Η παράδοση ως κίνδυνος και ως ελπίδα, Συζήτηση στο Megaron Plus

“Είναι… αναγκαίο να παραμείνουμε ανοικτοί και εποικοδομητικοί στο διάλογο με τους ανθρώπους διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων ή φιλοσοφικών τοποθετήσεων, “αληθεύοντες εν αγάπη” (Εφεσ., 4:15). Το ορθόδοξο ήθος επιβάλλει ειλικρινή σεβασμό προς την ιδιαιτερότητα και την ελευθερία του άλλου, ανεξαρτήτως του τι πιστεύει ή του αν πιστεύει. Φανατισμός και ξενοφοβία, μετατροπή του εκκλησιαστικού φρονήματος σε ιδεολογικά σκευάσματα, δεν συμβαδίζουν με το ελεύθερο πνεύμα της Ορθοδοξίας. Χρειάζεται νηφάλια κατανόηση , ήρεμη κριτική αντιμετώπιση, συνέπεια και συνεργασία με τους ανθρώπους καλής θελήσεως, για την επικράτηση της ειρήνης και τη συναδέλφωση όλων των λαών”.

Αναστάσιος, Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας

(Αναστασίου, 2000, Παγκοσμιότητα και Ορθοδοξία, Αθήνα, Εκδ. Ακρίτας, σελ. 272).

Από τη Φωτοθήκη της Πεμπτουσίας…

Μια διαφορετική όσο και άκρως ενδιαφέρουσα εκδήλωση με αντικείμενο τα πολλά και διαφορετικά πρόσημα που λαμβάνει στις μέρες μας -σ’ έναν κόσμο ρευστό και αβέβαιο πλέον – η επίκληση της θρησκευτικής παράδοσης, πραγματοποιείται τη Δευτέρα 1η Απριλίου, στις 7 το απόγευμα, στο Μέγαρο Μουσικής. Μια δημόσια συζήτηση που φιλοξενεί το Megaron Plus σε συνεργασία με το θεολογικό περιοδικό “Σύναξη”, με πρωταγωνιστές τέσσερα εξέχοντα μέλη της εγχώριας θεολογικής κοινότητας που διαχωρίζουν τη θέση τους από τις “φονταμενταλιστικές εννοήσεις της θρησκείας οι οποίες την στραγγίζουν από ζωντάνια και διαμορφώνουν μορφώματα που απειλούν την αξιοπρέπεια και την ελευθερία του ανθρώπου”, γιατί, αντιθέτως, θεωρούν τη θρησκευτική παράδοση ικανή “για συνάντηση με τις σύγχρονες πραγματικότητες και για διάλογο αξιώσεων με τους σημερινούς προβληματισμούς”. Την εκδήλωση συντονίζει ο θεολόγος καθηγητής και συνεργάτης της “Σύναξης” Βασίλης Ξυδιάς.

Στην ανοιχτή τους επικοινωνία με το κοινό του Μεγάρου, ο Προηγούμενος της Iεράς Mονής Ιβήρων, αρχιμανδρίτης Βασίλειος Ιβηρίτης (Γοντικάκης) που σήμερα ζει σε κελί στο Άγιο Όρος, ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής Αθηνών Μάριος Μπέγζος, και ο Δρ. Θεολογίας και αρχισυντάκτης του θεολογικού περιοδικού “Σύναξη” Θανάσης Ν. Παπαθανασίου θα αναφερθούν εκτενώς στις φονταμενταλιστικές επελάσεις της θρησκευτικής παράδοσης, όπου στο όνομα της συντήρησης στα “θεμελιώδη” άρθρα πίστης εκδηλώνονται πράξεις βίας, προσφυγές στα όπλα, αιματοχυσίες και εκατόμβες, πογκρόμ και γκέτο, φυλετικές και σεξιστικές διακρίσεις, εθνοκαθάρσεις και τρομοκρατία.

Θα παραβάλλουν τη σχέση θρησκείας-φονταμενταλισμού με κείνη της ενέργειας-παρενέργειας ενός φαρμάκου, για να καταδείξουν την αναγκαιότητα ύπαρξης της δημιουργικής της παρουσίας “σε έναν χώρο παγκοσμιοποιημένο πλανητικά και σε έναν ιστορικό χρόνο με προοπτική μελλοντολογική κι όχι παρελθοντολογική”. Της ύπαρξης μιας θρησκείας “που μπορεί να παράγει το αντίδοτο κατά του φονταμενταλισμού, κατά του μαχητικού θρησκευτικού συντηρητισμού που αποτελεί καρκίνωμα της ιστορίας και παράσιτο του πολιτισμού, εάν και όταν η φωτισμένη θεολογία και η υπεύθυνη ιεραρχία ερμηνεύσουν τις επιταγές της παράδοσης κατά το πνεύμα που ζωοποιεί κι όχι κατά το γράμμα που σκοτώνει. Εφαρμόζοντας με τρόπο φιλάνθρωπο κι όχι απάνθρωπο ό,τι είναι απολύτως απαραίτητο για τη συνοχή της κοινωνίας”.

Οι ομιλητές, οι οποίοι έχουν σημαντικό συγγραφικό έργο είναι οι εξής:

Ο αρχιμανδρίτης Βασίλειος Ιβηρίτης (Γοντικάκης) σπούδασε στη Θεολογική Σχολή Αθηνών και στη Γαλλία. Από το 1965 εγκαταβιεί στο Άγιον Όρος. Κατά την περίοδο 1968-1990 υπήρξε ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σταυρονικήτα και στη συνέχεια, μέχρι το 2005, ηγούμενος της Ιεράς Μονής Ιβήρων. Σήμερα ζει σε κελί, στο Άγιο Όρος.

O Μάριος Μπέγζος είναι καθηγητής στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου διδάσκει Συγκριτική Φιλοσοφία της Θρησκείας, Ψυχολογία της Θρησκείας και Κοινωνιολογία της Θρησκείας. Εκλέχτηκε Κοσμήτορας της Σχολής για την περίοδο 2011-2015.

O Θανάσης Ν. Παπαθανασίου, Δρ. Θεολογίας και πτυχιούχος Νομικής, είναι καθηγητής στο Λύκειο Ζεφυρίου Δυτικής Αττικής, διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και είναι αρχισυντάκτης του περιοδικού «Σύναξη».

Ο Βασίλης Ξυδιάς είναι θεολόγος καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση πτυχιούχος της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός του ΕΜΠ και υποψήφιος διδάκτωρ Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Συμμετέχει στην επιστημονική ομάδα του Υπουργείου Παιδείας για το νέο αναλυτικό Πρόγραμμα των Θρησκευτικών στο Λύκειο. Είναι συνεργάτης της «Σύναξης» και του διαδικτυακού ηλεκτρονικού περιοδικού ΑΝΤΙΦΩΝΟ, μέλος του Θεολογικού Συνδέσμου «ΚΑΙΡΟΣ», του Ελληνικού Τμήματος του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (Hellenic ICOMOS) και της Πρωτοβουλίας Πολιτών για Ριζική Συνταγματική Αλλαγή.

Πάντως για όσους δεν μπορέσουν να παρευρεθούν, η εκδήλωση θα μεταδοθεί ζωντανά από το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας & Τεχνολογίας http:/diavlos.grnet.gr

Κατερίνα Χουζούρη