Υπογονιμότητα και στειρότητα (Α’)

Συνεχίζοντας το αφιέρωμα στην παρεμβατική γονιμοποίηση, εξετάζουμε δύο πολύ βασικές έννοιες, την υπογονιμότητα και τη στειρότητα, τόσο από ιατρικής πλευράς, όσο και από την πλευρά των ψυχολογικών επιπτώσεών που προκύπτουν στα ζευγάρια τα οποία αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους προβλήματα.

Η ανθρώπινη αναπαραγωγή είναι μια περίπλοκη βιολογική διαδικασία, στην οποία ωθούν κίνητρα συνειδητά και ασυνείδητα. Το πιο ισχυρό κίνητρο που ωθεί τους ανθρώπους ν’ αναπαράγονται θεωρείται η επιθυμία της γονεϊκότητας, αφού η απόκτηση της γονεϊκής ιδιότητας δίνει στο ζευγάρι από τη μια την ευκαιρία να διευρύνει την ενεργητικότητά του, το μοίρασμα των συναισθημάτων του, τις σχέσεις του και να αισθανθεί επίγεια ευτυχία, ευημερία, επιτυχία, αλλά και τη συνέχεια της ύπαρξής του στο μέλλον μέσω των παιδιών του κι από την άλλη τη δυνατότητα να προσαρμοστεί στα κοινωνικά πρότυπα, να ενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο και ν’ ασκήσει δύναμη κι επιρροή σ’ αυτό[1].

Τα περισσότερα ζευγάρια θεωρούν ότι μπορούν να γίνουν γονείς όποτε το θελήσουν και πράγματι πετυχαίνουν τη γονιμοποίηση με φυσικό τρόπο στο χρόνο που επιθυμούν. Ωστόσο 15 – 20% των ζευγαριών βιώνει την αδυναμία των αναπαραγωγικών του οργάνων ν’ ανταποκριθούν σε κάτι που θεωρείται φυσικό και δεδομένο[2]. Στην περίπτωση αυτή η ιατρική εντοπίζει ένα πρόβλημα ανθρώπων κάθε ηλικίας, εθνικότητας, κοινωνικής ομάδας, το οποίο περιγράφει με τον όρο «υπογονιμότητα» ως δηλωτικό της απουσίας σύλληψης μετά από ένα χρόνο τακτικής σεξουαλικής επαφής, χωρίς χρήση αντισυλληπτικών μεθόδων[3] αλλά και με τον όρο «στειρότητα» ως δηλωτικό της απόλυτης ανικανότητας του ζευγαριού, αναστρέψιμης ή μη, προς επίτευξη σύλληψης. Επίσης, προσεγγίζει το πρόβλημα μέσω διαγνωστικών εξετάσεων, που στοχεύουν στον προσδιορισμό ενοχοποιητικών παραγόντων και μέσω θεραπευτικών μεθόδων, που στοχεύουν στη διόρθωση των ενοχοποιητικών παραγόντων κι αν αυτό είναι ανέφικτο στην υπέρβαση των αρνητικών συνεπειών τους.

Στις θεραπευτικές μεθόδους ανήκουν η βελτιστοποίηση της φυσικής γονιμότητας (διακοπή αλκοόλ, καπνίσματος και ναρκωτικών ουσιών, περιορισμός καφεΐνης, αποφυγή περιβαλλοντικών τοξινών, αερόβια άσκηση κλπ), οι χειρουργικές επεμβάσεις, η ωοθηλακιορρηξία, η σπερματέγχυση και οι τεχνικές, οι οποίες προϋποθέτουν την εργαστηριακή επεξεργασία και των δύο γαμετών ή των εμβρύων[4]. Μ’ αυτές, επιδιώκεται η διόρθωση ή η υπέρβαση αρνητικών συνεπειών των παραγόντων που προκαλούν υπογονιμότητα ή στειρότητα στη γυναίκα και στον άνδρα.

Στους παράγοντες αυτούς η σύγχρονη ιατρική τοποθετεί τις διαταραχές στην ωορρηξία, την απόφραξη ή δυσλειτουργία των σαλπίγγων, τις εκ γενετής ή επίκτητες ανωμαλίες στη δομή της μήτρας, την ανοσολογική αντίδραση στο έμβρυο ή το σπέρμα, τον μεγάλο αριθμό σεξουαλικών συντρόφων ή εκτρώσεων, την από μικρή ηλικία ενεργό σεξουαλική ζωή, την προχωρημένη ηλικία της γυναίκας, την ωοθηκική ανεπάρκεια, που εμποδίζουν τη σύλληψη από την πλευρά της γυναίκας[5]. Επιπλέον, τοποθετεί τα προβλήματα στη διαδικασία παραγωγής και διέλευσης του σπέρματος, τα οποία οφείλονται σε βιολογικές – ανατομικές ανωμαλίες ή ψυχολογικές διαταραχές, τον τρόπο ζωής, τους περιβαλλοντικούς κινδύνους, καθώς και την πλήρη απουσία σπερματοζωαρίων και εμποδίζουν τη σύλληψη από την ανδρική πλευρά[6].