία έργα «Η προσκύνηση των Μάγων» (1565-1567) από το Μουσείο Μπενάκη, η «Βάφτιση του Χριστού» από το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης (1566 και 1567) και η «Αποκαθήλωση» (1566 ) της Συλλογής Βελιμέζη. Να σημειωθεί ότι ο δανεισμός των έργων εγκρίθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.

Η καλλιτεχνική σημασία και αξία της συγκεκριμένης έκθεσης, η οποία θα ανοίξει στις 6 Οκτωβρίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 30 Νοεμβρίου, αποτελεί σταθμό για την Κύπρο, καθώς είναι η πρώτη φορά που θα εκτεθούν έργα του μεγάλου καλλιτέχνη  Δομίνικου Θεοτοκόπουλου στο νησί. Να σημειώσουμε επίσης ότι το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη εμπλούτισε την συλλογή των έργων τέχνης του,με τον πίνακα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου «O Άγιος Φραγκίσκος προσεύχεται».

Στέψη της Θεοτόκου (1570) από το Κοινωφελές Ιδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης

Η παρουσία έργων του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου σε διεθνείς εκθέσεις, αποδεικνύει την αναγνώριση του ως οικουμενικού καλλιτέχνη. Το καλλιτεχνικό έργο του El Greco αποτελεί ένα δείγμα της ελληνικής ταυτότητας και της διαχρονικής του αξίας.