«Χριστιανισμός και εκκοσμίκευση»

Tην Τρίτη 18 Νοεμβρίου, στις 7 το απόγευμα, στο Megaron Plus, 0 Διδάκτωρ Φιλοσοφίας Θοδωρής Δρίτσας, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Θρησκευτικού Εκπαιδευτικού και Φιλανθρωπικού Λυμπεροπούλειου  Ιδρύματος «Άρτος Ζωής» και μεταφραστής, παρουσιάζει το θέμα «Χριστιανισμός και εκκοσμίκευση». Η ομιλία και η συζήτηση που θα ακολουθήσει, πραγματοποιείται στο πλαίσιο του κύκλου «Θρησκεία στον σύγχρονο κόσμο» του Megaron Plus.  Συντονίζει ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, Πρόεδρος του Δ.Σ. του Ιδρύματος «Άρτος Ζωής».

«Η παράδοξη επιμονή του θρησκευτικού φαινομένου στον σύγχρονο κόσμο και η καθοριστική […] επιρροή του, αντίθετα από τις ιστορικές προβλέψεις, καθιστά αναγκαία την ανοιχτή και αδογμάτιστη επανασυζήτησή του. Αυτό ακριβώς θα αποπειραθούμε […], μακριά πάντως από τις σχετικές αφορμές της επικαιρότητας. Ο διάλογος της θρησκείας (περισσότερο της χριστιανικής αναπόφευκτα) με τη σύγχρονη φιλοσοφία, ο διάλογος των θρησκειών μεταξύ τους, καθώς και η σχέση της με την εκκοσμίκευση και τη δημοκρατία είναι οι πτυχές που διαλέξαμε […] να συζητήσουμε», γράφει ο Σταύρος Ζουμπουλάκης στο εισαγωγικό του σημείωμα σχετικά με τον νέο αυτό κύκλο του Megaron Plus.

O Θοδωρής Δρίτσας, ο τρίτος κατά σειρά ομιλητής του κύκλου «Θρησκεία στον σύγχρονο κόσμο», γράφει στο εισαγωγικό σημείωμά του σχετικά με το θέμα της διάλεξης του στο Μέγαρο: «Το δίπολο πνευματικό/κοσμικό δεν καθορίζει μονάχα τις σχέσεις Εκκλησίας και κράτους, αλλά διατρέχει όλα τα επίπεδα της κουλτούρας, από την πολιτική και την εκπαίδευση μέχρι την τέχνη και την ιστορική μας κατανόηση. Ωστόσο, η σχέση των δύο πόλων δεν είναι μια σχέση αντιπαλότητας και αμοιβαίου αποκλεισμού, αλλά μια διαλεκτική αλληλονοηματοδότηση, όπου ο κάθε πόλος επενεργεί στο εσωτερικό του άλλου. Η δαιμονοποίηση της εκκοσμίκευσης από μια αμιγώς «πνευματική» σκοπιά δεν κάνει τίποτε άλλο από το να λησμονεί την ιστορία της ίδιας της πνευματικότητας, που διαμορφώθηκε και διαμορφώνεται από τον αγώνα της εντός του κόσμου».

Τι είναι όμως η εκκοσμίκευση;

«Στη βάση ερμηνείας της θεολογικής εκκοσμίκευσης βρίσκεται η γνωστή θεωρία του Emile Durkheim για την ύπαρξη δύο αντίρροπων σφαιρών μέσα στην κοινωνία: της σφαίρας του ιερού και της σφαίρας του κοσμικού. Το ιερό είναι το καθαρό, το πνευματικό, το απρόσιτο που δεν υπόκειται στους ανθρώπινους κανόνες. Αντίθετα το κοσμικό είναι το βέβηλο, το υλικό, το παροδικό. Οι δύο αυτές σφαίρες έρχονται σε επαφή και αλληλοεπηρεάζονται. Οι σχέσεις που σχηματίζουν εκφράζονται με διαφορετικό τρόπο στην κοινωνία. Έτσι όταν το ιερό προσλαμβάνει στοιχεία το κοσμικού, τότε πραγματοποιείται η εκκοσμίκευση. Αντίθετα, όταν το ιερό επηρεάζει το κοσμικό, τότε επέρχεται η καθιέρωση των κοσμικών πραγμάτων. Εκκκοσμίκευση έχουμε όταν πρακτικές του κοσμικού πεδίου εισέρχονται στη σφαίρα του ιερού. Έτσι στο πλαίσιο της συνύπαρξης των δύο σφαιρών και συνακόλουθα στο πλαίσιο της συλλειτουργίας των θεσμών, κοσμικά στοιχεία εισβάλλουν στη σφαίρα του ιερού και οι θρησκευτικοί θεσμοί κινούνται και λειτουργούν με ρυθμούς και τρόπους λειτουργίας ανάλογους με τους κοσμικούς.

Όταν το ιερό μετακινείται από τη χαρισματική στην ιστορική διάσταση, μεταβάλλεται μοιραία σε θεσμό που προσαρμόζεται στις ιστορικές και κοινωνικές απαιτήσεις. Η θεολογική εκκοσμίκευση επομένως σημαίνει την προσαρμογή της Εκκλησίας στις «κοσμικές» απατήσεις και τη μεταβολή της σε εγκόσμιο θεσμό. Η κίνηση αυτή, μοιραία από κοινωνιολογική άποψη, αλλά όχι απαραίτητη από θεολογική άποψη, δημιουργεί προϋποθέσεις επιβίωσης στο χώρο και στο χρόνο, αλλά και ποικίλες αντιδράσεις με χαρισματικό χαρακτήρα, όπως είναι ο μοναχισμός»,  σύμφωνα με την Καθηγήτρια του ΑΠΘ, Νίκη Παπαγεωργίου.[1]

 Η είσοδος στην εκδήλωση είναι ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας, η διανομή των οποίων αρχίζει στις 17:30 το απόγευμα την ίδιας ημέρας.

Κατερίνα Χουζούρη

Υ.Γ

Η φωτογραφία είναι από την Φωτοθήκη της Πεμπτουσίας, httpwww.pemptousia.grphotose-aspro-ke-mavro-fonto

[1] http://www.ec-patr.org/youth/papageorgiou.htm